چرا نمی‌توانیم گوشی هوشمند خود را کنار بگذاریم؟! محققان پاسخ می‌دهند

اگر احساس می‌کنید که این روزها مدام در حال نگاه کردن به صفحه نمایش گوشی خود هستید و نمی‌توانید این همراه الکترونیکی خود را کنار بگذارید، بدانید که تنها نیستید و افراد زیادی در سراسر دنیا این مشکل را دارند. بر اساس یک مطالعه جدید، درصد بزرگسالان آمریکایی که می‌گویند «بیش از حد» از گوشی هوشمند خود استفاده می‌کنند، در سال‌های اخیر افزایش یافته و از 39 درصد در سال 2015 به 58 درصد رسیده است! کارشناسان می‌گویند این مسئله به این دلیل است که مغز ما به نوعی به دستگاه‌های تلفن همراه پیوند خورده است.

ملیسا هیوی (Melissa Huey)، استاد علوم رفتاری در مؤسسه فناوری نیویورک که تأثیر گوشی‌های هوشمند بر جوانان را مطالعه می‌کند، در مصاحبه‌ای گفته:

گوشی‌های هوشمند در مغز ما واکنش‌های شیمیایی مشابه با همان‌هایی را ایجاد می‌کنند که در هنگام مصرف مواد مخدر و الکل ایجاد می‌شود! دریافت “لایک” و یا عموماً هر نوع اعلانی در گوشی هوشمند باعث ترشح دوپامین در مغز می‌شود که به ما احساس خوبی می‌دهد و به نوبه خود می‌خواهیم این حس خوب را دوباره و دوباره تکرار کنیم.

هیوی در ادامه می‌افزاید:

به این ترتیب، ما یک چرخه اعتیادآور و بی‌پایان ایجاد می‌کنیم؛ جایی که به طور مداوم به گوشی خود نگاه می‌کنیم تا احساس بهتری داشته باشیم. با این حال، وقتی لایک یا نوتیفیکیشن دریافت نمی‌کنیم، احساس افسردگی و تنهایی می‌کنیم که تأثیر نامطلوبی ایجاد می‌کند.

خیره شدن بیشتر به صفحه نمایش

درست است که در نظرسنجی‌های انجام شده، تعداد زیادی از آمریکایی‌ها معتقدند بیش از حد از گوشی هوشمند خود استفاده می‌کنند، اما تقریباً دو سوم آن‌ها فکر می‌کنند که گوشی هوشمندشان زندگی آن‌ها را بهبود بخشیده است. اگر بخواهیم دقیق‌تر بگوییم، 21 درصد معتقدند که گوشی هوشمند زندگی آن‌ها را “خیلی” بهتر کرده است و 44 درصد معتقدند که کیفیت زندگی‌شان با وجود گوشی “کمی” بهتر شده است. بنا به این نظرسنجی، میزان افرادی که گوشی‌های هوشمند را سودمند می‌دانند نسبت به سال 2015 اندکی کاهش یافته است (در سال 2015 حدود 72 درصد افراد گوشی‌ها را بر سطح کیفی زندگی خود مفید دانسته بودند). در حقیقت، تنها 12 درصد افراد می‌گویند که گوشی هوشمند زندگی آن‌ها را به هر نحوی بدتر از قبل کرده است.

این نظرسنجی نشان داده مهم‌ترین تغییری که گوشی‌های هوشمند در عادات رفتاری و زندگی کاربران آمریکایی ایجاد کرده‌اند، مربوط به استفاده از آن‌ها برای خریدهای آنلاین است. تعداد افرادی که می‌گویند از گوشی هوشمند خود بیش‌تر از رایانه استفاده می‌کنند، از 11 درصد در سال 2015 به 42 درصد افزایش یافته که یک جهش 31 درصدی را نشان می‌دهد.

بیشتر بخوانید:

مت والارت (Matt Wallaert)، رئیس علوم رفتاری در کمپانی Frog که یک شرکت طراحی است و با اپل و بسیاری از غول‌های فناوری دیگر همکاری نزدیکی داشته، در یک مصاحبه اشاره کرده که گوشی‌های هوشمند صرفاً اعتیادآور نیستند و جنبه‌های مفیدی هم دارند.

والارت معتقد است:

بسیاری از مواردی که ما به اشتباه آن‌ها را به عنوان اعتیاد به گوشی در نظر می‌گیریم، صرفاً کاربردهای این وسیله هستند؛ فعالیت‌هایی که قبلاً هم به روش‌های دیگر آن‌ها انجام می‌دادیم (مانند مطالعه، بازی کردن، تعامل با دیگران و …). اکنون گوشی‌های هوشمند واسطه‌ای برای همه این فعالیت‌ها شده‌اند و ما باید بحث کاربرد و سودمندی را از اعتیاد جدا کنیم.

