در سال 2025، چین بار دیگر ثابت کرد که ابرقدرت رباتیک جهان است. این کشور با نصب رکوردشکن 295 هزار ربات صنعتی در یک سال، بیش از نیمی از کل ربات‌های نصب شده در جهان را به خود اختصاص داده است. این آمار نه تنها نشان دهنده رشد چشمگیر چین در حوزه اتوماسیون است، بلکه گویای استراتژی بلندمدت این کشور برای حفظ برتری در تولید جهانی نیز می‌باشد. با توجه به اینکه تعداد کل ربات‌های فعال در چین به 2.03 میلیون دستگاه رسیده، این کشور با فاصله زیادی از رقبایی مانند ژاپن (450 هزار)، آمریکا (400 هزار)، و کره جنوبی (392 هزار) پیشی گرفته است.
این رشد بی‌سابقه در نصب ربات‌ها بخشی از یک روند جهانی است. در سال 2025، تعداد کل ربات‌های صنعتی نصب شده در جهان به 542 هزار دستگاه رسید که نسبت به سال قبل 9 درصد افزایش داشته است. اما سوال اینجاست: چین چگونه توانسته است به این سطح از حکمرانی در حوزه رباتیک دست یابد؟ و این انقلاب اتوماسیون چه تاثیری بر اقتصاد جهانی خواهد داشت؟ در ادامه با دیجی رو همراه باشید تا به پاسخ این پرسش‌ها بپردازیم.
اتوماسیون؛ پاسخ چین به چالش کاهش جمعیت
یکی از اصلی‌ترین دلایل رشد سریع رباتیک در چین، کاهش جمعیت و نیروی کار این کشور است. در سال 2024، جمعیت چین 1.39 میلیون نفر کاهش یافت و این روند نزولی همچنان ادامه دارد. کارشناسان معتقدند که بدون اتوماسیون، چین قادر به حفظ سطح تولید کنونی خود نخواهد بود. پروفسور گائو شودونگ (Gao Xudong) از دانشگاه تسینگوا می‌گوید:
ربات‌ها به زودی وظایف تکراری و ساده را کاملاً بر عهده خواهند گرفت، اما کارهای پیچیده و خلاقانه همچنان نیازمند مهارت‌های انسانی خواهند بود.
با این حال، چین تا سال 2030 با کمبود 50 میلیون نیروی کار ماهر در زمینه‌های مرتبط با رباتیک، مانند برنامه‌نویسی، تعمیر و نگهداری، و عملیات ربات‌ها مواجه خواهد شد. این موضوع نشان می‌دهد که علاوه بر سرمایه‌گذاری در رباتیک، آموزش نیروی کار نیز باید در اولویت قرار گیرد.
چین نه تنها مصرف کننده، بلکه بزرگ‌ترین تولید کننده ربات‌ها در جهان
چین تنها یک مصرف کننده بزرگ ربات نیست؛ این کشور در سال 2024 از ژاپن پیشی گرفت و به بزرگ‌ترین تولید کننده ربات‌های صنعتی جهان تبدیل شد. سهم چین از تولید جهانی ربات‌ها از 25 درصد در سال 2023 به یک سوم در سال 2024 افزایش یافته است. یکی از دلایل اصلی این موفقیت، تولید داخلی قطعات کلیدی مانند موتورها، سنسورها، دنده‌ها و کنترلرها است که باعث کاهش هزینه‌ها و افزایش مقیاس‌پذیری شده است.
شرکت‌هایی مانند شیائومی و بی‌وای‌دی (BYD) اکنون از “کارخانه‌های تاریک” (Dark Factories) استفاده می‌کنند؛ کارخانه‌هایی که کاملاً خودکار هستند و بدون نیاز به حضور انسان فعالیت می‌کنند. این پیشرفت‌ها نشان دهنده حرکت چین به سمت تولید هوشمند و استفاده از فناوری‌های پیشرفته در صنعت است.
