هوش مصنوعی چیست؟ حقایقی عجیب درباره هوش مصنوعی

در پاسخ به این سوال که هوش مصنوعی چیست به زبان ساده؟ باید بگوییم که هوش مصنوعی به زبان ساده یک شاخه از شاخه‌های علوم کامپیوتر و مجموعه‌ای از تکنولوژی‌ها و فناوری‌های روز دنیاست که عملکرد کامپیوترها را به عملکرد انسان تبدیل می‌کند. در واقع هوش مصنوعی یا Artificial Intelligence که به آن AI هم گفته می‌شود، باعث می‌شود که کامپیوترها هم به‌صورت مصنوعی مثل انسان‌ها دارای هوش، حس، قدرت درک و تفکر و توانایی تصمیم‌گیری باشند و از آن برای آموزش دیدن و یادگیری استفاده کنند. مکانسیم عملکرد هوش مصنوعی یا AI بر اساس مدل‌سازی و تحلیل داده‌های انبوه آن‌ها صورت می‌گیرد.

با ذکر یک مثال توضیح می‌دهیم که هوش مصنوعی چیست؟ تصور کنید فردی قصد یادگیری رانندگی را دارد. قبل از هرگونه اقدامی باید نکات مربوط به رانندگی مثل نحوه روشن کردن خودرو و نحوه استفاده از دنده و پدال گاز و ترمز رو یاد بگیرد و با علائم راهنمایی و رانندگی آشنا شود. بعد از درک آموزش‌های رانندگی و ثبت آن در مغز خود، می‌توانند در زمان رانندگی از نکات مورد نیاز استفاده کنند. کامپیوترها و ماشین نیز با کمک هوش مصنوعی دقیقا عملکردی مثل مغز انسان دارند. این سیستم‌ها برای یادگیری از داده‌ها استفاده می‌کنند و با درک الگوهای موجود در داده‌ها و استفاده از مدل‌سازی تصمیم‌گیری می‌کنند. با‌توجه‌به این مثال می‌شود هوش مصنوعی را این طور تعریف کرد: کارهای هوشمندانه‌‌ای که توسط ماشین و کامپیوترها انجام می‌شود.

تاریخچه هوش مصنوعی به چه زمانی بر می‌گردد؟

در بخش قبلی راجع‌به این‌که هوش مصنوعی چیست صحبت کردیم و به زبان ساده عملکرد آن را توضیح دادیم. در این بخش به توضیح درمورد تاریخچه هوش مصنوعی می‌پردازیم. شاید تعجب کنید؛ اما تاریخچه AI به زمان جنگ جهانی دوم باز می‌گردد. در آن زمان ارتش آلمان با استفاده از ماشینی به نام Enigma پیام‌های خودشان را به‌صورت رمزنگاری به نیروهایشان ارسال می‌کرند. آلن تورینگ یک دانشمند انگلیسی بود که با اختراع ماشینی به نام Bombe توانست کدهای Enigma ماشین آلمانی را رمزگشایی کند. در سال 1950 کتابی با عنوان “ماشین‌های محاسباتی و هوش” مجموعه‌ای از نوشته‌های آلن تورینگ درباره AI به چاپ رسید و منتشر شد.

آلن تورینگ که به نام پدر علم کامپیوتر نیز شهرت دارد، با استفاده از آزمون تورینگ درباره AI تحقیق کرد. هدف او از انجام این آزمایش، دستیابی به پاسخ این سوال بود که آیا ماشین‌ها قدرت فکر کردن دارند؟ با پیشرفت تکنولوژی و روی کار آمدن گجت‌ها و گوشی‌های هوشمند، کاربرد هوش مصنوعی گسترده‌تر شد.

