هنوز مدت خیلی زیادی از زمانی که برای اولین بار گوشی‌های موبایل به قابلیت اتصال به اینترنت مجهز شدند، نمی‌گذرد. در آن روزگار، دانلود زنگ موبایل، تصویر زمینه و حتی بازی‌ها، برای کاربران حکم سفر به آینده را داشت! اما با وجود لذتی که استفاده از اینترنت و محتوای موجود در آن داشت، کند بودن سرعت دسترسی به این شبکه بسیار آزار دهنده بود، به طوری که کاربران برای بارگذاری یک تصویر کوچک در اندازه یک تمبر پستی، باید مدتی منتظر می‌ماندند.
چه شد که کار به نسل پنجم کشید؟
اولین گوشی‌های موبایلی که در دهه 80 میلادی راهی بازار شدند، تنها از قابلیت مکالمه برخوردار بودند و حتی امکان ارسال یک پیام متنی ساده را نیز نداشتند. اضافه شدن همین قابلیت به ظاهر کوچک، چند سال به طول انجامید و در اوایل دهه 90 و با توسعه نسل دوم شبکه‌های مخابراتی، بالاخره کاربران توانایی ارسال پیام‌های متنی را نیز از طریق گوشی‌های موبایل خود به دست آوردند. نسل دوم شبکه‌های مخابراتی همچنین میزبان سرویس‌هایی از قبیل ایمیل و پیام‌های چند رسانه‌ای نیز گردید و حتی امکان دانلود آهنگ و تصویر از اینترنت را نیز در اختیار کاربران قرار داد.
اما در اوایل قرن بیست و یک، شبکه‌های نسل سوم راه‌اندازی شدند که سرعتی به مراتب بیشتر از نسل قبل داشتند. این سرعت بالا اجازه می‌داد تا امکان مکالمه ویدیویی نیز برای استفاده کنندگان از گوشی‌های موبایل وجود داشته باشد، قابلیتی که پیش از آن تنها در فیلم‌های علمی تخیلی مشاهده شده بود. اما با تمام خوبی‌هایی که نسل سوم داشت، کاربران چندان عجله‌ای برای استفاده از آن نداشتند به طوری که حتی اولین آیفون عرضه شده در سال 2007 نیز از شبکه‌های نسل دوم پشتیبانی می‌کرد.
البته حال که صحبت از گوشی آیفون شد باید بگوییم، عرضه این گوشی هوشمند و محصولات مشابه بعدی باعث ایجاد تحول بیشتر در شبکه‌های مخابراتی شد. امکانات فوق العاده آیفون باعث می‌شد تا کاربران برای اتصال به سرویس‌های اینترنتی و استفاده از آن‌ها اشتیاق بیشتری نشان دهند و همین مسئله زمینه را برای گسترش هر چه بیشتر نسل جدید شبکه‌های مخابراتی، فراهم کرد. ورود چنین محصولاتی به بازار باعث شد تا نسل چهارم شبکه‌های مخابراتی با فاصله‌ای کم و در اواخر دهه 2000 ارائه شده و سرعتی بسیار بیشتر از قبل را در اختیار کاربران گوشی‌های هوشمند قرار دهد.
سرعت نسل پنجم شبکه‌های مخابراتی (5G) چقدر خواهد بود و آیا اصلاً نیازی به آن داریم؟
شبکه نسل چهارم کنونی که آخرین تکنولوژی مربوط به آن با نام 4G LTE شناخته می‌شود و در عمل سرعتی بین 10 تا 30 مگابیت بر ثانیه ارائه می‌کند، قادر است تا یک فیلم اچ دی را در عرض چند دقیقه دانلود کند. خوب، این سرعت بسیار خوبی است. اما وقتی درباره شبکه‌های مخابراتی صحبت می‌کنیم، سرعت انتقال اطلاعات تنها یکی از عامل‌هایی است که باید در نظر گرفته شود.
در آینده‌ای نزدیک، گوشی‌های هوشمند ما تنها ابزارهای نیازمند به اتصال 24/7 (24 ساعته و 7 روز هفته) نخواهند بود. ماشین‌های خودران، پهپادهای بدون سرنشین، لوازم مجهز به اینترنت اشیاء، ابزارهای پوشیدنی هوشمند و … نیازمند اتصال مداوم به اینترنت و تبادل اطلاعات خواهند بود و بنابراین شبکه‌های نسل باید بتوانند پاسخگوی این حجم عظیم اتصال‌ها باشند.
شبکه‌های نسل پنجم قرار است کاملاً انعطاف‌پذیر بوده و پاسخگوی هر نوع استفاده‌ای باشند. برخی اپلیکیشن‌ها به یک اتصال پرسرعت نیاز دارند در حالی که عده‌ای دیگر نیازمند اتصالی پایدار و با کمترین تأخیر هستند. شبکه‌های نسل جدید همه این درخواست‌ها را به خوبی پاسخ داده و بهترین تجربه ممکن را به کاربران ارائه خواهند کرد.
