گوشی اندرویدی شما یک دستگاه فوق‌العاده قدرتمند برای پخش موسیقی و محتوای صوتی است. چه از طریق اسپیکرهای داخلی، چه با هدفون بلوتوثی و چه با هدفون‌های سیمی قدیمی، راه‌های متنوعی برای لذت بردن از صدا در اختیار دارید. با این حال، یک حقیقت تلخ وجود دارد: تقریباً هیچ گوشی هوشمندی به صورت پیش‌فرض، بهترین کیفیت صدای اندروید را به شما ارائه نمی‌دهد. مسیر دستیابی به صدای «های-رزولوشن» (Hi-Res Audio) حتی از این هم دشوارتر است و موانع متعددی بر سر راه شما قرار دارد.
خوشبختانه، لازم نیست به این صدای متوسط قانع باشید. مسئولیت بهبود کیفیت صدای اندروید بر عهده خود شماست و با به کار بستن چند ترفند هوشمندانه، می‌توانید تجربه شنیداری خود را به کلی متحول کنید. نکته کلیدی این است که کیفیت نهایی صدا به ضعیف‌ترین حلقه در «زنجیره صوتی» شما بستگی دارد. این زنجیره از فایل منبع موسیقی شروع شده، از طریق گوشی و روش انتقال (سیمی یا بی‌سیم) عبور کرده و در نهایت به هدفون یا اسپیکر شما ختم می‌شود. با بهینه‌سازی هر یک از این حلقه‌ها با استفاده از ترفندهایی که در ادامه می‌آید، می‌توانید کیفیتی را تجربه کنید که هرگز تصور نمی‌کردید از سرویس‌هایی مانند اسپاتیفای یا اپل میوزیک ممکن باشد. با ما در دیجی رو همراه باشید.
1. کیفیت منبع صدا را جدی بگیرید؛ زباله بدهید، زباله تحویل می‌گیرید!
اولین و اساسی‌ترین حلقه در زنجیره صوتی، خود فایل موسیقی است. کیفیت منبع صدا، بیشترین تأثیر را بر تجربه نهایی شما دارد. فرقی نمی‌کند که موسیقی را از سرویس‌های استریمینگ دریافت می‌کنید یا فایل‌های آن را به صورت آفلاین روی گوشی خود ذخیره کرده‌اید؛ در هر دو حالت باید به دنبال بالاترین کیفیت ممکن باشید.
موسیقی بدون افت کیفیت (Lossless) چیست؟
وقتی از کیفیت بالا صحبت می‌کنیم، منظورمان فرمت‌های صوتی «بدون افت کیفیت» یا Lossless است. فرمت‌های رایجی مانند MP3، برای کاهش حجم فایل، بخشی از داده‌های صوتی اصلی را که گوش انسان به سختی متوجه آن‌ها می‌شود، حذف می‌کنند. این فرآیند که «فشرده‌سازی با اتلاف» (Lossy Compression) نام دارد، باعث می‌شود جزئیات، شفافیت و گستره دینامیکی صدا کاهش یابد.
در مقابل، فرمت‌های Lossless مانند FLAC (مخفف Free Lossless Audio Codec)، WAV (مخفف Waveform Audio File Format)، ALAC (مخفف Apple Lossless Audio Codec) و MQA (مخفف Master Quality Authenticated)، فایل صوتی را بدون حذف هیچ‌گونه داده‌ای فشرده می‌کنند. نتیجه، صدایی غنی، پر از جزئیات و دقیقاً همان چیزی است که هنرمند در استودیو ضبط کرده است. در این فرمت‌ها، تعادل کاملی بین فرکانس‌های بالا (صدای تیز)، پایین (بیس) و میانی برقرار است و هیچ کدام بر دیگری غلبه نمی‌کنند.
راهکار عملی:
- اگر موسیقی می‌خرید یا دانلود می‌کنید: از سرویس‌هایی خرید یا دانلود کنید که فرمت‌های Lossless مانند FLAC یا WAV را ارائه می‌دهند و تا حد امکان از فرمت‌های قدیمی و کم‌کیفیت مانند MP3 با بیت‌ریت پایین دوری کنید.
- اگر از سرویس‌های استریمینگ استفاده می‌کنید: سرویس خود را هوشمندانه انتخاب کنید. برای مثال، یوتیوب موزیک (YouTube Music) به طور کلی کیفیت پایین‌تری ارائه می‌دهد. به جای آن، به سراغ گزینه‌هایی بروید که از صدای Lossless یا Hi-Res پشتیبانی می‌کنند. سرویس‌هایی مانند Tidal، Apple Music، Amazon Music HD و Qobuz گزینه‌های فوق‌العاده‌ای برای عاشقان موسیقی هستند. حتی در سرویس‌هایی مانند Spotify که اخیراً پلن «Supremium» را برای پخش Lossless معرفی کرده، حتماً وارد تنظیمات اپلیکیشن شوید و کیفیت پخش (Streaming Quality) و دانلود (Download Quality) را روی بالاترین گزینه ممکن (معمولاً Very High یا Lossless) تنظیم کنید. این کار حجم اینترنت بیشتری مصرف می‌کند، اما تأثیر آن بر کیفیت صدای اندروید غیرقابل انکار است.
