در تمام زنجیره های تامین، یک زنجیره داده گسترده، پیچیده و همیشه در حال رشد است. داده های جمع‌آوری شده از این فرآیند های زنجیره تأمین اغلب ادغام نمی‌شوند، اگر ادغام شوند، تجزیه و تحلیل نمی‌شوند، اگر به خوبی تجزیه و تحلیل نشده باشند، شرکت ها متضرر می‌گردند.
بنابراین، ما به راه حل های فناوری بسیار پیشرفته و به روز برای مدیریت فعال داده های زنجیره تأمین نیاز داریم. هوش مصنوعی، یادگیری ماشین و بلاک چین فناوری‌های پیشرو هستند که زنجیره های تامین برای افزایش کارایی و شفافیت فرآیندها به دنبال آن هستند. برای برخی از حوزه‌ها، این راه حل ها به‌صورت جداگانه به خوبی کار می‌کنند، برای برخی دیگر، می‌توان آنها را برای درک بهتر داده‌ها، یافتن شکاف های عملیاتی و تعیین مراحل برای انجام اقدامات اصلاحی فوری ترکیب کرد.
در دنیای امروز، کمک های فناوری در هر مرحله و در عملکرد فرآیند زنجیره تامین مورد نیاز است. زنجیره های تامین داده های بزرگ تولید می‌کنند و برای ساده سازی این داده ها و به دست آوردن بینش های هوشمندانه، نیاز به تجزیه و تحلیل است.
ایران کد مفهومی در خدمت زنجیره تامین
با توجه به آنچه پیشتر ذکر شد، لزوم درک و بکارگیری داده های زنجیره تامین موضوعی بسیار حیاتی و حائز اهمیت است. در این راستا ساختار دهی و ایجاد یک استاندارد یکپارچه در بستر تجارت الکترونیک به منظور بهینه سازی فرآیندهای زنجیره تامین مطرح می گردد.
برای ایجاد این استاندارد مفهومی بنام ایران کد در سالیان گذشته مطرح شده است. که وظیفه ایجاد و یکپارچه سازی داده های استاندارد از کالا و خدمات در تمام زنجیره تامین را به عهده دارد.
چهارچوب اصلی ایران کد بر اساس شناسنامه دار کردن محصول با سه مفهوم بنیادی به ترتیب نام پایه تکمیلی، کلید کد و الگوی وصف کالا شکل می گیرد. که در ادامه هر یک به طور مختصر تعریف می گردند.
اجزاء
هر سیستمی برای شکل گیری و ایجاد برونداد سیستماتیک نیازمند اجزایی کلیدی است که در مفهوم ایران کد این سه مورد اجزای اصلی می‌باشند:
نام پایه تکمیلی: هنگامی که قرار است محصولی در ایران دارای کد ملی کالا یا خدمات گردد بایستی در بخشی از طبقه بندی استاندارد این مرکز قرار گیرد که مفهوم نام پایه تکمیلی که نام تخصیص یافته به محصول را مشخص می کند، این وظیفه را انجام می دهد.
کلید کد: زمانی که جایگاه محصول در ساختار طبقه بندی ایران کد مشخص می گردد برای شناسایی سریعتر و ساختاریافته تر یک کد 3 تا 7 رقمی به آن تعلق می گیرد. به این کد در ساختار ایران کد، کلید کد می گویند.
الگوی وصف کالا: آنچه را که به صورت کامل می تواند مشخصات دقیق یک کالا را بیان نماید الگوی وصف کالا است که هر عضو از زنجیره تامین با مطالعه آن متوجه کاربرد و جایگاه آن کالا می گردد.
نقش ایران کد در زنجیره تامین
از آنجایی که کارایی زنجیره تامین با بکارگیری سیستم های الکترونیک و برقراری ارتباط بین داده های زنجیره امکان پذیر است. ایران کد این مورد را با تولید کد ملی کالا و خدمات بر عهده دارد.
کد ملی محصول (منظور از محصول کالا و خدمات است.) پس از عضویت و ثبت نام شخصیت حقیقی یا حقوقی به عناو نمالک یک کسب و کار به صورت یک شناسه 5 رقمی تولید و در اختیار کسب و کارها قرار می گیرد. این کد با ترکیب 11 رقم دیگر به عنوان بخشی از شناسه 16 رقمی کد ملی ایفای نقش می نماید. در واقع هر عضو از زنجیره تامین با استعلام این کد به کلیه مشخصات مورد نیاز که شامل موارد ذیل است دسترسی خواهد یافت:
- شرح دقیق کالا یا خدمات
- اطلاعات تولیدکننده، عرضه کننده و فروشنده
- و سایر موارد مرتبط با کالا / خدمت
- این موارد همگی در یک ساختار واحد به نام کاتالوگ الکترونیکی کالا منتشر و در دسترس عموم است.
چه بخش هایی از زنجیره از این کد استفاده می کنند؟
آنچه در سراسر زنجیره تامین مهم و قابل توجه است اعتماد در کنار اعتبار اعضا در این زنجیره است. در واقع ایران کد با ارائه کد عضویت و کد ملی کالا این اعتماد و اعتبار را برای تمام اعضای کانال توزیع فراهم می آورد. با توجه به لزوم دریافت ایران کد طبق مصوبات دولت بر اساس بند ج ماده 101 قانون برنامه پنجم توسعه و بند ط ماده 33 قانون برنامه چهارم توسعه کلیه شخصیت های حقیقی و حقوقی موظف اند بر اساس یکی از شرایط زیر نسبت به اخذ ایران کد اقدام نمایند:
- شرکت در مناقصات دولتی
- سامانه ستاد
- دریافت توکن
- همکاری و مشارکت با وزارت نفت
- عرضه کالا در فروشگاه های زنجیره ای
مراحل دریافت و ثبت نام ایران کد به چه صورت است؟
بر اساس موارد عنوان شده هر فرد حقیق یا شخصیت حقوقی که برای همکاری با ارگان یا نهاد دولتی که نیاز به ایران کد داشته باشد باید نسبت به اخذ این کد اقذام نماید.
