مدت‌هاست که اکوسیستم بسته اپل، که به “باغ محصور” (Closed Garden) شهرت دارد، توجه دولت‌های مختلف را در سراسر جهان به خود جلب کرده است. این توجه تنها به اتحادیه اروپا محدود نمی‌شود و اکنون کشور ژاپن نیز به این جمع پیوسته است تا با وضع قوانین جدید، اپل را مجبور به پذیرش مرورگرهای شخص ثالث کند. حال، این پرسش مطرح می‌شود که آیا این اقدامات، در صورت تکرار در کشورهای دیگر، بالاخره به نقطه عطفی برای کاربران جهانی تبدیل خواهد شد؟ با دیجی رو همراه باشید.
کمیسیون تجارت منصفانه ژاپن (JFTC) اخیراً مجموعه‌ای از مقررات ضد انحصار را نهایی کرده که بر اساس آن، اپل موظف است فروشگاه‌های اپلیکیشن شخص ثالث و به ویژه موتورهای مرورگر جایگزین را در آیفون‌ها مجاز کند. ضرب‌الاجل تعیین شده برای این تغییرات، پایان سال 2025 میلادی است. این قوانین، که شباهت زیادی به مقررات اتحادیه اروپا دارند، اپل را در مقابل یک دوراهی قرار می‌دهند: یا از این قوانین پیروی کند یا از فروش دستگاه‌های خود در ژاپن محروم شود. بر اساس مقررات جدید، اپل تا دسامبر 2025 (دی 1404) فرصت دارد تا این محدودیت‌ها را بردارد.
این قوانین به طور مستقیم به یکی از سیاست‌های قدیمی و بحث‌برانگیز اپل می‌پردازد: اجبار توسعه‌دهندگان به استفاده از موتور مرورگر اختصاصی اپل، یعنی وب‌کیت (WebKit)، برای تمامی مرورگرهای موجود در iOS. این الزام به این معناست که مرورگرهایی مانند گوگل کروم و موزیلا فایرفاکس، که با وجود در دسترس بودن در اپ استور، در واقع نسخه‌هایی با ظاهر متفاوت از همان مرورگر سافاری اپل هستند و نمی‌توانند از موتورهای اصلی خود مانند بلینک (Blink) یا گکو (Gecko) استفاده کنند. این وضعیت، رقابت واقعی را از بین برده و نوآوری در زمینه مرورگرهای موبایلی را به شدت محدود کرده است.
از سال گذشته، اپل به اجبار از قوانین مشابهی در اروپا پیروی کرده است؛ اما اجرای این قوانین توسط اپل با مشکلاتی همراه بوده است. همان‌طور که توسط گروه Open Web Advocacy گزارش شده، اپل با استفاده از شیوه‌هایی به نام “پیروی مخرب”، موانعی را برای توسعه‌دهندگان ایجاد کرده است. برای مثال، اپل تست مرورگرهایی با موتورهای شخص ثالث را دشوار کرده و به توسعه‌دهندگان اجازه نمی‌دهد که اپلیکیشن‌های موجود خود را با موتور جدید به‌روزرسانی کنند و آن‌ها را مجبور به انتشار اپلیکیشن‌های جدید می‌کند. همچنین، اگر کاربری بیش از 30 روز از اتحادیه اروپا خارج شود، به‌روزرسانی‌های مرورگر غیرفعال می‌شود. علاوه بر این، اپل شرایط قانونی “سخت و یک‌جانبه‌ای” را برای توسعه‌دهندگانی که قصد دارند مرورگری با موتور شخص ثالث منتشر کنند، در نظر گرفته است.
احتمالاً اپل سعی خواهد کرد همان رویکردی را که در اروپا پیش گرفته، حداقل در ابتدا، در ژاپن نیز به کار ببرد. با این حال، به نظر می‌رسد دولت ژاپن تا حدودی از ترفندهای اپل آگاه است. چرا که در متن مقررات جدید ژاپن، بخشی وجود دارد که به صراحت به “اقداماتی که از پذیرش موتورهای مرورگر جایگزین جلوگیری می‌کنند” اشاره می‌کند. این بخش به مواردی مانند “تحمیل محدودیت‌های فنی غیرمنطقی بر ارائه‌دهندگان اپلیکیشن، تحمیل بارهای مالی بیش از حد و هدایت کاربران به سمت عدم استفاده از نرم‌افزارهایی که موتورهای مرورگر جایگزین دارند” اشاره می‌کند. این عبارات نشان می‌دهند که ژاپن به دنبال راهی برای جلوگیری از “پیروی مخرب” اپل است و قصد دارد اطمینان حاصل کند که تغییرات واقعاً عملی و کارآمد خواهند بود.
البته، در حال حاضر این قوانین تنها در یک کشور اعمال می‌شوند و با توجه به روحیه خاص اپل، این شرکت احتمالاً اقدامات لازم را فقط برای آیفون‌های فروخته شده در بازار ژاپن و پس از عرضه iOS 26 انجام خواهد داد. اما شاید، فقط شاید، روزی فرا رسد که تعداد کشورهای بیشتری، اپل را تحت فشار قرار دهند و سرانجام شاهد نسخه‌های واقعی و کامل کروم یا فایرفاکس در آیفون‌ها باشیم. امید به این آینده برای همه ما پابرجاست.