وقت خود را از گوشی‌ها پس بگیرید!

الکساندر بنتلی (Alexander Bentley)، مدیر عامل مرکز درمانی و سلامت روان REMEDY Wellbeing، در همین زمینه گفته که اگر احساس می‌کنید استفاده از گوشی هوشمند از کنترل شما خارج شده است، تعیین حد و مرز می‌تواند به شما کمک کند. به عنوان مثال، سعی کنید گوشی خود را با خود به اتاق خواب نبرید یا آن را در زمان صرف غذا در اتاق دیگری بگذارید.

بنتلی در ادامه می‌گوید:

عدم استفاده مداوم از گوشی و ایجاد تعادل می‌تواند از میزان وابستگی فرد به گوشی هوشمند بکاهد. در شرایطی که گوشی هوشمند می‌تواند هر کاری را برای شما انجام دهد، مطمئناً به سرعت به آن وابسته خواهید شد. اما یافتن گزینه‌های جایگزین هم کار چندان سختی نیست. سعی کنید گوشی را از حالت همه‌کاره بودن خارج کنید؛ مثلاً می‌توانید از لپ‌تاپ یا حتی تبلت برای وب‌گردی استفاده کنید یا کتاب‌ها را به همان شکل سنتی و کاغذی مطالعه کنید. این کارها می‌توانند تفاوت بزرگی ایجاد کنند.

والارت رفتار انسان را نتیجه رقابتی همیشگی و مداوم بین بایدها و نبایدها می‌داند. یک سری تبلیغ‌ها و تشویق‌ها باعث می‌شوند احتمال انجام یک رفتار در فرد بیشتر شود و در مقابل، برخی حرف‌ها و قوانین بازدارنده باعث می‌شوند تا انسان از یک رفتار خاص دوری کند.

پس اگر برای بازی کردن به سراغ گوشی هوشمند خود می‌روید، این یک عامل مشوق است. بنابراین، با یک سری اقدامات بازدارنده باید با آن مقابله کنید. مثلاً می‌توانید از ویژگی‌های داخلی گوشی برای محدود کردن زمان بازی استفاده کنید یا بازی‌های خود را به آخرین صفحه منتقل کنید تا جلوی چشمتان نباشند. به همین ترتیب، اگر فکر می‌کنید گوشی هوشمند وقت شما را گرفته و مانع از ورزش رزوانه می‌شود، شاید مشکل واقعی از گوشی نباشد! شما می‌توانید با آماده کردن مقدمات ورزش (مثلاً آماده گذاشتن کفش‌ها و لباس‌ها) و اختصاص یک وقت ویژه برای آن، می‌توانید انجام این فعالیت را ساده‌تر کرده و بتوانید به سرعت به سمت آن بروید.

هیوی تنها توصیه‌ای که می‌کند این است که گوشی را از خود دور کنید. او معتقد است که قرار دادن گوشی در خارج از اتاق خواب می‌تواند به طور قابل توجهی کیفیت خواب شما را بهبود ببخشد. بر اساس نظرسنجی‌ها نیز، تعداد آمریکایی‌هایی که گوشی هوشمند خود را هنگام خواب در نزدیکی خود نگه می‌دارند، اندکی افزایش یافته و از 63 درصد به 72 درصد رسیده است. علاوه بر این، 64 درصد می‌گویند به محض اینکه صبح از خواب بیدار می‌شوند گوشی هوشمندشان را چک می‌کنند.

هیوی در ادامه می‌گوید که کنار گذاشتن گوشی هنگام بیرون رفتن با خانواده و دوستان می‌تواند تجربه کلی شما و به نوبه خود روابط‌تان را اطرافیان بهبود ببخشد. حاضر بودن در لحظه بسیار مهم است. اگر هم به هر دلیلی مجبور هستید تا گوشی را همراه خود داشته باشید، خاموش کردن اعلان‌ها یا استفاده از برنامه‌هایی که استفاده از گوشی را محدود می‌کنند نیز می‌تواند بسیار کمک کننده باشند.

نظر شما چیست؟ آیا شما هم فکر می‌کنید به استفاده از گوشی هوشمند اعتیاد پیدا کرده‌اید، یا صرفاً از آن برای انجام کارهای روزمره‌تان استفاده می‌کنید؟ نظرات خود را حتماً از طریق بخش کامنت‌ها در زیر همین مطلب با ما در میان بگذارید.