افراد پس از اطمینان از اینکه نیاز به این کد دارند باید توسط یکی از نمایندگان ایران کد یا وب سایت این مرکز اقدام به ثبت نام و اخذ ایران کد نمایند.
به محض تکمیل شدن ثبت نام کد 5 رقمی برای عضو صادر و در اختایر وی قرار می گیرد. اما این کد تنها نشان دهنده عضویت متقاضی است. در صورتی که متقاضی دارای کالا یا خدماتی باشد که قرار است به هر یک از مواردی که در بالا ذکر شد ارائه دهد می بایستی نسبت به دریافت کد ملی کالا یا همان شناسه 16 رقمی اقدام نماید. برای این کار افراد بایستی مشخصات کامل محصول خود را ارائه کنند تا محصول آنها با توجه به جایگاهی که در ساختار طبقه بندی ایران کد دارد ثبت و یک کد ملی 16 رقمی که شامل کد عضویت وی می باشد برای ایشان صادر گردد.
این کد تا زمانی که متقاضی بتواند محصول خود را در سامانه ایران کد مشاهده نماید اعتبار دارد و کلیه اعضای زنجیره تامین با استعلام این کد متوجه این موضوع خواهند شد.
مقایسه ایران کد و GTIN
همواره این سوال مطرح است که آیا کد ملی که ایران کد صادر می کند همان GTIN است؟ در این بخش از مقاله به بررسی این موضوع می‌پردازیم.
GTIN چیست؟
GTIN یا شناسه جهانی قلم کالای تجاری (Global Trade Item Number)، یک سیستم بین المللی شناخته شده برای شناسایی محصولات است. چندین سیستم در کنار یکدیگر گرد هم آمده اند تا اطمینان حاصل شود که همه آنها به یک ساختار مشترک پایبند هستند. این شناسه توسط سازمان غیر انتفاعی GS1 در یک سیستم مشخص توسعه یافته است.
انواع GTIN
GTIN ها می توانند 8، 12، 13 یا 14 رقمی باشند. آنها یک نمایش عددی از بارکد محصول هستند. بسته به اینکه محصول از کجا می آید و نوع محصول، انواع مختلفی از GTIN وجود دارد.
اغلب، سیستم های قدیمی باید برای رعایت استانداردهای جدید GTIN به روز شوند. نمونه ای از این ISBN، سیستم شماره گذاری مورد استفاده برای شناسایی کتاب ها است.
برخی از ISBN ها دارای 10 رقم بودند، اما برای مطابقت با استانداردهای GTIN، آنها باید به اعداد 13 رقمی تبدیل می شدند.
انواع GTIN که در حال حاضر وجود دارد عبارتند از:
- ISBN یا همان شابک – شماره استاندارد بین المللی کتاب
- UPC – کد جهانی محصول
- EAN – شماره اروپایی مقاله
- JAN – شماره ژاپنی مقاله
چهار نوع مختلف GTIN در حال استفاده عبارتند از:
- GTIN-8 – بیشتر برای بارکدهای EAN-8 استفاده می شود.
- GTIN-12 – بیشتر برای بارکدهای UPC استفاده می شود.
- GTIN-13 – بیشتر برای بارکدهای ISBN، JAN و EAN-13 استفاده می شود.
- GTIN-14 – این برای محصولات عمده فروشی یا دارای چند بسته (multipack) است.
کد GTIN در ایران معمولاً کدی 13 رقمی است که با عدد 626 شروع می گردد. در واقع هر بارکد محصولی را مشاهده کردید که ارقام آن با 626 شروع شود، این محصول تولید داخل است.
این کد در صنعت تجهیزات پزشکی توسط اداره غذا و دارو یا عرضه کالا در فروشگاه های خرده فروشی و فروشگاه های زنجیره ای و کلیه کالاهای صادراتی الزامی است.
متولی صدور این کد نیز مرکز ملی شماره گذاری کالا و خدمات ایران که مسئول صدور ایران کد است، می باشد. این کد نیز مانند کد ملی کالا قابلیت رهگیری داشته و به صورت بین المللی مورد استفاده قرار می گیرد.
نتیجه گیری
در این مقاله سعی شد توضیح جامعی از ایران کد و کد ملی کالا و خدمات ارائه گردد. همچنین لزوم استفاده و نقش این موارد در بهینه سازی و ارتقاء بهره وری زنجیره عرضه به صورت مشخص بیان گردید. مسئولیت اصلی این کدها ( چه کد ملی کالا / خدمات و چه کد GTIN ) افزایش شفافیت در ارائه اطلاعات و ارتقاء بهره وری زنجیره تامین است. این کدها نه تنها عملکرد کانال توزیع بلکه به نوعی در هویت بخشیدن و ایجاد اعتماد و اعتبار بین هر یک از اعضای زنجیره به خصوص مصرف کنندگان نهایی کمک می نمایند. یکی دیگر از مزایای این کدها نمایش اصل بودن کالا / خدمت و غیر قاچاق یا تقلبی بودن محصول است. لذا هر یک از اعضاء زنجیره از تولید کننده گرفته تا مصرف کننده نهایی با آسودگی می تواند به فعالیت خود ادامه دهد.
#توجه: این مطلب یک رپرتاژ تبلیغاتی بوده و محتوای آن توسط تبلیغ دهنده تهیه و نگارش شده است.
دیجی‌رو مسئولیتی در قبال محتوای تبلیغاتی ندارد.