ربات‌های انسان‌نما؛ خط مقدم بعدی اتوماسیون در چین
چین تنها به ربات‌های صنعتی اکتفا نکرده است. در سال 2024، شرکت تیانتای ربات (Tiantai Robot) واقع در گوانگدونگ، سفارشی برای 10 هزار ربات انسان‌نما دریافت کرد که عمدتاً برای مراقبت از سالمندان استفاده خواهند شد. این سفارش نشان دهنده انتقال چین از مرحله تحقیق و توسعه به استفاده تجاری از ربات‌های انسان‌نما است.
ربات‌های انسان‌نما می‌توانند در زمینه‌هایی مانند مراقبت از سالمندان و افراد ناتوان، خدمات مشتری و پذیرش در هتل‌ها و فرودگاه‌ها و کمک به پرسنل پزشکی در بیمارستان‌ها مورد استفاده قرار گیرند. این فناوری نه تنها به حل چالش‌های جمعیتی چین کمک می‌کند، بلکه بازار جدیدی برای صادرات رباتیک این کشور ایجاد خواهد کرد.
چین در مقابل جهان؛ شکاف فزاینده در اتوماسیون صنعتی
در حالی که چین با سرعت در حال پیشرفت است، سایر کشورها مانند آمریکا در این حوزه عقب مانده‌اند. آمریکا در سال 2024 تنها 34,200 ربات نصب کرده است؛ عددی که در مقایسه با چین بسیار ناچیز است. کارشناسان هشدار می‌دهند که اثر فلایویل (Flywheel Effect) در چین باعث می‌شود این کشور با جمع‌آوری داده‌های بیشتر، هوش مصنوعی و رباتیک خود را بهبود بخشیده و فاصله خود با رقبا را افزایش دهد.
نکته: اثر فلایویل (Flywheel Effect) مفهومی در کسب‌وکار است که توضیح می‌دهد چگونه مجموعه‌ای از تلاش‌های کوچک و مرتبط به هم، در طول زمان نیروی محرک ایجاد کرده و منجر به رشد پایدار و شتاب‌دار می‌شوند، به گونه‌ای که هر موفقیت، زمینه‌ساز موفقیت بعدی می‌شود.
برای اینکه آمریکا و سایر کشورها بتوانند رقابت کنند، باید:
- سرمایه‌گذاری بیشتری در رباتیک فیزیکی (نه فقط نرم‌افزار هوش مصنوعی) انجام دهند.
- زنجیره تامین داخلی برای تولید ربات‌ها ایجاد کنند.
- نیروی کار ماهر در زمینه رباتیک تربیت کنند.
آینده رباتیک در چین: فرصت‌ها و چالش‌ها
چین با استفاده استراتژیک از رباتیک، توانسته است:
- بهره‌وری تولید را افزایش دهد.
- وابستگی به نیروی کار انسانی را کاهش دهد.
- نوآوری در تولید هوشمند را رهبری کند.
اما چالش‌های پیش رو نیز قابل توجه هستند که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نیاز به آموزش نیروی کار برای مدیریت و تعمیر ربات‌ها.
- رقابت با سایر کشورها در حوزه فناوری‌های پیشرفته.
- مسائل اخلاقی و اجتماعی مرتبط با جایگزینی انسان با ربات.
نتیجه‌گیری: چین، ابرقدرت رباتیک جهان در دهه آینده
چین با نصب ربات‌های بیشتر از کل جهان و تبدیل شدن به بزرگ‌ترین تولید کننده و مصرف کننده ربات‌های صنعتی، نشان داده است که اتوماسیون، ستون فقرات اقتصاد آینده این کشور خواهد بود. با وجود چالش‌هایی مانند کاهش جمعیت و نیاز به نیروی کار ماهر، چین با سرمایه‌گذاری در رباتیک و هوش مصنوعی، خود را برای رهبری در تولید جهانی آماده می‌کند.
آیا سایر کشورها می‌توانند با این سرعت رقابت کنند؟ یا چین همچنان ابرقدرت رباتیک جهان باقی خواهد ماند؟ پاسخ به این سوال‌ها در سال‌های آینده مشخص خواهد شد، اما یک چیز واضح است: دنیای رباتیک بدون چین تعریف نمی‌شود.
