کاربرد هوش مصنوعی در مهندسی عمران؛ از نظارت تا متره و برآورد هزینه ها

هوش مصنوعی دیگر صرفاً موضوعی تئوری یا مربوط به علوم کامپیوتر نیست؛ این فناوری اکنون در قلب بسیاری از صنایع سنتی، از جمله مهندسی عمران، جای گرفته و در حال بازتعریف روش اجرای پروژه‌های عمرانی است. از طراحی سازه تا نظارت میدانی و متره و برآورد هزینه‌ها، هوش مصنوعی به‌عنوان ابزاری قدرتمند وارد عمل شده و نقش مهندسین را از مجری صرف به تحلیل‌گر داده‌ها ارتقا داده است. در واقع، AI دستیار دقیق، سریع و کم‌خطایی است که زندگی حرفه‌ای مهندسان را متحول کرده است. برای آشنایی بیشتر با کاربردهای هوش مصنوعی در مهندسی عمران تا پایان مقاله همراه ما باشید.

هوش مصنوعی در مهندسی عمران

در گذشته، تصمیم‌گیری در پروژه‌های عمرانی عمدتاً بر پایه تجربه، دانش فردی و محاسبات دستی یا نرم‌افزارهای سنتی بود. اما اکنون با ورود هوش مصنوعی، روند تصمیم‌گیری‌ها سریع‌تر، علمی‌تر و هوشمندتر شده است.

هوش مصنوعی (Artificial Intelligence) مجموعه‌ای از الگوریتم‌ها و روش‌هاست که به ماشین‌ها اجازه می‌دهد مانند انسان فکر کنند، یاد بگیرند و تصمیم‌ بگیرند. در صنعت عمران، هوش مصنوعی شامل مواردی مانند:

• پیش‌بینی میزان مصرف مصالح بر اساس داده‌های قبلی
• تحلیل مدل‌های سه‌بعدی سازه برای کشف ایرادات پنهان
• پیش‌بینی تأخیرات پروژه با تحلیل روند پیشرفت کار
• بررسی ایمنی سایت ساختمانی با تحلیل تصویر

الگوریتم‌های یادگیری ماشین (Machine Learning) و فناوری پردازش زبان طبیعی (NLP) به مهندسان کمک می‌کنند تا بهتر ریسک‌ها، هزینه‌ها و بهینه‌سازی مصالح و نیروها را تحلیل کنند. یادگیری ماشین با بررسی داده‌های گذشته، بهترین راهکارها را برای پروژه جاری پیشنهاد می‌دهد که منجر به افزایش دقت، کاهش هزینه‌ها و بهره‌وری بهتر منابع می‌شود.

کاربرد هوش مصنوعی در مهندسی عمران

هوش مصنوعی کاربردهای متنوعی در مهندسی عمران دارد، از جمله:

1. متره و برآورد: استخراج خودکار مقادیر از نقشه‌ها و مدل‌های BIM و پیش‌بینی هزینه‌ها بر اساس داده‌های پروژه‌های پیشین
2. نظارت بر اجرا: تحلیل تصویر برای بررسی تطابق عملیات اجرایی با نقشه‌ها و پایش پیشرفت پروژه به‌صورت هوشمند
3. برنامه‌ریزی پروژه: پیش‌بینی تأخیرات احتمالی و تحلیل داده‌های پروژه‌های گذشته برای بهینه‌سازی زمان‌بندی و مدیریت منابع
4. طراحی سازه: بهینه‌سازی مقاطع سازه‌ای و تحلیل بارگذاری با الگوریتم‌های هوشمند
5. مدیریت نگهداری: پایش سلامت سازه‌ها (پل‌ها، سدها) با استفاده از داده‌های سنسوری و پیش‌بینی تعمیرات مورد نیاز
6. ایمنی کارگاه: شناسایی رفتارهای پرخطر و اطمینان از رعایت اصول ایمنی با دوربین‌های هوشمند
7. ژئوتکنیک: تحلیل داده‌های خاک با مدل‌های یادگیری ماشین برای بهینه‌سازی طراحی پی و تحلیل نشست زمین

