با 10 ستاره نزدیک به زمین آشنا شوید

منظومه شمسی با یک خورشید و 8 سیاره، در منطقه‌ای سوت و کور در کهکشان راه شیری قرار گرفته است. به طوریکه تنها 3 ستاره در شعاع 5 سال نوری آن وجود دارد. البته منظومه‌ی ما با وجود اینکه در حاشیه کهکشان قرار گرفته، آنچنان هم تنها نیست. فقط باید شعاع بررسی خود را افزایش دهیم تا ستاره‌های دیگر را در همسایگی خود کشف کنیم. در ادامه با ما همراه باشید تا نگاهی به نزدیک‌ترین ستاره‌ها به سیاره زمین داشته باشیم.

خورشید، نزدیکترین ستاره به زمین

خب، نزدیکترین ستاره به زمین کدام است؟ کاملاً مشخص است که نزدیکترین ستاره به یک سیاره، ستاره‎‌ایست که در مرکز منظومه آن سیاره قرار گرفته باشد و در مورد زمین، این ستاره خورشید نام دارد. خورشید ستاره‌ای درخشان است که حدود 5 میلیارد سال عمر کرده و ستاره‌شناسان آن را در دسته کوتوله‌های زرد قرار داده‌اند. همان‌طور که می‌دانید زندگی ما و باقی موجودات زنده به حضور خورشید وابسته است. این کوتوله زرد، روزها به صورت مستقیم و شب‌ها از طریق ماه به ما روشنایی می‌بخشد. همچنین فاصله میان زمین و خورشید 140 میلیون کیلومتر است و پیمودن این مسیر برای نور 8.5 دقیقه زمان می‌برد!

آلفا قنطورس (رجل قنطورس)

در همسایگی منظومه ما، سیستم آلفا قنطورس وجود دارد. درون این سیستم یک مجموعه ستاره‌ای وجود دارد که شامل سه ستاره نزدیک به هم می‌باشد. این سه ستاره برای حفظ پایداری و تعادل، مجبور به انجام رقص‌های پیچیده‌ی چرخشی هستند. مجموعه مذکور، از یک ستاره‌ی دوتایی شامل آلفا قنطورس A و آلفا قنطورس B و یک ستاره کوچک‌تر و کم نورتر به نام پروکسیما قنطورس (یا در برخی منابع آلفا قنطورس C) تشکیل شده است. دو ستاره اول 4.37 سال نوری از زمین فاصله دارند درحالی‌که فاصله بین پروکسیما قنطورس و زمین در حدود 4.24 سال نوری می‌باشد.

اگر ما می‌توانستیم یک ماهواره لایت‌سیل (LightSail) به سمت آلفا قنطورس بفرستیم، احتمالاً این ماهواره با پروکسیما زودتر از دو ستاره دیگر روبرو می‌گردید و چه جالب می‌شد اگر یک سیاره سنگی نیز سر راه آن قرار می‌گرفت! مطمئناً ماهواره‌های LightSail در آینده‌ای نزدیک به شکل عملیاتی ساخته و برای سفرهای اکتشافی به فضا فرستاده خواهند شد.

ستاره بارنارد

سومین ستاره نزدیک به سیاره زمین، یک کوتوله سرخ ضعیف است که حدود 5.96 سال نوری از زمین فاصله دارد و آن را به یاد ستاره‎‌شناس آمریکایی E.E.Barnard، ستاره بارنارد نام نهاده‌اند.

در گذشته احتمال وجود سیاره‌هایی در اطراف این ستاره می‌رفت. به همین خاطر ستاره‌شناسان سال‌ها به بررسی این موضوع پرداختند ولی در آخر به این نتیجه رسیدند که احتمال حضور سیاره در اطراف این ستاره نزدیک به صفر است. البته این موضوع باعث نشده که ستاره‌شناسان از جستجوی سیاره در اطراف بارنارد دست بردارند. ستاره برنارد در راستای صورت فلکی مارافسای (ophiuchus) قرار دارد.

ولف 359

این ستاره همان ستاره‌ایست که در یک لوکیشن حماسی در سریال Star Trek: The Next Generation از آن فیلم­برداری شده است.

در حقیقت این ستاره در فاصله‌­ی 7.78 سال نوری از سیاره زمین واقع شده­ و دیدن آن با چشم غیر مسلح ممکن نیست. ولف 359 نیز مانند برنارد، یک کوتوله سرخ ضعیف است که میزان روشنایی آن بسیار ضعیف و کم­ می‌­باشد. این ستاره در راستای صورت فلکی اسد قرار دارد.

لالاند 21185

این ستاره به احترام ستاره­‌شناس فرانسوی، لالاند نامیده شده است. لالاند 21185 نیز مانند دو ستاره­‌ی قبلی، از دسته­‌ی ستاره‌­های کوتوله‌­ی سرخ ضعیف می­‌باشد که نور آن بسیار کم­ است و با چشم غیر مسلح دیده نمی‌­شود. ستاره مذکور، در صورت فلکی دب اکبر استقرار یافته و فاصله‌­ی آن از زمین در حدود 8.29 سال نوری تخمین زده شده است.

