مرج اتریوم (Ethereum Merge) یک بروزرسانی نرم افزاری است که پس اعمال آن در سپتامبر 2022، مکانیزم اجماع شبکه اتریوم از اثبات کار به اثبات سهام تغییر کرد. در نتیجه این تغییر، مصرف انرژی این شبکه 99.95 درصد کاهش یافت. پیش از اعمال شدن بروزرسانی مرج، مصرف انرژی شبکه اتریوم سالانه 113 تراوات بود که انتشار کربن آن را با کل کشور سنگاپور قابل مقایسه می‌کرد! همچنین، انرژی مورد نیاز برای تایید هر تراکنش اتریوم، معادل انرژی مصرفی یک خانواده آمریکایی طی 9 روز بود!
بروزرسانی مرج نه تنها به کاهش مصرف انرژی منجر شد، بلکه تاثیر بزرگی روی میزان مقیاس‌پذیری اتریوم نیز داشت. فراهم کردن شرایط برای به کارگیری فناوری‌های جدیدی مانند شاردینگ، از جمله مزایای دیگر این بروزرسانی بود. در ضمن، از آنجایی که اتریوم دومین ارز دیجیتال برتر دنیا محسوب می‌شود، تغییر مکانیزم اجماع آن تاثیرات قابل توجهی روی آینده دنیای کریپتو داشت.
مرج اتریوم چه تاثیری روی این شبکه داشت؟
تغییر مکانیزم اجماع شبکه اتریوم از اثبات کار (PoW) به اثبات سهام (PoS)، یکی از آن اقداماتی بود که توسعه‌دهندگان اتریوم از مدت‌ها پیش قصد انجام آن را داشتند. این تغییر مکانیزم، علاوه بر کاهش پیامدهای زیست‌محیطی فعالیت اتریوم، افزایش سطح مقیاس‌پذیری این شبکه را بدون فدا کردن اصل تمرکززدایی امکان‌پذیر می‌کرد.
شبکه اتریوم در ابتدا تراکنش‌های کاربران را به کمک ماینرها و فرآیند استخراج تایید می‌کرد. از این نظر، عملکرد این شبکه تقریبا مشابه بیت کوین بود؛ با این تفاوت که توسعه‌دهندگان اتریوم تلاش‌های بیشتری در جهت مقابله با استفاده از دستگاه‌های ASIC و از دست رفتن تمرکززدایی شبکه انجام دادند.
در یک شبکه اثبات کار مانند بیت کوین، ماینرها برای دریافت پاداش بلاک با یکدیگر رقابت می‌کنند و هر ماینری که قدرت پردازشی بیشتری داشته باشد، شانس بیشتری برای دریافت این پاداش خواهد داشت. در مقابل، در یک شبکه اثبات سهام مانند اتریوم، تاییدکنندگان (Valditors) جای ماینرها را گرفته و صرفا با ارائه مقدار مشخصی دارایی به عنوان وثیقه (استیکینگ)، قادر به شرکت در فرآیند تایید تراکنش‌ها و دریافت پاداش خواهند بود.
اما تفاوتی که اثبات سهام اتریوم با اثبات کار بیت کوین دارد، این است که در شبکه اتریوم، شما نمی‌توانید کوین‌های بیشتری استیک کنید تا پاداش شما افزایش یابد؛ زیرا در شبکه اتریوم، ۳۲ اتر باید استیک شود و اگر کسی قصد دارد کوین‌های بیشتری سپرده‌گذاری کند، باید یک نود جدید راه‌اندازی کند. بنابراین هیچ نودی به دیگری از نظر قدرت ساخت بلاک برتری ندارد و این موضوع به تمرکززدایی این شبکه کمک زیادی می‌کند.
کلمه «مرج» (به معنای ترکیب یا ادغام) برای توصیف فازی به کار می‌رود که زنجیره اثبات کار اتریوم با زنجیره اثبات سهام بیکن چین (Beacon Chain) ترکیب شد. طی این عملیات، داده‌های مربوط به تراکنش‌های کاربران و اپلکیشن‌های غیر متمرکز به طور کامل حفظ شدند.
بیکن چین چیست و چه نقشی در مرج اتریوم داشت؟
بیکن چین یک زنجیره اثبات سهام است که با زنجیره اصلی شبکه اتریوم (مبتنی بر اثبات کار) ترکیب یا همان مرج شد. این زنجیره در اواخر سال 2020 ایجاد گردید و به صورت همزمان در کنار زنجیره اصلی فعالیت می‌کرد تا تراکنش‌ها را زیر نظر داشته باشد و شرایط لازم برای انجام مرج فراهم شود.