2. روی تجهیزات باکیفیت سرمایه‌گذاری کنید
حتی اگر بهترین فایل Lossless را هم در اختیار داشته باشید، پخش آن از طریق یک هدفون ارزان قیمت و بی‌کیفیت، تمام تلاش شما را بی‌ثمر خواهد کرد. حلقه دوم زنجیره، تجهیزات خروجی شماست. هدفون‌ها و ایربادهای ارزان قیمت معمولاً از درایورهای بی‌کیفیتی استفاده می‌کنند که قادر به بازتولید دقیق فرکانس‌های مختلف نیستند. این درایورها می‌توانند نویز و اعوجاج به صدا اضافه کرده و پروفایل صوتی را به هم بریزند.
مشکل رایج دیگر در این تجهیزات، «تیونینگ» (Tuning) ضعیف صداست. بسیاری از آن‌ها برای جلب رضایت مشتری عام، تأکید اغراق‌آمیزی روی بیس (Bass) یا فرکانس‌های بالا دارند. این کار باعث می‌شود فرکانس‌های میانی که صدای خواننده و بسیاری از سازها در آن قرار دارد، به حاشیه رانده شده و صدا اصطلاحاً «گِل‌آلود» به نظر برسد. در چنین شرایطی، شما مجبور می‌شوید برای شنیدن واضح‌تر جزئیات، ولوم را بالا ببرید که این کار نیز به نوبه خود اعوجاج را بیشتر می‌کند.
راهکار عملی:
نیازی نیست گران‌ترین هدفون بازار را بخرید، اما باید از مدل‌های بسیار ارزان و بی‌نام‌ونشان فاصله بگیرید. بسیاری از هدفون‌های میان‌رده باکیفیت می‌توانند به تنهایی انقلابی در کیفیت صدای اندروید شما ایجاد کنند.
- برای اتصال بی‌سیم (بلوتوث): به دنبال هدفون‌ها و ایربادهایی باشید که از کدک‌های صوتی بلوتوث پیشرفته پشتیبانی می‌کنند. کدک‌ها الگوریتم‌هایی هستند که صدا را برای انتقال بی‌سیم فشرده و سپس بازگشایی می‌کنند. کدک استاندارد و پایه SBC کیفیت بسیار محدودی دارد. در مقابل، کدک‌هایی مانند aptX HD, aptX Lossless و به خصوص LDAC (که توسط سونی توسعه یافته) می‌توانند داده‌های صوتی بسیار بیشتری را منتقل کنند و صدایی نزدیک به کیفیت CD یا حتی بالاتر ارائه دهند.
- چند پیشنهاد عالی: اگر به دنبال هدفون‌هایی هستید که امتحان‌شان را به خوبی پس داده‌اند، گزینه‌هایی مانند Technics EAH-AZ100، Apple AirPods Pro 2 (که روی اندروید هم عملکرد خوبی دارد) و JBL Tour One M2 انتخاب‌های هوشمندانه‌ای هستند که تعادل خوبی بین قیمت و کیفیت ارائه می‌دهند.
3. تنظیمات اندروید خود را برای صدا بهینه کنید
حالا که منبع و تجهیزات باکیفیت دارید، نوبت به بهینه‌سازی حلقه میانی یعنی خود گوشی اندرویدی می‌رسد. بسیاری از قابلیت‌های کلیدی برای بهبود کیفیت صدای اندروید در منوهای مخفی سیستم عامل پنهان شده‌اند.
فعال‌سازی Developer Options و تغییر کدک بلوتوث
همانطور که گفته شد، کدک بلوتوث نقش حیاتی در کیفیت صدای بی‌سیم دارد. برای اطمینان از اینکه گوشی شما از بهترین کدک پشتیبانی شده توسط هدفون‌تان استفاده می‌کند، باید وارد «گزینه‌های توسعه دهنده» (Developer Options) شوید:
- به تنظیمات (Settings) گوشی بروید.
- وارد بخش درباره تلفن (About phone) شوید.
- به پایین صفحه بروید و گزینه‌ای به نام شماره ساخت (Build number) را پیدا کنید.
