خبر عدم دریافت ویژگی جدید “سلامت باتری” اندروید 16 توسط سری پیکسل 8 گوگل، بیش از آنچه برای یک قابلیت ظاهراً ساده انتظار می‌رفت، موجی از نارضایتی را برانگیخت. شاید دلیل این حجم از واکنش‌ها، ابتدایی به نظر رسیدن این ویژگی و در نتیجه، دشواری درک این موضوع باشد که چرا گوشی‌های پیکسل قدیمی‌تر نمی‌توانند یا نباید از وضعیت سلامت باتری خود مطلع شوند؟!
این اتفاق برای سری گوشی‌های هوشمندی که به پیشگامی در پشتیبانی نرم‌افزاری طولانی مدت گوشی‌های هوشمند افتخار می‌کند، چندان مناسب به نظر نمی‌رسد. اگر از خود بپرسید که آیا وعده هفت سال به‌روزرسانی واقعاً همان چیزی است که به نظر می‌رسد، یا صرفاً یک حقه تبلیغاتی است، کاملاً حق دارید. اما همانطور که پیش‌تر نیز گفته شده، پشتیبانی طولانی مدت لزوماً به معنای دسترسی به تمام ویژگی‌های کوچک و بزرگ نیست؛ واقعیتی که حتی برای گوشی‌هایی با عمر تنها دو سال نیز به وضوح قابل مشاهده است و یکی از مهمترین چالش‌های پشتیبانی نرم‌افزاری طولانی مدت گوشی‌های هوشمند محسوب می‌شود.
مدیریت انتظارات: وعده‌های بزرگ و ناامیدی‌های پنهان
تا حدودی، این مشکل ریشه در مدیریت انتظارات کاربران دارد. برندها با دادن وعده‌های بزرگ و رویایی، ناخواسته مصرف کنندگان را در مسیر ناامیدی‌های اجتناب‌ناپذیر قرار می‌دهند. وقتی یک ویژگی جدید برای اندروید 16 با رابط One UI 8، Oxygen OS یا هر رابط کاربری دیگری با آب و تاب تبلیغ می‌شود، اما پس از انتشار آپدیت برای گوشی قدیمی‌تر شما، اثری از آن نیست، قطعاً احساس آزردگی خواهید کرد. این مسئله به ویژه زمانی تشدید می‌شود که آن ویژگی حذف شده به نظر بسیار پیش پا افتاده و ساده می‌آید و یا بدتر از آن، ثابت می‌شود که روی مدل قدیمی‌تر نیز قابل اجرا بوده است!
آیا گوگل می‌توانست بهتر توضیح دهد که چرا پیکسل 8 از ویژگی جدید سلامت باتری پشتیبانی نخواهد کرد؟ قطعاً بله. اما آیا واقع‌بینانه است که هر برند، تمام ویژگی‌های حذف شده یا محدود شده را برای هر گوشی در طول چرخه عمر پنج، شش یا هفت ساله‌اش با جزئیات شرح دهد؟! مسلماً خیر. اینجاست که بحث پشتیبانی نرم‌افزاری طولانی مدت گوشی‌های هوشمند و شفافیت شرکت‌ها اهمیت دوچندان پیدا می‌کند. کاربران حق دارند بدانند که با خرید یک گوشی، دقیقاً چه سطحی از پشتیبانی و تا چه زمانی دریافت خواهند کرد، و مهم‌تر از آن، این پشتیبانی شامل چه مواردی خواهد بود و چه مواردی را در بر نخواهد گرفت. فقدان این شفافیت می‌تواند به اعتماد کاربران لطمه زده و تصویر برند را مخدوش سازد.
سخت‌افزار پیرتر از نرم‌افزار! ریشه محدودیت‌های بنیادین
متأسفانه، برخلاف لپ‌تاپ‌ها و رایانه‌های شخصی، گوشی‌های هوشمند همیشه نمی‌توانند به‌روزرسانی‌های قابل پیش‌بینی و “بدون دردسر” دریافت کنند. در زیر پوسته این دستگاه‌ها، مجموعه‌ای از سخت‌افزارهای سفارشی با قابلیت‌های بسیار متفاوت وجود دارد که حفظ ویژگی‌های جدید برای سخت‌افزارهای قدیمی را به کاری پردردسرتر و کمتر اقتصادی تبدیل می‌کند. از تراشه گرافیکی و مودم گوشی شما گرفته تا مدارهای مجتمع (IC) که باتری را شارژ می‌کنند، جنبه‌های مختلف طراحی گوشی سال به سال تغییر می‌کنند و این بدان معناست که انتقال ویژگی‌های جدید به مدل‌های قدیمی‌تر امری قطعی نیست.