هوش مصنوعی در متره و برآورد

یکی از مهم‌ترین کاربردهای هوش مصنوعی در ساختمان‌سازی، متره و برآورد است. پیش‌تر، محاسبات عمدتاً دستی یا با فرمول‌های اکسل انجام می‌شد و کوچک‌ترین اشتباه می‌توانست منجر به کسری بودجه یا تأخیر شود. اکنون، هوش مصنوعی این فرآیند را بسیار دقیق‌تر، سریع‌تر و به‌روزتر کرده است:

استخراج اطلاعات از نقشه‌ها: نرم‌افزارهایی مانند Autodesk Takeoff و ابزارهای متصل به BIM قادرند مقادیر مصالح را از نقشه‌های دو و سه‌بعدی استخراج کنند و زمان و هزینه اجرای هر آیتم را تخمین بزنند. با دریافت فایل DWG یا RVT، بخش بزرگی از برآورد بدون دخالت انسان انجام می‌شود.

مقایسه سناریوهای مالی AI: می‌تواند چندین سناریو را هم‌زمان تحلیل کند؛ مثلاً بررسی تأثیر استفاده از نیروی کار محلی یا شناسایی مراحل پرریسک پروژه. این قابلیت در نرم‌افزارهای مدرن متره و برآورد پیاده‌سازی شده است و یادگیری این ابزارها در کنار دوره‌های جامع آموزش متره و برآورد، مهندسان را به حرفه‌ای‌ شدن نزدیک‌تر می‌کند.

کاربرد هوش مصنوعی برای مهندس ناظر

هوش مصنوعی می‌تواند وظایف مهندس ناظر را دقیق‌تر، سریع‌تر و هوشمندانه‌تر کند. از مهم‌ترین کاربردها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پایش هوشمند پیشرفت پروژه: با استفاده از تصاویر ۳۶۰ درجه، پهپادی یا موبایل، AI روند پیشرفت را روزانه پایش و با مدل BIM یا نقشه‌ها تطبیق می‌دهد و تأخیرات را هشدار می‌دهد.
• تطبیق اجرا با نقشه‌ها: تحلیل داده‌های کارگاه برای تشخیص صحت اجرای اجزا و هشدار درباره اشتباهات یا نقص‌ها.
• گزارش‌دهی خودکار: تولید گزارش‌های دقیق شامل درصد پیشرفت، آیتم‌های اجرا شده یا ناقص، تخلفات و پیش‌بینی زمان اتمام فازها.
• نظارت بر ایمنی: شناسایی استفاده صحیح از تجهیزات ایمنی، تشخیص ورود غیرمجاز و رفتارهای پرخطر.
• تحلیل داده‌های محیطی: بررسی شرایط هواشناسی و پیش‌بینی بهترین زمان برای عملیات حساس و تأثیر آن بر برنامه زمان‌بندی.

ابزارهای هوش مصنوعی در عمران

چند نمونه ابزار کاربردی بدون نیاز به کدنویسی در حوزه ساختمان‌سازی:

هوش مصنوعی و مهندسی عمران؛ تهدید یا فرصت؟

با ورود هوش مصنوعی، نگرانی‌هایی درباره جایگزینی مهندسان مطرح شده است؛ اما واقعیت این است که دانش و تخصص مهندسی عمران، از جمله توانایی متره و برآورد، مدیریت پروژه و تحلیل سازه، همچنان پایه و اساس این حرفه است. هوش مصنوعی صرفاً ابزاری کمکی برای افزایش سرعت و دقت در انجام امور است و نمی‌تواند جایگزین مهندس شود.

هوش مصنوعی به مهندسان این امکان را می‌دهد تا کارآمدتر و هوشمندانه‌تر عمل کنند و تمرکز خود را بر خلاقیت و مدیریت پروژه قرار دهند. لذا برای رسیدن به موفقیت در این مسیر، ضروری است ابتدا دانش مهندسی خود را ارتقاء داده و پس از آموزش مهندسی عمران با فناوری‌های نوین آشنا شوید.

#توجه: این مطلب یک رپرتاژ تبلیغاتی بوده و محتوای آن توسط تبلیغ دهنده تهیه و نگارش شده است.
دیجی‌رو مسئولیتی در قبال محتوای تبلیغاتی ندارد.