تفاوت هوش انسانی و هوش مصنوعی چیست؟

مهم‌ترین تفاوت موجود بین هوش انسانی یا همان هوش طبیعی با هوش مصنوعی یا AI، این است که ساختار، فرآیندهای تفکر و همچنین توانایی‌های این دو نوع هوش با هم متفاوت هستند. اساس کار AI الگوریتم‌ها و داده‌های دیجیتالی است. قدرت این نوع هوش در تحلیل داده‌های بزرگ، انجام محاسبات خاص، تشخیص دادن الگوها و پردازش پرسرعت اطلاعات فوق‌العاده زیاد است؛ اما عملکرد آن به دامنه‌ای که براش طراحی کردن، محدود می‌شود؛ در مقابل پیچیدگی و انعطاف‌پذیری هوش انسانی یا طبیعی از AI خیلی بیشتر است. از ویژگی‌های مهم این نوع هوش می‌توانیم به مواردی مثل یادگیری از تجربیات، امکان استفاده از خلاقیت، قدرت انطباق با شرایط متغیر، استفاده از استدلال انتزاعی، قضاوت اخلاقی، ایجاد روابط معنادار، برخورداری از احساسات و تعامل و تفسیر موقعیت‌های اجتماعی اشاره کنیم. هوش مصنوعی توانایی درک جنبه‌های عاطفی و روابط اجتماعی انسان را ندارد. به‌طور کلی این دو نوع هوش به نوعی همدیگر را تکمیل می‌کنند.

انواع هوش مصنوعی چیست؟

باتوجه به این‌که هوش مصنوعی شامل فناوری‌های گوناگون و گسترده‌ای است، انواع مختلفی دارد که عبارت‌اند از:

• هوش مصنوعی عمومی (Strong AI یا General AI): این نوع هوش در مواردی مثل فهم زبان، تطبیق با محیط‌های جدید، یادگیری از تجربه، حل مسائل خلاقانه، تصمیم‌گیری‌های پیچیده و … توانایی دارد.

• هوش مصنوعی محدود (Narrow AI یا Weak AI): همان‌طور که از نام این نوع هوش مشخص است، فقط در یک حوزه یا مجموعه‌ای از وظایف خاص و محدود کارآمده و در سیستم‌های توصیه‌گر، الگوریتم‌های بازیابی اطلاعات در جستجوگرهای وب، ربات‌های چت و … کاربرد دارد.

• هوش مصنوعی فوق هوشمند (Super AI): این نوع هوش علاوه‌بر توانایی انجام کارها مانند انسان، در توانایی‌های فکری،‌ استدلال مسائل، حل مسائل و خلاقیت از انسان نیز فراتر است و در تحقیقات علمی، برنامه‌های استراتژیک، نوآوری‌های فناورانه، مدیریت اقتصادی پیچیده و … کاربرد دارد.

• یادگیری ماشین (Machine Learning): یکی از حوزه‌‌های پرکاربرد و بسیار مهم در حوزه AI است که با استفاده از الگوریتم‌های آن ماشین‌ها می‌توانند بدون برنامه‌ریزی از داده‌ها یاد بگیرند. یادگیری ماشینی به سه گروه شامل یادگیری نظارت شده، یادگیری بدون نظارت و یادگیری تقویتی تقسیم می‌شود. از مهم‌ترین کاربردهای یادگیری ماشینی می‌توانیم به مواردی مثل تشخیص گفتار، تشخیص چهره، پیش‌بینی‌های مالی، توصیه‌گرهای محصول و … اشاره کنیم.

• یادگیری عمیق (Deep Learning): یکی از زیرشاخه‌های پیشرفته یادگیری ماشینی که قادر به یادگیری تعداد زیادی داده پیچیده و غیرساختاری است، یادگیری عمیق نام دارد. اگر بپرسید کاربرد این نوع هوش مصنوعی چیست، باید بگوییم که در تشخیص تصاویر، تشخیص گفتار، پردازش زبان طبیعی و خودروهای خودران، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

• هوش مصنوعی تقویتی (Reinforcement Learning): یکی از هوش‌های مصنوعی کلیدی در زمینه یادگیری ماشینی هوش تقویتی است. شاید بپرسید کاربرد این نوع هوش مصنوعی چیست؟ این نوع AI بیشتر در رباتیک، بازی‌های کامپیوتری مدیریت منابع و مسائل مربوط به بهینه‌سازی کاربرد دارد و با استفاده از آن می‌شود بهترین تصمیم‌ها را برای رسیدن به اهداف نهایی گرفت.

