در دنیای پرشتاب و دائماً در حال تحول سخت‌افزار رایانه، انتخاب کارت گرافیک مناسب برای گیمرها و علاقه‌مندان به فناوری یک تصمیم چالش برانگیز است. در این میان، شرکت انویدیا همواره به عنوان یکی از پیشگامان این عرصه شناخته شده و با عرضه محصولات نوآورانه و قدرتمند، جایگاه خود را در بازار تثبیت کرده است.
یکی از جدیدترین محصولات مورد انتظار انویدیا، کارت گرافیک RTX 5060 Ti است که با وعده ارائه عملکردی چشمگیر در رده میانی بازار، توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. با این حال، اخیراً گزارش‌هایی منتشر شده است که نشان می‌دهد بین دو مدل مختلف این کارت گرافیک، یعنی نسخه 8 گیگابایتی و نسخه 16 گیگابایتی، تفاوت‌های عملکردی قابل توجهی وجود دارد، به ویژه در سناریوهایی که نیاز به حافظه گرافیکی (VRAM) بالایی دارند.
بر اساس بررسی‌های اخیر که توسط یک منتقد چینی در پلتفرم Bilibili به اشتراک گذاشته شده، مشخص شده است که نسخه 8 گیگابایتی RTX 5060 Ti در برخی از بازی‌های سنگین و پردازش‌های گرافیکی فشرده، به طور قابل ملاحظه‌ای از نسخه 16 گیگابایتی عقب می‌ماند. این موضوع به ویژه در بازی‌هایی که از حافظه گرافیکی زیادی استفاده می‌کنند، مانند نسخه ریمستر شده بازی Horizon Zero Dawn، یا در هنگام استفاده از فناوری تولید فریم 4 برابری (4x Frame Generation) بیشتر به چشم می‌آید. در این شرایط، محدودیت حافظه 8 گیگابایتی به یک گلوگاه جدی تبدیل شده و مانع از ارائه حداکثر پتانسیل کارت گرافیک می‌شود.
نکته: گلوگاه شدن حافظه ویدیویی در کارت‌های گرافیک به وضعیتی اطلاق می‌شود که ظرفیت حافظه گرافیکی یا پهنای باند آن نمی‌تواند به طور کامل نیازهای پردازشی کارت گرافیک را پوشش دهد. در این حالت، عملکرد کلی کارت گرافیک تحت تأثیر قرار گرفته و ممکن است نرخ فریم پایین‌تر یا تأخیرهای ناخواسته در اجرای بازی‌ها و برنامه‌های گرافیکی سنگین ایجاد شود.
برای روشن شدن این تفاوت عملکردی، به نتایج بنچمارک‌های منتشر شده نگاهی دقیق‌تر می‌اندازیم. در بازی Cyberpunk 2077، که یکی از سنگین‌ترین بازی‌های حال حاضر به شمار می‌رود، در تنظیمات گرافیکی حداکثری و رزولوشن 1440p با فعال بودن فناوری DLSS 4 در حالت Quality (بدون استفاده از Frame Generation)، نسخه 8 گیگابایتی RTX 5060 Ti تنها قادر به ارائه میانگین نرخ فریم 9.1 فریم بر ثانیه بوده است.
در مقابل، نسخه 16 گیگابایتی همین کارت گرافیک در همین شرایط، نرخ فریم بسیار بالاتر 18.5 فریم بر ثانیه را به ثبت رسانده است. این اختلاف عملکردی، که به حدود 200 درصد می‌رسد، نشان دهنده شکاف عملکردی بسیار بزرگ بین این دو مدل در این سناریوی خاص است. این امر به وضوح نشان می‌دهد که در بازی‌های با تنظیمات و رزولوشن‌های بالا، حافظه گرافیکی بیشتر چه تأثیر شگرفی می‌تواند بر تجربه گیمینگ داشته باشد.
جالب اینجاست که با فعال کردن فناوری تولید فریم 2 برابری (2x Frame Generation)، این شکاف عملکردی تا حدودی کاهش می‌یابد. در این حالت، نسخه 8 گیگابایتی RTX 5060 Ti به نرخ فریم 61 فریم بر ثانیه دست می‌یابد، در حالی که نسخه 16 گیگابایتی نرخ فریم 62 فریم بر ثانیه را ارائه می‌دهد. این نشان می‌دهد که فناوری‌های افزایش فریم می‌توانند تا حدی محدودیت‌های حافظه گرافیکی را جبران کنند، اما این جبران کامل نیست و همچنان نسخه 16 گیگابایتی در شرایط خاص برتری خود را حفظ می‌کند.
