بسیاری از افراد برای به خواب رفتن، یا ماندن در خوابی عمیق با چالش مواجهاند. تحقیقات نشان میدهد که حدود یک سوم مردم با مشکل بیخوابی دست و پنجه نرم میکنند و حدودا یک نفر از هر ده نفر، بیخوابی مزمن دارد که این مشکل سه ماه یا بیشتر به طول میانجامد.
استراحت نکردن کافی میتواند روی خلق و خوی افراد تاثیر گذاشته، انگیزه را تضعیف کند، تحریک پذیری را افزایش دهد، موجب کج خلقی شود و انجام کارهای روزمره را با مشکل مواجه کند.
دربارهی آن دسته از افرادی که از کودکان کم سن و سال مراقبت میکنند و یا با مسئولیتهای خانوادگی و کاری زیادی رو به رو هستند که به تعادل و تمرکز بیشتری احتیاج دارند، بنیاد ملی خواب مینویسد:
بیخوابی، موجب میشود که برای این افراد، حتی انجام دادن وظایف عادی و پیش پا افتاده نیز بسیار سختتر از حالت معمول جلوه کند.
اغلب مردم فقط از یک سری کمکهای رایج برای به خواب رفتن استفاده میکنند و یا اینکه اصلا هیچ کاری برای بهبود بیخوابی خود انجام نمیدهند و فکر میکنند باید آن را پذیرفته و به همین منوال به زندگی خود ادامه دهند، بدون آن که در پی دریافت راه حل حرفهایتری باشند. این مسئلهای رایج در میان بیماران دکتر رافائل پلائو است که سالهای زیادی را با بیخوابی دست و پنجه نرم کردهاند.
متخصص خواب و استاد بالینی روانپزشکی و علوم رفتاری در مرکز علوم خواب و پزشکی دانشگاه استنفورد بیان میکند: دیدن افرادی که سالیان سال از معضلات بیخوابی و کمخوابی رنج میبرند، برای من کاملا عادی شده است. اما حتی برای کسانی که برای دههها با این مشکل مقابله کردهاند امکان بهبود وضعیت بیخوابی وجود دارد.
اگرچه این سبک درمان جدید نیست، شناخت رو به رشدی از یک رویکرد درمانی مناسب طراحی شده که برای تغییر تفکر و رفتار فردی که متحمل این معضل است به کار میرود. این رفتار درمانی مزایای پایداری دارد.
مایکل پرلیس، مدیر برنامهی خواب درمانی در بخش روانپزشکی دانشگاه پنسیلوانیا اظهار میکند: بسیاری از افرادی که چهار تا هشت جلسه CBT-I را تجربه میکنند، با کاهش قابل توجهی از علائم بیخوابی رو به رو میشوند. برای مثال مدت زمانی که سپری میکنند تا به خواب بروند، ساعات خواب و بیداری آنها در طی روز و یا هر دو بهبود پیدا میکند.
کارشناسان معتقدند که داروهای خواب که در ترکیب با رفتار درمانی بیخوابی یا به تنهایی تجویز میشوند در جایگاه بعدی قرار دارند. چرا که نتایج CBT-I بادوام است و پس از این که فرد روند درمان را متوقف میکند، به طور کلی ادامه مییابد. پرلیس میگوید: این درمان، به عنوان درمان اولیه شناخته میشود.
فقط متخصصان بهداشت روان نیستند که از این نوع درمان حمایت میکنند بلکه پزشکان هم بر آن به توافق رسیدهاند. کالج پزشکان آمریکایی نیز این راه و روش را در بطن دستورالعملهای هدایتی منتشر شدهی خود در سال 2016 قرار داده است. ACP توصیه میکند که همه افراد بالغ، درمان رفتاری شناختی برای بیخوابی را به عنوان درمان اولیه برای اختلال بیخوابی مزمن، مد نظر داشته باشند.
پرلیس توضیح میدهد که CBT-I دارای چهار جزء است:
محدودیت خواب، کنترل محرک، بهداشت خواب و درمان آگاهی بخش که اغلب نیز غیر قابل اجتناب هستند؛ مثل محدودیت خواب.
ممکن است تصور کنید که اگر به سرعت خوابتان نمیبرد، باید مدت زمان طولانیتری را در تخت خواب بمانید. اما در واقع کارشناسان بر این باورند که شما باید مدت زمان ماندن در رختخواب را با مدت زمانی که برای خوابیدن در اختیار دارید هماهنگ کنید. سپس به تدریج تلاش کنید که زمان در خواب ماندنتان را افزایش دهید. هدف از این کار، محدود کردن زمان واقعی خواب نیست، بلکه محدود کردن زمان صرف شده در رختخواب است. وبسایت دانشگاه استنفورد در بخش بهداشت و درمان توضیح میدهد که این مرحله، جزء محدودیت خواب از CBT-I را بیان میکند. و قدم بعدی آن، افزایش مستمر زمان ماندن در خواب عمیق است.
در حالی که برخی افراد ممکن است احساس کنند که آنها با مفاهیم و اجزای خاصی از CBT-I همچون بهداشت خواب آشنایی دارند، ( به این صورت که چگونه عواملی چون مصرف مواد مخدر، الکل و کافئین بر خواب آنان اثر گذار است ) اجرای صحیح آن پیچیدهتر و مشکلتر است. به همین دلیل است که کارشناسان همه بر سر تاثیر انکار ناپذیر روان درمانگر حرفهای در CBT-I به توافق رسیدهاند.
پرلیس میگوید: کسانی که تلاش میکنند CBT-I را خودشان انجام دهند، به احتمال زیاد موفق نخواهند بود اما قسمت بدتر ماجرا این است که آنها معتقدند این سبک درمانی را پیش از این، روی خود پیاده کردهاند و جواب نگرفتهاند. پس دیگر هرگز برای درمان با این شیوه، به روان درمانگر مراجعه نخواهند کرد و احتمال پیگیری حرفهای CBT-I از بین میرود.
با این حال، یکی از محدودیتهای CBT-I دسترسی است و این سبک درمان، هنوز در همهی ایالتها و یا شهرها در اختیار همگان قرار ندارد. از طرفی پیدا کردن روان درمانگر مناسب نیز چندان آسان نخواهد بود. از سوی دیگر، مجمع پزشکی رفتاری خواب دانشگاه پنسیلوانیا برای پیدا کردن تراپیستهای حرفهای و معرفی آن به جامعه تلاشهایی را انجام میدهد.
برای کسانی که قادر به بهره بردن از یک تراپیست ماهر در منطقهی محل زندگی خود نیستند، برنامههای آنلاین CBT-I وجود دارد که اجازه میدهد شخص در منزل تا حد زیادی درمان شود. محققان بیان میکنند که در صورت نتیجه دادن تلاشهای افراد به شیوهی آنلاین، خوشحال خواهند شد اما در صورتی که جواب گو نباشد، توصیه میکنند حتما به صورت حضوری برای درمان خود اقدام کنند.