پس از آغاز فعالیت بیکن چین، بنیاد اتریوم امکان استیک کردن ETH در زنجیره جدید را به کاربران داد. البته در آن زمان به کاربران اعلام شده بود که دارایی استیک شده تا پس از اعمال یک بروزرسانی به نام شانگهای که بعد از مرج منتشر می‌شد، قابل برداشت نخواهند بود. علیرغم این موضوع، تا پیش از اعمال بروزرسانی مرج، اتریوم تقریبا 430 هزار نود تاییدکننده روی بیکن چین داشت.
هر نود ولیدیتور در شبکه اتریوم باید حداقل 32 واحد ETH استیک کنند. سپرده‌گذاری دارایی روشی برای اطمینان حاصل کردن از عملکرد صحیح نودهای تاییدکننده است و در صورت نیاز، بخشی از آن به عنوان جریمه سوزانده می‌شود (اصطلاحا اسلش می‌شود). البته با توجه به این‌که همه کاربران توانایی فراهم کردن چنین سرمایه‌ای (بیش از 100 هزار دلار در زمان نگارش این مقاله) را ندارند، پلتفرم‌های استیکینگ زیادی فعالیت خود را آغاز کردند که تقریبا با هر مقدار ETH، قابلیت شرکت در فرآیند تایید تراکنش‌های شبکه اتریوم و بهره‌مند شدن از پاداش‌های آن وجود داشته باشد. البته باید افزود که این پلتفرم‌ها بخشی از پاداش این کاربران را به عنوان کارمزد دریافت می‌کنند.
مهم‌ترین اهداف مرج اتریوم
حامیان بروزرسانی مرج همواره آن را به عنوان اولین قدم در مسیر افزایش مقیاس‌پذیری شبکه اتریوم معرفی کرده‌اند. با این که تغییر مکانیزم اجماع به خودی خود مشکلاتی مانند کارمزد بالا و طولانی شدن زمان تایید تراکنش را رفع نکرد، اما توانست زمینه‌ساز راه‌حل‌هایی مانند شاردینگ (Sharding) شود. مکانیزم اثبات سهام به توسعه‌دهندگان کمک می‌کند تا تعدادی زنجیره موازی تحت عنوان «شارد» ایجاد کنند که حاوی بخشی از داده‌های تراکنش‌های زنجیره اصلی اتریوم است. در نتیجه این اقدام (شاردینگ)، می‌توان سرعت پردازش شبکه اتریوم را افزایش و کارمزدها را کاهش داد.
یکی دیگر از مزایای مرج و جایگزین کردن مکانیزم اثبات کار، کاهش مصرف انرژی است. شبکه‌های اثبات کار به کمک قدرت پردازشی کاربران فعالیت می‌کنند و کسانی که قدرت بیشتری داشته باشند، شانس بیشتری برای دریافت پاداش خواهند شد. در نتیجه، فضایی رقابتی بین ماینرها به وجود آمده و برای مثال، به مرور زمان شاهد افزایش سرسام‌آور انرژی مصرفی شبکه اتریوم بودیم. پس از بروزرسانی مرج، مصرف انرژی شبکه به دلیل حذف فرآیند استخراج، 99.95 درصد کاهش یافت.
آیا استخراج اتریوم هنوز هم امکان‌پذیر است؟
با توجه به تغییر مکانیزم اجماع شبکه اتریوم به اثبات سهام، اکنون دیگر نمی‌توان این ارز دیجیتال را استخراج کرد. با این وجود، برخی ماینرها با دستگاه‌های ASIC مخصوص الگوریتم Ethash تصمیم گرفتند به شبکه اتریوم کلاسیک مهاجرت کرده و ارز ETC را ماین کنند. اتریوم کلاسیک یک فورک از بلاکچین اصلی اتریوم است که در سال 2016 فعالیت خود را آغاز کرد. شما می‌‌توانید تارخچه قیمتی این ارز را از بخش قیمت اتریوم وب سایت ها مشاهده کنید.
امروزه کاربرانی که می‌خواهند سهمی از پاداش تایید تراکنش‌های شبکه اتریوم را داشته باشند، می‌توانند با استیک کردن 32 واحد به یک نود تاییدکننده تبدیل شوند و یا از طریق پلتفرم‌های استیکینگ اتریوم، هر مقداری که در توانشان است را استیک کنند. بدین ترتیب، به میزان تمرکززدایی شبکه اتریوم نیز لطمه‌ای وارد نخواهد شد.
واقعا محتوای عالی و کاربردی بود.