• هوش مصنوعی احساسی (Affective AI): این نوع AI که به آن هوش مصنوعی عاطفی هم می‌گویند، با کمک پردازش داده‌ها و تکنیک‌های یادگیری ماشین می‌شود در درک تجربه انسانی و نشان دادن واکنش به آن‌ها موفق شود. AI احساسی بیشتر در زمینه بازاریابی، سلامت روان، آموزش، تجربه کار و پشتیبانی از مشتریان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

• هوش مصنوعی انتزاعی (Abstract AI): این نوع هوش برای تجزیه تحلیل داده‌های نیازمند به فهم و تفسیر عمیق و حل مسائل پیچیده مورد استفاده قرار می‌گیرد.

• هوش مصنوعی تجربی (Empirical AI): این نوع AI بیشتر در زمینه یادگیری ماشینی و یادگیری عمیق به‌کار می‌رود و تمرکزش بر استخراج و تحلیل الگوها از داده‌های واقعی است.

• هوش مصنوعی واکنشی (Reactive AI): به هوش مصنوعی که عملکرد آن بر اساس واکنش به محرک‌های محیطی است، هوش واکنشی می‌گویند. عدم توانایی در یادگیری، تطبیق با تجربیات قبلی، تمرکز روی تحلیل فوری و پاسخ‌دهی به شرایط موجود، مهم‌ترین ویژگی هوش واکنشی محسوب می‌شود.

• هوش مصنوعی نظریه محدودشده (Limited Theory AI): تمرکز این نوع هوش فقط در یک حوزه خاص است و به دلیل کار با داده‌ها و قوانین محدود انعطاف‌پذیری کمتری دارد.

• هوش مصنوعی رباتیک (Robotic AI): از نام این نوع AI می‌شود متوجه شد که برای استفاده در ربات‌ها کاربرد دارد و در صنایع مختلفی مثل صنایع پزشکی، صنایع تولیدی و … مورد استفاده قرار می‌گیرد.

• هوش مصنوعی نظریه‌ ذهن (Theory of Mind AI): نظریه ذهن بیشتر برای درک و تفسیر ذهنی افکار، باورها و احساسات انسان‌ها به‌کار می‌رود و هدف آن تعامل عمیق و همدلانه با انسان است. از کاربردهای این نوع هوش می‌توانیم به ساخت ربات‌های اجتماعی، بهبود تعامل انسان و ماشین و … اشاره کنیم.

• هوش مصنوعی خودآگاه (Self-Aware AI): هوش خودآگاه نوعی AI پیشرفته در حد فرضیه‌ست که از توانایی‌هایی مانند درک و آگاهی از خود و محیط، درک عمیق تعاملات، خودانتقادی و … برخوردار است.

کاربردهای هوش مصنوعی چیست؟

هوش مصنوعی امروزه کاربردهای خیلی زیادی در زندگی انسان‌ها دارد. از مهم‌ترین کاربردهای AI می‌شود به موارد زیر اشاره کرد:

• کاربرد در فروشگاه‌های آنلاین

• کاربرد در پزشکی

• کاربرد در صنعت خودروسازی

• کاربرد در صنعت کشاورزی

• کاربرد در حوزه مدیریت

• کاربرد در زندگی روزمره و استفاده از شبکه‌های اجتماعی

• کاربرد در برنامه‌ریزی لجستیک

• کاربرد در صنایع داروسازی

• کاربرد در تولید تجهیزات صنعتی

• کاربرد در حوزه نظارت امنیتی

• کاربرد در حوزه آموزش

• کاربرد در حوزه رباتیک

برای AI کاربردهای بسیار زیادی وجود دارد و در این بخش فقط بعضی از کاربردهای رایج آن را به شما معرفی کردیم.

ورود به دنیای جذاب هوش مصنوعی از طریق آموزش‌های تخصصی

در این مطلب راجع‌به این‌که هوش مصنوعی چیست به زبان ساده؟ صحبت کردیم و انواع مختلف هوش مصنوعی و کاربردهایش را به شما معرفی نمودیم. حال که فهمیدید هوش مصنوعی چیست و با انواع مختلف آن آشنا شدید، برای یادگیری آن می‌توانید از آموزش‌های یک آکادمی هوش مصنوعی استفاده کنید. آموزش‌های این آکادمی کیفیت زیادی دارد و عطش یادگیری را در علاقه‌مندها بیشتر می‌کند.