در زمان‌های نه چندان دور، تنها شکل و شمایلی که برای کامپیوترها وجود داشت، کیس‌های بزرگ دسکتاپ یا اصطلاحاً تاور (کیس ایستاده) بودند. همه کامپیوترها حجیم، بزرگ و نیازمند اتصال دائمی به برق بودند. اما با گذشت زمان و کوچک‌تر شدن قطعات و کاهش مصرف انرژی آن‌ها، کامپیوترها به تدریج قابل حمل و سپس کاملاً سیار شدند. امروزه، لپ‌تاپ‌ها با اختلاف بسیار زیادی نسبت به کامپیوتر دسکتاپ فروش بیشتری دارند؛ به طوری که فروش لپ‌تاپ‌ها سال به سال در حال افزایش و فروش کامپیوترهای رومیزی در حال افول است.
با توجه به این روند، دور از ذهن نیست که در آینده نزدیک، کامپیوتر دسکتاپ به سیستمی خاص و محدود تبدیل شود و حتی مینی‌پی‌سی‌ها به گزینه‌ای معقول‌تر و کاربردی‌تر از کامپیوترهای دسکتاپ امروزی تبدیل شوند.
عصر طلایی کیس‌های ایستاده
برای دهه‌ها، فرم طراحی تاور یا همان کیس‌های ایستاده انتخاب اصلی برای کامپیوترهای دسکتاپ بود. این کیس‌ها فضای کمی روی زمین اشغال می‌کنند، می‌توان آن‌ها را تقریباً در هر جایی قرار داد و فضای زیادی برای درایوها، کارت‌های توسعه و هر قطعه دیگری که بخواهید، فراهم می‌کنند. با این حال، به لطف ظهور حافظه‌های SSD و ادغام قطعات (مانند کارت‌های صدا در مادربرد)، بیشتر کیس‌های ایستاده مدرن در واقع فضای بلااستفاده زیادی دارند. به همین دلیل است که امروزه کامپیوترهای کوچک‌تر با فرم طراحی کوچک مانند مینی‌تاورها و طراحی‌های جالب‌توجه mini-ITX بیشتر دیده می‌شوند.
صرف‌نظر از نوع دقیق شاسی دسکتاپی که انتخاب می‌کنید، کامپیوترهای دسکتاپ بیشترین انعطاف‌پذیری، بالاترین پتانسیل عملکرد، بهترین نسبت عملکرد به قیمت و امکان ارتقاء تدریجی کامپیوتر را به جای تعویض کامل آن در هر بار فراهم می‌کنند؛ هرچند در عمل، ارتقاء قطعه به قطعه ممکن است به اندازه آنچه فکر می‌کنید رایج نباشد. با این وجود، این ویژگی‌ها، کامپیوتر دسکتاپ را به گزینه‌ای جذاب برای بسیاری از کاربران تبدیل کرده است.
لپ‌تاپ‌ها سلطه خود را بر کاربری‌های روزمره تثبیت کردند
واقعیت این است که فناوری کامپیوتر این روزها بسیار پیشرفت کرده و امروزه تقریباً تمام کامپیوترها با هر قیمتی که خریداری شوند، به حدی قدرتمند هستند که می‌توانند نیازهای روزمره بخش بزرگی از مردم را برآورده کنند. برای اکثر مردم، تفاوت عملی بین یک لپ‌تاپ ویندوزی 500 دلاری و یک کامپیوتر دسکتاپ رده‌بالای 5000 دلاری در هنگام تماشای یوتیوب و نوشتن گزارش در گوگل داکس وجود ندارد. آنچه بسیار مهم‌تر است، راحتی، سادگی و قابلیت حمل یک کامپیوتر لپ‌تاپ است. بیشتر مردم ترجیح می‌دهند یک مک‌بوک ایر یا کامپیوتری مشابه داشته باشند تا یک کامپیوتر دسکتاپ، و حتی هنگام کار پشت میز، اتصال لوازم جانبی خارجی به لپ‌تاپ بسیار ساده است و اغلب با یک کابل USB-C یا تاندربولت انجام می‌شود.
آمارها دروغ نمی‌گویند: در سه‌ماهه سوم سال 2008، فروش لپ‌تاپ‌ها برای اولین بار از فروش کامپیوترهای دسکتاپ پیشی گرفت و از آن زمان این روند ادامه داشته است. طبق گزارش IDC، در سه‌ماهه اول سال 2024، حدود 64 درصد از فروش کامپیوترها به لپ‌تاپ‌ها، تبلت‌ها و کامپیوترهای قابل حمل دو در یک اختصاص داشت. بنابراین، در زندگی شخصی، بیشتر مردم احتمالاً کامپیوتر دسکتاپ را انتخاب نمی‌کنند، زیرا نقاط قوت سنتی این فرم طراحی برای آن‌ها معنای چندانی ندارد.
در همین حال، حتی مهمترین حامیان سنتی کامپیوترهای دسکتاپ، مانند شرکت‌های بزرگ که میزهای کارکنان خود را با کامپیوترهای رومیزی پر می‌کردند، ممکن است به این نتیجه برسند که ارائه یک لپ‌تاپ منطقی‌تر است، یا می‌توانند به جای آن از مینی‌پی‌سی‌ها استفاده کنند که اغلب چیزی جز سخت‌افزار لپ‌تاپ که در یک جعبه کوچک بدون نمایشگر قرار گرفته، نیستند. واقعیت این است که استفاده از سیستم دسکتاپ سنتی دیگر ضرورت چندانی ندارد و مردم در حال انتخاب گزینه‌هایی هستند که بهتر با نیازهای آن‌ها مطابقت دارد و این امر به کاهش تقاضا برای کامپیوتر دسکتاپ منجر شده است.