حتی اپل نیز نتوانست قابلیت‌های هوش مصنوعی پیشرفته خود موسوم به Apple Intelligence را تنها یک سال پس از عرضه، به آیفون 15 بیاورد، که نشان دهنده نقش کلیدی سخت‌افزار در ارائه ویژگی‌های نوین است. این محدودیت سخت‌افزاری یکی از اصلی‌ترین چالش‌های پشتیبانی نرم‌افزاری طولانی مدت گوشی‌های هوشمند به شمار می‌رود.
به احتمال زیاد، وضعیت مشابهی برای ویژگی سلامت باتری گوگل نیز وجود دارد؛ این قابلیت احتمالاً به تراشه جدیدتری وابسته است که پیکسل‌های قدیمی‌تر فاقد آن هستند. با نگاهی به آینده، انتظار می‌رود تراشه تنسور G5 در پیکسل 10 از رهگیری پرتو (Ray-tracing) پشتیبانی کند و قطعاً نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم گوگل این ویژگی را به گوشی‌های قدیمی‌تری که سخت‌افزار لازم را ندارند، بیاورد. با این حال، بسیاری از ارتقاهای وابسته به سخت‌افزار، از دوربین گرفته تا هوش مصنوعی و موارد دیگر، وجود دارند که می‌توانند بین گوشی‌ها منتقل شوند، به شرطی که زیرساخت‌های لازم فراهم باشد.
گوگل با جداسازی کدهای سطح پایین، اجرای طولانی‌تر نرم‌افزار گوشی را به قیمت به‌روزرسانی‌های سخت‌افزاری سطح پایین تسهیل کرده است. خوشبختانه، گوگل در سال‌های اخیر با ایزوله کردن کدهای سطح پایین، ارتقاء ویژگی‌های اندروید را آسان‌تر کرده و به ویژگی‌های بیشتری اجازه داده است تا مستقل از هسته لینوکس (Linux kernel) به‌روزرسانی شوند. به عنوان مثال، ارتقاهای سیستم عامل باید بتوانند قابلیت‌های پردازش دوربین جدید، به‌روزرسانی کدک‌های صوتی/تصویری و حتی ویژگی‌های هوش مصنوعی را برای تمام هفت سال پشتیبانی خود شامل شوند، به شرطی که بتوانند با سخت‌افزار موجود ارتباط برقرار کنند.
با این حال، این کار نیز محدودیت‌های خاص خود را دارد؛ برخی ویژگی‌ها را نمی‌توان بدون انجام کار بیشتر اضافه کرد، حتی اگر پشتیبانی سخت‌افزاری اساسی وجود داشته باشد. به عنوان مثال، APIهای دوربین با تأخیر کم در اندروید 14 تقریباً به طور قطع نیاز به به‌روزرسانی هسته در سطح پایین دارند، همانطور که API روشنایی چراغ قوه و پشتیبانی از Memory-Tagging-Extension در اندروید 13 چنین نیازی داشتند.
متأسفانه، حرکت گوگل به سمت چرخه سه‌ساله به‌روزرسانی هسته با برنامه Longevity GRF به این معنی است که ارتقاهای سطح پایین ممکن است حتی با فاصله زمانی بیشتری انجام شوند، به ویژه برای برندهایی که به پردازنده‌های شخص ثالث متکی هستند. به عبارت دیگر، ویژگی‌هایی که نیاز به یک رابط نرم‌افزاری کاملاً جدید با سخت‌افزار سطح پایین دارند، حتی کمتر از تغییرات نرم‌افزاری ساده در ارتقاهای آینده سیستم عامل ظاهر خواهند شد. این پیچیدگی‌ها، پشتیبانی نرم‌افزاری طولانی مدت گوشی‌های هوشمند را به یک معادله چند مجهولی تبدیل می‌کند.