اما وقتی که فناوری تولید فریم به حالت 4x Frame Generation ارتقا می‌یابد، بار دیگر شاهد افزایش چشمگیر اختلاف عملکرد بین دو مدل هستیم. در این حالت، نسخه 16 گیگابایتی RTX 5060 Ti با ثبت نرخ فریم 113 فریم بر ثانیه، حدود 22 درصد عملکرد بهتری نسبت به نسخه 8 گیگابایتی با نرخ فریم 92.4 فریم بر ثانیه ارائه می‌دهد. دلیل این امر واضح است: فناوری 4x Frame Generation به میزان بیشتری از حافظه گرافیکی نیاز دارد و نسخه 8 گیگابایتی به دلیل محدودیت حافظه خود، قادر به ارائه عملکرد مطلوب در این شرایط نیست. این موضوع اهمیت حافظه گرافیکی کافی را برای بهره‌مندی کامل از فناوری‌های نوین افزایش فریم به خوبی نشان می‌دهد.
در بازی Horizon Zero Dawn Remastered نیز شاهد وضعیت مشابهی هستیم. در این بازی که به طور خاص به حافظه گرافیکی بالایی نیاز دارد، نسخه 16 گیگابایتی RTX 5060 Ti عملکرد به مراتب بهتری از خود نشان می‌دهد. در رزولوشن 1080p، این نسخه به طور متوسط 29 درصد نرخ فریم بالاتری را ارائه می‌کند، در حالی که در رزولوشن 1440p این اختلاف به 16 درصد می‌رسد. اما نکته مهم‌تر، عملکرد «کمترین 1 درصد نرخ فریم» در رزولوشن 1080p است که در نسخه 8 گیگابایتی حدود 30 درصد بدتر است.
نکته: در دنیای کارت‌های گرافیک و بازی، اصطلاح «کمترین 1 درصد نرخ فریم» به میانگین نرخ فریم‌های پایین‌ترین 1 درصد از کل فریم‌ها اشاره دارد. این معیار نشان دهنده عملکرد در لحظات بحرانی است که نرخ فریم به شدت کاهش می‌یابد. اگر «کمترین 1 درصد نرخ فریم» نزدیک به نرخ فریم متوسط باشد، تجربه بازی روان‌تر خواهد بود و کمتر دچار لگ یا افت ناگهانی نرخ فریم می‌شود.
این بدان معناست که در لحظات پرفشار بازی، افت فریم در نسخه 8 گیگابایتی به مراتب محسوس‌تر بوده و داشتن تجربه گیمینگ روان و لذت‌بخش را مختل می‌کند. این نتایج اصلاً تعجب‌آور نیستند، زیرا طبق مشخصات سیستم مورد نیاز رسمی بازی Horizon Zero Dawn Remastered، برای اجرای ایده‌آل این بازی داشتن 16 گیگابایت حافظه گرافیکی توصیه شده است. این امر بار دیگر تأکید می‌کند که تطابق حافظه گرافیکی کارت با نیازهای بازی‌های مدرن از اهمیت بسزایی برخوردار است.
در مقابل، در بازی‌هایی که به حافظه گرافیکی کمتری نیاز دارند، مانند Assassin’s Creed: Shadows، هر دو مدل RTX 5060 Ti عملکردی تقریباً مشابه از خود نشان داده‌اند. در این بازی، 8 گیگابایت حافظه گرافیکی برای اجرای بازی با رزولوشن 1080p و نرخ 60 فریم بر ثانیه کافی به نظر می‌رسد و به همین دلیل، تفاوت چندانی بین عملکرد دو مدل مشاهده نمی‌شود. این نشان می‌دهد که در بازی‌های سبک‌تر، محدودیت حافظه 8 گیگابایتی ممکن است چندان محسوس نباشد، اما با پیشرفت گرافیک بازی‌ها و افزایش تقاضا برای حافظه بیشتر، این محدودیت به تدریج خود را نشان خواهد داد.
نکته قابل توجه دیگر در این میان، سکوت شرکت انویدیا در قبال این موضوع است. این شرکت ظاهراً نسخه 8 گیگابایتی RTX 5060 Ti را برای بررسی به منتقدان ارسال نکرده است، که این امر می‌تواند نشان دهنده آگاهی انویدیا از محدودیت‌های این مدل باشد. با توجه به اینکه بازی‌های پرهزینه و سنگین یا در اصطلاح AAA روز به روز از نظر گرافیکی سنگین‌تر می‌شوند و نیاز به حافظه گرافیکی بیشتری پیدا می‌کنند، به نظر می‌رسد که پرداخت 50 دلار بیشتر برای خرید نسخه 16 گیگابایتی با قیمت 429 دلار، یک سرمایه‌گذاری هوشمندانه‌تر برای آینده باشد.
با داشتن حافظه گرافیکی بیشتر، کاربران می‌توانند برای مدت طولانی‌تری از اجرای بازی‌های جدید با تنظیمات بالا و رزولوشن‌های بالا اطمینان حاصل کنند و از تجربه گیمینگ روان و بدون دردسر لذت ببرند. در نهایت، انتخاب بین نسخه 8 گیگابایتی و 16 گیگابایتی RTX 5060 Ti به نیازها و بودجه کاربر بستگی دارد، اما شواهد نشان می‌دهد که برای کسانی که به دنبال عملکرد بهینه و آینده‌نگری هستند، نسخه 16 گیگابایتی گزینه بهتری خواهد بود.