یافتن سیاراتی که به دور لالاند 21185 می­‌گردند، هدفی است که ستاره‌­شناسان را علاقه‌­مند به تحقیق و مطالعه درباره­‌ی این ستاره کرده­ است. دانستن این موضوع که آیا این ستاره سیستم سیاره‌­ای دارد یا خیر، به ستاره‌شناسان کمک می‌­کند بفهمند که دنیا چقدر در اطراف ستاره‌­های پیر تشکیل شده و تکمیل یافته­ است.

ستاره شباهنگ یا سیروس

تقریباً همه‌­ی ما اسم سیروس را شنیده‌­ایم. این ستاره پرنورترین ستاره در آسمان شب است و در فاصله‌­ی 8.58 سال نوری از سیاره‌­ی زمین قرار دارد. در واقع سیروس یک ستاره­‌ی دوتایی است که حاوی سیروس A و سیروس B می­‌باشد و محل استقرار آن صورت فلکی کلب اکبر است. این ستاره همچنین به نام ستاره‌­ی سگ نیز شناخته می­‌شود. در تاریخ آمده است که مصریان و یا دیگر تمدن‌­های کهن اعتقاد داشته­‌اند که از این ستاره می­‌توانند برای پیش­گویی تغییرات فصلی و یا تعیین موعد کاشت محصولات استفاده کنند.

نکته­‌ی آخر اینکه سیروس B جزء دسته‌­ی کوتوله­‌های سفید است و خورشید نیز پس از پایان عمرش به کوتوله سفید تبدیل خواهد شد.

لویتن 8-726

لویتن 8-726 یک ستاره­‌ی دوتایی است که در فاصله­‌ی 8.73 سال نوری از سیاره‌­ی زمین و در صورت فلکی نهنگ قرار گرفته است. یکی از اعضای این سیستم دوتایی، یک ستاره‌ی­ شراره‌­دار است و رنگ آن در طول زمان تغییر می‌­کند.

نام این ستاره به جهت یادبود و احترام به آقای ویلم جاکوب لویتن به این اسم انتخاب شد. البته این ستاره به اسم گلیس 65 نیز شناخته می‌­شود.

راس 154

در فاصله 9.68 سال نوری از زمین، یک کوتوله‌­ی قرمز وجود دارد که به خوبی برای ستاره­‌شناسان آشناست. این ستاره از جمله ستاره­‌های شراره­‌دار است که به صورت متناوب میزان روشنایی آن افزایش و سپس کاهش می­‌یابد. راس 154 در صورت فلکی قوس قرار دارد و یکی از همسایگان نزدیک بارنارد محسوب می­‌گردد. این ستاره اولین بار توسط فرانک المور راس در دسته­‌ی ستاره­‌های متغیر طبقه­‌بندی شد.

راس 248

راس 248 در صورت فلکی آندرومدا قرار دارد و فاصله‌­ی آن با زمین در حدود 10.3 سال نوری می‌باشد. این ستاره نیز توسط فرانک المور راس طبقه‌بندی شده است. حقیقت جالبی که در مورد این ستاره وجود دارد سرعت بسیار بالای آن در فضا می‌باشد. راس 248 می‌تواند بعد از 36000 سال عنوان نزدیک‌ترین ستاره به زمین (بعد از خورشید) را کسب کند و به مدت 9000 سال از این عنوان صیانت کند. از آنجایی‌که راس 248 یک کوتوله‌ی سرخ کم نور است، در نتیجه تکامل و در نهایت مرگ آن به شدت علاقه‌ی دانشمندان را برانگیخته است.

طبق محاسبات، کاوشگر وویجر 2 می‌تواند از نزدیکی این ستاره عبور کند. اما مشکلی که در اینجا وجود دارد این است که این کاوشگر، 1.7 سال نوری از راس 248 فاصله دارد و حدود 40000 سال زمان نیاز دارد که به ستاره مذکور برسد! به احتمال زیاد این کاوشگر قبل از رسیدن به ستاره از بین خواهد رفت.

اپسیلون اریدانی

این ستاره در صورت فلکی اریدانوس قرار دارد و فاصله‌ی آن با زمین در حدود 10.52 سال نوری است. همچنین این ستاره از میان ستاره‌­هایی که با چشم غیر مسلح دیده می‌شوند، سومین ستاره نزدیک به کره زمین می‌باشد.

اپسیلون یک حلقه‌ی خاکی در اطراف خود دارد و به نظر می‌رسد که سیستم آن به صورت سیاره‌ای باشد. حتی ممکن است بعضی از سیارات این ستاره، قابلیت سکونت موجودات زنده را داشته باشند و آب نیز بتواند روی سطح آن جاری شود.