جنبه‌های اقتصادی پشتیبانی طولانی مدت؛ روی دیگر سکه
جنبه تاریک‌تر و کمتر مورد بحث وعده هفت سال به‌روزرسانی گوشی‌های اندرویدی، دوام اقتصادی آن‌هاست. حتی اگر به نظر برسد که یک گوشی 799 تا 1199 دلاری با توجه به قیمت بالای خود، باید هفت سال به‌روزرسانی را تضمین کند، اما مطمئناً هیچ کدام از شرکت‌های سازنده گوشی هیچ پولی را در یک صندوق توسعه برای پوشش حقوق مهندسان خود در سال 2032 کنار نمی‌گذارد! به طور خلاصه‌تر، پشتیبانی نرم‌افزاری طولانی مدت گوشی‌های هوشمند هزینه‌بر است و این هزینه‌ها باید از جایی تامین شوند.
به طرز طعنه‌آمیزی، وعده پشتیبانی طولانی مدت، بازار فروش مجدد را نیز تقویت می‌کند؛ با این حال، برندها سود کمی از فروش دست دوم می‌برند، حتی در حالی که پایداری را به عنوان یک ارزش اصلی تبلیغ می‌کنند. به این ترتیب، یک موازنه ظریف وجود دارد که باید برقرار شود: به‌روز نگه داشتن گوشی‌های قدیمی بدون از بین بردن حاشیه سود فروش‌های جدید و قطع کردن بودجه‌ای که به‌روزرسانی‌های آینده را تأمین می‌کند!
اگر چه عرضه نشدن برخی ویژگی‌های جدید برای گوشی‌های قدیمی‌تر معمولاً باعث خشم کاربران می‌شود، اما به نظر می‌رسد این امر کاملاً اجتناب‌ناپذیر است که اپل، گوگل و سامسونگ برخی ویژگی‌ها را برای جذب مشتریان جدید خود رزرو کرده و آن‌ها را تنها در مدل‌های جدید خود ارائه کنند. در واقع، یک برند تولید گوشی با چه زبانی باید بگوید که: “اگر چیزهای جدید می‌خواهید، باید گوشی جدید بخرید!”
در حالت ایده‌آل، می‌توان گفت که ویژگی‌ها باید تا زمانی که سخت‌افزار دیگر توانایی پشتیبانی ندارد، ارائه شوند، اما حقیقت این است که این امر بیشتر یک نوع آرمان‌گرایی است تا واقع‌بینی! با این حال، حذف ویژگی‌های One UI 7 از سری گلکسی S23 که تنها دو سال از عمر آن می‌گذرد، به هیچ وجه قابل توجیه نیست. پشتیبانی منصفانه و فشار نامحسوس برای ارتقاء ظاهراً با هم ناسازگارند، اما صادقانه بگویم، احتمالاً نمی‌توان یکی را بدون دیگری داشت.
نتیجه‌گیری: واقع‌بینی در عصر وعده‌های بلند مدت
با وجود محدودیت‌های سخت‌افزاری، بحث مدیریت انتظارات و واقعیت‌های اقتصادی، به نظر می‌رسد ارائه هفت سال به‌روزرسانی، مسئله‌ای بسیار تاریک‌تر از آن چیزی است که بازاریابی نشان می‌دهد. پشتیبانی نرم‌افزاری طولانی مدت گوشی‌های هوشمند یک تعهد پیچیده است که نیازمند توازنی دقیق بین نوآوری، پایداری مالی و رضایت مشتری است. گمان می‌رود با ادامه شمارش معکوس برای به‌روزرسانی‌ها، شاهد داستان‌های بیشتری مانند ماجرای سلامت باتری پیکسل باشیم.
در نهایت، این یک یادآوری همیشگی است: گوشی را برای کاری که امروز انجام می‌دهد بخرید، نه برای کاری که ممکن است فردا انجام دهد! درک چالش‌های پشتیبانی نرم‌افزاری طولانی مدت گوشی‌های هوشمند به کاربران کمک می‌کند تا با دیدی بازتر نسبت به خرید و انتظارات خود از دستگاه‌های هوشمند تصمیم‌گیری کنند و فریب وعده‌های پر زرق و برق بازاریابی را نخورند.