در واقع سرعت شبکه‌های نسل پنجم از یک اپلیکیشن به اپلیکیشن دیگر متفاوت بوده و از ده‌ها مگابیت تا ده‌ها گیگابیت بر ثانیه را شامل می‌شود. این پهنای باند عظیم مطمئناً باعث خواهد شد تا انجام برخی امور مانند مشاهده آنلاین ویدیوهای 4K، 8K، 360 درجه، تجربه همزمان واقعیت مجازی و یا واقعیت افزوده در فضای وب، اجرای بازی‌های چند نفره کلان با کمترین تأخیر و … که در شبکه‌های 4G غیرممکن هستند، به سادگی امکان‌پذیر باشند.
نسل پنجم شبکه‌های مخابراتی چه زمانی ارائه خواهد شد؟
احتمالاً در اخبار شنیده‌اید که اپراتور مخابراتی ورایزن (Verizon) اولین اپراتور آمریکا خواهد بود که به نسل پنجم تجهیز می‌شود و در ادامه نیز مطمئناً دیگر اپراتورهای دیگر همچون AT&T، T-Mobile و Sprint شبکه‌های خود را به نسل پنجم ارتقاء خواهند داد. اما انتظار نمی‌رود که تا قبل از پایان دهه جاری شاهد این اتفاقات باشیم.
نسل پنجم هنوز راه زیادی در پیش دارد تا به مرحله تجاری‌سازی برسد. تکنولوژی‌های این نسل باید تعریف و استانداردسازی شوند، طیف‌های بی‌سیم باید به آن اختصاص داده شود و در نهایت سخت افزارهای مورد نیاز نیز توسعه یابند. این کارها هم احتیاج به زمان و صرف هزینه دارند. اما اگر همه چیز طبق برنامه پیش برود، نسخه اولیه شبکه‌های نسل پینجم می‌توانند در المپیک زمستانی 2018 کره جنوبی به کار گرفته شود. البته این به معنای ورود رسمی به نسل بعد نبوده و تنها برای آزمایش آن در شرایط واقعی خواهد بود. شبکه‌های استاندارد و نهایی نسل پنجم به احتمال زیاد زمانی حول و حوش المپیک تابستانی 2020 ژاپن قابل استفاده خواهند بود و در آن زمان این نسل جدید در کشورهای کره جنوبی و چین در دسترس خواهد بود.
در آمریکا نیز همه چهار اپراتور اصلی، در حال حاضر مراحل تست نسل پنجم را آغاز کرده‌اند، اما با این حال تا قبل از سال 2020 در این منطقه نیز شاهد ارائه نسل جدید نخواهیم بود.
آیا نسل پنجم ما را شگفت زده خواهد کرد؟
پاسخ سوال فوق به احتمال زیاد مثبت خواهد بود، اما باید این نکته را نیز مد نظر داشت که برای ارزیابی درست نسل جدید شبکه‌های مخابراتی به زمان نیاز خواهیم داشت. زیرا در ابتدای ورود به نسل جدید ممکن است با مشکلاتی همچون پوشش شبکه مواجه شویم. همان اتفاقی که در ابتدای ورود به نسل چهارم نیز رخ داده بود. به ویژه آن که ویژگی‌های خاص نسل پنجم باعث شده تا دامنه پوشش هر یک از دکل‌های مخابراتی آن به نسبت نسل قبل، محدودتر باشد.
از نظر سرعت انتقال اطلاعات نیز مطمئناً نسل پنجم به مراتب بهتر از نسل چهارم عمل خواهد کرد اما باز هم باید به این نکته دقت داشت که سرعت تئوری تعریف شده برای یک شبکه مخابراتی با آنچه که در عمل مشاهده می‌شود، تفاوت زیادی دارد. به عبارت دیگر سرعت شبکه‌های نسل پنجم دقیقاً برابر با آن چیزی که در آزمایش‌های میدانی شاهد هستیم، نخواهد بود. به عنوان مثال، T-Mobile اخیراً توانسته به سرعت 12 گیگابیت بر ثانیه در شبکه نسل پنجم دست پیدا کند که 1200 برابر پرسرعت‌تر از نسل کنونی شبکه‌های مخابراتی (4G LTE) است. اما این تست با تجهیزاتی انجام شده که به هیچ عنوان در دسترس یک کاربر معمولی نخواهد بود. در کل می‌توان پیش‌بینی کرد که سرعت نسل پنجم در عمل 10 برابر نسل چهارم باشد.
در انتها باید گفت که با وجود در دست توسعه بودن نسل پنجم، نسل چهارم همچنان به پیشرفت خود ادامه خواهد داد و در حال حاضر نیز روز به روز بر تعداد استفاده کنندگان آن افزوده می‌شود. حتی با ورود نسل جدید شبکه‌های مخابراتی نیز، برای مدتی نسبتاً طولانی این دو شبکه در کنار هم به فعالیت ادامه خواهند داد و به عبارتی دیگر، آغاز به کار نسل پنجم به معنای اتمام کار نسل چهارم نخواهد بود.