- هفت بار پشت سر هم روی «شماره ساخت» ضربه بزنید. پس از چند ضربه، پیامی مبنی بر نزدیک شدن به فعال‌سازی حالت توسعه دهنده نمایش داده می‌شود.
- در صورت نیاز، پین یا رمز عبور گوشی خود را وارد کنید. اکنون پیامی با مضمون “You are now a developer!” مشاهده خواهید کرد.
- به صفحه اصلی تنظیمات بازگردید و وارد منوی سیستم (System) شوید.
- گزینه جدید Developer options را پیدا کرده و وارد آن شوید.
- در لیست طولانی گزینه‌ها، به دنبال Bluetooth Audio Codec بگردید.
- روی آن ضربه بزنید و از لیست باز شده، بهترین کدک موجود را انتخاب کنید (معمولاً LDAC یا aptX HD/Lossless).
نکته: این گزینه تنها زمانی فعال است که هدفون بلوتوثی شما به گوشی متصل باشد. همچنین، نام منوها ممکن است بسته به برند گوشی شما (سامسونگ، شیائومی، گوگل پیکسل و…) کمی متفاوت باشد، اما کلیت فرآیند یکسان است.
برای عاشقان صدای Lossless: نقش حیاتی DAC
بلوتوث، حتی با بهترین کدک‌ها، همچنان محدودیت‌هایی دارد. برای تجربه واقعی صدای Lossless و Hi-Res، اتصال سیمی همیشه گزینه بهتری است. اما اینجا یک قطعه سخت‌افزاری دیگر وارد بازی می‌شود: DAC یا «مبدل دیجیتال به آنالوگ». فایل‌های موسیقی به صورت داده‌های دیجیتال (صفر و یک) ذخیره می‌شوند. برای اینکه این داده‌ها توسط هدفون شما به صدای قابل شنیدن تبدیل شوند، باید به سیگنال آنالوگ تبدیل گردند. این وظیفه بر عهده DAC است.
هرچند همه گوشی‌ها یک DAC داخلی دارند، اما کیفیت آن‌ها معمولاً متوسط است. برای دستیابی به بهترین کیفیت صدای اندروید، استفاده از یک DAC خارجی توصیه می‌شود. این دستگاه‌های کوچک که معمولاً از طریق پورت USB-C به گوشی شما متصل می‌شوند، دارای چیپ‌های تخصصی و بسیار باکیفیت‌تری برای پردازش صدا هستند و می‌توانند جزئیات و شفافیتی را آشکار کنند که DAC داخلی گوشی قادر به آن نیست.
4. پروفایل صدای خود را با اکولایزر شخصی‌سازی کنید
گاهی اوقات با وجود رعایت تمام نکات بالا، ممکن است صدا هنوز هم با سلیقه شخصی شما مطابقت نداشته باشد. اینجاست که «اکولایزر» (Equalizer) به کمک شما می‌آید. اکولایزر به شما اجازه می‌دهد تا حجم فرکانس‌های مختلف (بیس، میانی، تریبل) را به دلخواه خود تنظیم کنید.
- استفاده از اپلیکیشن همراه هدفون: تقریباً تمام هدفون‌ها و ایربادهای معتبر، یک اپلیکیشن همراه دارند (مانند Headphones Connect سونی یا Galaxy Wearable سامسونگ). این اپلیکیشن‌ها معمولاً بهترین و سازگارترین اکولایزر را برای دستگاه شما ارائه می‌دهند. حتماً آن را نصب کرده و تنظیمات پیش‌فرض (Presets) مختلف را امتحان کنید یا به صورت دستی، اسلایدرها را برای رسیدن به صدای مطلوب خود تغییر دهید.
- استفاده از اکولایزر داخلی گوشی: برخی گوشی‌های اندرویدی یک اکولایزر سیستمی داخلی دارند که می‌توانید از تنظیمات صدا به آن دسترسی پیدا کنید. این گزینه برای زمانی که از اسپیکرهای گوشی استفاده می‌کنید نیز کاربرد دارد.
- نصب اپلیکیشن‌های اکولایزر: اگر گوشی شما اکولایزر داخلی ندارد یا گزینه‌های آن محدود است، اپلیکیشن‌های قدرتمندی مانند Poweramp Equalizer یا Flat Equalizer می‌توانند این کار را برای شما انجام دهند. این برنامه‌ها کنترل بسیار دقیقی بر روی پروفایل صوتی در تمام اپلیکیشن‌ها به شما می‌دهند.
با کمک این چهار ترفند، شما دیگر یک شنونده معمولی نخواهید بود، بلکه کنترل کامل کیفیت صدای اندروید خود را در دست خواهید گرفت و از موسیقی به همان شکلی که باید شنیده شود، لذت خواهید برد.