کنسول‌ها و پردازش ابری، بازی‌ها را متحول کردند
یکی از کاربردهای اصلی کامپیوترهای دسکتاپ با کیس ایستاده، بازی‌های رایانه‌ای است. این یکی از معدود شرایطی است که می‌توانید از تمام پتانسیل عملکرد قطعات مدرن کامپیوتر خود استفاده کنید. کامپیوترهای دسکتاپ برای گیمرها با هر بودجه‌ای جذاب هستند، بنابراین فقط در مورد سیستم‌های حرفه‌ای 5000 دلاری صحبت نمی‌کنیم. با این حال، طبق نظرسنجی سخت‌افزار استیم در ژوئیه 2025، کارت گرافیک RTX 4060 لپ‌تاپ، دومین کارت گرافیک رایج در بین گیمرها است. لپ‌تاپ‌های دارای این کارت گرافیک معمولاً کاملاً مقرون‌به‌صرفه هستند و عملکردی بسیار شبیه به کنسول‌های نسل فعلی مانند پلی استیشن 5 و ایکس باکس سری ایکس ارائه می‌دهند.
به طور کلی بازی‌ها برای این پلتفرم‌ها طراحی شده‌اند و به نظر می‌رسد که برای اکثر بازیکنان، به نقطه‌ای از کاهش بازدهی در گرافیک رسیده‌ایم. بازی‌های ابری نیز در حال رشد هستند که می‌تواند به مردم امکان دسترسی به سخت‌افزار کامپیوتر رده‌بالا را به صورت اشتراکی بدهد. این‌ها همه عوامل مختلفی هستند که با هم فشاری رو به پایین بر تقاضا برای کامپیوترهای دسکتاپ، حتی برای گیمرها، وارد می‌کنند. در نتیجه، انتخاب یک کامپیوتر دسکتاپ برای بازی، دیگر تنها گزینه نیست و کاربران گزینه‌های دیگری مانند لپ‌تاپ‌های گیمینگ و بازی‌های ابری نیز دارند.
سهم باقی مانده را گوشی‌ها، تبلت‌ها و سایر دستگاه‌ها بلعیدند!
مطالبی که بیان شد فقط در مورد لپ‌تاپ‌ها در مقابل کامپیوترهای دسکتاپ صادق نیست. بسیاری از مردم به سادگی به هیچ نوع کامپیوتری در زندگی روزمره خود نیاز ندارند. تبلت‌ها و گوشی‌ها قدرت و عملکرد کافی را برای یک فرد عادی فراهم می‌کنند تا بتواند در دنیای مدرن کار کند. در صورت نیاز، حتی می‌توانید یک مانیتور، ماوس و صفحه کلید را به این دستگاه‌ها متصل کنید تا کارهای حرفه‌ای‌تری را انجام دهید. بنابراین، اصلاْ بعید نیست که نوجوانان نسل Z (و احتمالاً به زودی نسل آلفا) با تقریباً هیچ سواد کامپیوتری وارد دانشگاه یا دنیای کار شوند، زیرا آن‌ها تا آن لحظه هیچ نیازی به داشتن یا استفاده از یک کامپیوتر نداشته‌اند و تمام کارهایشان را با گوشی هوشند انجام می‌دادند.
کیس‌های ایستاده کاملاً از رده خارج خواهند شد؟
آیا مرگ کامپیوترهای دسکتاپ فرا رسیده است؟ نه کاملاً، اما مطمئناً موارد استفاده آن‌ها به زمینه‌های خاص محدود خواهد شد. علاقه‌مندان، تولید کنندگان محتوا و متخصصان با نیازهای سخت‌افزاری خاص، همچنان به دلیل قابلیت ارتقاء و سفارشی‌سازی، به کیس‌های ایستاده اهمیت می‌دهند. به عنوان مثال، کامپیوترهای دسکتاپ گیمینگ، به ویژه در میان کسانی که به دنبال عملکرد بالا هستند، طرفداران زیادی دارند.
با این حال، حتی با وجود سخت‌افزار قدرتمند ایستگاه‌های کاری (Workstation)، روند کنونی ممکن است منجر به قرار دادن این ایستگاه‌های کاری رده‌بالا در رک‌های سرور و دسترسی مهندسان و توسعه‌دهندگان به آن‌ها به صورت از راه دور با استفاده از لپ‌تاپ شود. نیاز به عملکرد فوق‌العاده بالا در یک دستگاه محلی در دنیایی با پهنای باند پرسرعت، دیگر به آن اندازه زیاد نیست.
در مجموع، به نظر نمی‌رسد کامپیوتر دسکتاپ همین فردا از بین برود، اما در حال حاضر به نقطه‌ای رسیده‌ایم که آن‌ها بهترین انتخاب برای اکثریت قریب به اتفاق مردم نیستند. با گذشت زمان، فهرست دلایل داشتن و استفاده از یک کامپیوتر دسکتاپ کوتاه‌تر و کوتاه‌تر خواهد شد، تا زمانی که فقط «کاربران حرفه‌ای» در میان ما، رؤیای دسکتاپ را زنده نگه دارند.
