اصولا پیشرفت های علمی، شناسایی بیماری ها، ساخت محصولات جدید و بررسی کیفیت آن ها همگی در آزمایشگاه ها انجام می شوند. بنابراین این که بگوییم آزمایشگاه ها نقطه شروع و عطف هستند، کاملا به جا است. اما به دلایل مختلفی در آزمایشگاه ها ممکن است حوادثی رخ دهند که اثرات زیان بار آن به هیچ عنوان قابل جبران نباشد. ایمنی در همه آزمایشگاه ها مهم ترین اصل قبل از شروع به کار است. هر فردی که در آزمایشگاه کار می کند، باید علاوه بر تسلط کامل به تمام نکات ایمنی فردی و کار با مواد و دستگاه ها و جلوگیری از بروز حوادث، آمادگی برای کمک‌ها اولیه و روش های کاهش آسیب ها را داشته باشد.
هر آزمایشگاهی با توجه به دستگاه ها و موادی که در آن ها استفاده می شود، مستعد بروز حوادث وحشتناکی است و همه افراد باید برای مقابله با حوادث آزمایشگاهی، آمادگی صد در صدی داشته باشند. همین موضوع چالش هایی را به وجود آورده است که در این مقاله بیشتر راجع به آن‌ها بحث می کنیم.
نشت آلودگی از میکروارگانیسم ها
در آزمایشگاه های متفاوتی و دلایل مختلف نمونه های میکروارگانیسم ها شامل باکتری ها، قارچ ها، مخمرها، ویروس ها و … مورد مطالعه و بررسی قرار می گیرند. بسیاری از میکروارگانیسم ها در شرایط آزمایشگاهی قابلیت انتقال بیماری به انسان را ندارند. اما تعدادی نیز به شدت بیماری زا هستند. اگر پرسنل آزمایشگاه هنگام کار با چنین نمونه هایی از هود لامینار استفاده نکنند و موراد ایمنی شخصی رعایت نشوند، حتما آلودگی منتشر می شود. روش استفاده صحیح از هود لامینار و بررسی های دوره ای و منظم دستگاه در کنار آموزش افراد می توانند مانع به خطر افتادن سلامت افراد شوند.
پاشیدن اسید به چشم ها و صورت و تاثیر بخارات شیمیایی
اسیدها در آزمایشگاه ها بسیار خطرناک هستند. اغلب اسیدهای قوی و خطرناک از دسته اسیدهای معدنی اند. این مواد اگر به درستی استفاده نشوند می توانند اثرات جبران ناپذیری ایجاد کنند. رعیات اصول ایمنی اولیه مانند استفاده از دستکش، عینک و روپوش توسط فرد جز بدیهیات محسوب می شوند. اما مشکل از جایی می تواند ناشی شود که فرد قبل از استفاده از این مواد برگه اطلاعات ایمنی آن را مطالعه نکرده باشد. همچنین همیشه باید از این مواد زیر هود شیمی استفاده شود. هود شیمی با ویژگی هایی که دارد مانع از تاثیر بخارات و واکنش هایی شیمیایی روی پرسنل آزمایشگاه می شود.
حتی اگر تمام نکات ایمنی را رعایت کرده باشید، باز هم ممکن است حادثه ای رخ دهد. در چنین مواقعی حتما باید موضوع مورد نظر با آب با فشار بالا شست و شو داده شود. در این مواقع است که دوش و چشم شوی اضطراری در آزمایشگاه کاربرد دارند. در این حین حتما باید با اورژانس تماس گرفته شود.
ضرورت نصب دوش و چشم شوی اضطراری در آزمایشگاه
اگر دوش و چشم شویی که در آزمایشگاه ها باید نصب شوند، در بازرسی های دوره ای کنترل نشوند، امکان این که هنگام بروز حوادث احتمالی کار نکنند، بسیار بالا است.
برخی از پرسنل و سرپرست های آزمایشگاه ها با قرار دادن وسایل اضافه در سر راه ایستگاه های دوش و چشم شوی، عملنا با جان سایر افراد آزمایشگاه ها بازی می کنند. دوش اضطراری باید در فضایی آزاد و نزدیکی درب خروج آزمایشگاه قرار گیرند. کنترل فشار آب و عملکرد صحیح دوش یا چشم شوی، مواردی است که بهتر است در بازه های زمانی کوتاه مدت، بررسی شوند تا هنگام بروز حوادث احتمالی تلفات و خسارات جانی به حداقل برسد.
بروز جراحات هنگام کار با دستگاه ها و تجهیزات
امکان دارد که هنگام کار با دستگاه و تجهیزات جراحاتی ایجاد شوند. این جراحات می توانند از اتفاقات ساده مانند شکستن شیشه آلات آزمایشگاهی تا استفاده از دستگاه هایی مانند میکروتوم ایجاد شوند. با توجه به میزان جراحت و آسیب و وجود آلودگی های شیمیایی و بیولوژیکی باید اقدام مناسب وصرت گیرد. در جراحات ساده که اطمینان دارید آلودگی ها وارد زخم نشده اند، نیاز به اقدام خاصی نیست. این درحالی است که برخی از دستگاه ها اگر به درستی استفاده نشوند، حتی می توانند باعث قطع عضو شوند. در چنین شرایطی حتما بایدبه اورژانس مراجعه کرد و هیچ اقدام فردی انجام نداد.
انفجار کپسول های گاز
در بسیاری از آزمایشگاه ها از گازهایی به غیر گاز متان که در لوله کشی شهری جریان دارد، استفاده می شود. این گازها شامل نیتروژن، اکسیژن، هیدروژن، هلیوم و کربن دی اکسید هستند که در سیلندرهای گاز در آزمایشگاه نگهداری می شوند. گازهای اکسیژن و هیدروژن بسیار فعال هستند و قدرت انفجار بالایی دارند.
متاسفانه مثال های متعددی از انفجار کپسول های گاز در طی سال های اخیر شنیده ایم. یکی از اخبار مهلک و تکان دهنده انفجار کپسول هیدروژن در یکی از آزمایشگاه های داشنگاه تربیت مدرس بود که یک کشته و مجروح در پی داشت.
چالش های پیش رو در مقابله با حوادث آزمایشگاهی
برخی اقدامات اولیه ساده مانند وجود کپسول آتش نشانی شارژ شده و قابل مصرف، سیستم اطفای حریق مرکزی، نصب دستگاه هایی مانند دوش و چشم شوی اضطراری، هود شیمی، هود لامینار و … از بروز حوادث جلوگیری می کنند یا در نهایت مانع از حادتر شدن حادثه می شوند.
اما فقط وجود این تجهیزات کافی نیست. هنوز هم در برخی از آزمایشگاه ها اهمیتی به نصب یا حفظ و نگهداری این تجهیزات داده نمی شود.
هرچقدر آگاهی بخشی عمومی در این زمینه بالاتر رود و از ورود پرسنلی که با اصول ایمنی آزمایشگاهی آشنایی ندارند ممانعت به عمل آید، قطعا به کاهش بروز حوادث و صدمات ناشی از آن ها منجر می شود.
#توجه: این مطلب یک رپرتاژ تبلیغاتی بوده و محتوای آن توسط تبلیغ دهنده تهیه و نگارش شده است.
دیجی‌رو مسئولیتی در قبال محتوای تبلیغاتی ندارد.
