گوشی‌های پرچمدار امروزی فضای ذخیره‌سازی کافی برای نصب صدها اپلیکیشن اندرویدی و نگهداری انبوهی از عکس، ویدیو و دیگر فایل‌ها را دارند. با این حال، بسیاری از افراد گوشی‌های رده بالا خریداری نمی‌کنند، و حتی کسانی که این کار را انجام می‌دهند، معمولاً مدل پایه را انتخاب میکنند که فضای ذخیره‌سازی کمتری دارد. در چنین شرایطی، به مرور فضای ذخیره‌سازی دستگاه پر می‌شود و حذف کردن برنامه‌هایی که به ندرت استفاده می‌شوند، می‌تواند فضای زیادی را آزاد کند. اما زمانی که دوباره به آن برنامه‌ها نیاز داشته باشید چه؟ مطمئناً اگر بخواهید دوباره آن‌ها را نصب و راه‌اندازی کنید، دردسرهای زیادی برایتان ایجاد خواهد شد.
در اوایل سال 2022، گوگل از قابلیت آرشیو کردن برنامه‌ها رونمایی کرد که به گفته این شرکت به کاربران اجازه می‌داد تا حدود 60 درصد از فضای اشغال‌شده توسط یک برنامه را آزاد کنند. این کار با «حذف بخش‌هایی از برنامه به جای حذف کامل آن» انجام می‌شود. این ویژگی از ماهیت بخش‌بندی شده قالب برنامه‌های اندرویدی در گوگل پلی استفاده می‌کند. هنگامی که توسعه‌دهندگان یک برنامه اندرویدی را برای انتشار در اختیار گوگل پلی قرار می‌دهند، ابزارهای توسعه‌دهنده گوگل یک فایل نصب APK اضافی به نام «APK آرشیو شده» را نیز برایش تولید میکنند.
بیشتر بخوانید:
APK آرشیو شده چیست؟
یک APK آرشیو شده نسخه‌ای بسیار کوچک‌تر از برنامه‌ی اصلی است که هنگام آرشیو کردن برنامه توسط گوگل پلی نصب می‌شود. APK آرشیو شده فوق‌العاده کم حجم است زیرا تنها شامل آیکون اصلی برنامه (با یک لوگوی دانلود روی آن) و کدی برای این است که وقتی روی آیکون ضربه زده می‌شود، گوگل پلی برنامه اصلی را بازیابی کند. از آنجایی که یک APK آرشیو شده امضای مشابهی با برنامه اصلی دارد، می‌تواند بدون پاک کردن هیچ داده‌ای روی برنامه اصلی نصب شود.
در حال حاضر، آرشیو کردن برنامه‌ها بیشتر یک ویژگی گوگل پلی است تا خود اندروید. این بدان معنی است که شما نمی‌توانید برنامه‌ها را از درون بخش تنظیمات اندروید آرشیو یا بازیابی کنید. همچنین به این معنی است که سایر فروشگاه‌های اپ اندرویدی باید رابط کاربری و شیوه اجرایی خاص خود را برای آرشیو کردن برنامه‌ها داشته باشند. در مقایسه، قابلیت تخلیه برنامه در iOS مستقیماً در منوی تنظیمات داخلی سیستم عامل تعبیه شده و مختص اپ استور اپل نیست.
ماه گذشته، در نسخه بتای QPR2 اندروید 14 سرنخ‌هایی پیدا شد که گوگل در حال کار بر روی ویژگی آرشیو کردن برنامه‌ها در سطح سیستم عامل است. حتی دکمه‌های «آرشیو» و «بازیابی» نیز در برنامه تنظیمات پیدا شد. همچنین در آخرین نسخه بتای QPR3 اندروید 14، پس از کمی دستکاری بیشتر امکان فعال کردن قابلیت آرشیو کردن برنامه‌ها نیز به طور کامل وجود دارد.
قابلیت آرشیو کردن برنامه در اندروید 15 چگونه کار خواهد کرد؟
در ویدیویی که در زیر مشاهده می‌کنید، ابتدا برنامه Uber روی گوگل پیکسل 8 پرو باز می‌شود تا نشان دهد که به طور کامل نصب و اجرا شده و کاربر با اکانت خود وارد آن شده است. سپس صفحه اطلاعات برنامه Uber باز شده و نشان می‌دهد که این برنامه 387 مگابایت فضا اشغال کرده است. سپس روی دکمه «آرشیو» (Archive) ضربه زده می‌شود که این کار، برنامه Uber را با یک APK آرشیو شده جایگزین می‌کند (حجم نهایی برنامه در ویدیو نشان داده نمی‌شود، اما به 17.64 مگابایت کاهش یافته است، یعنی تقریبا 95.4 درصد کاهش).
در آخر و پس از آرشیو شدن برنامه، می‌بینیم که اگر روی آیکون Uber در صفحه اصلی ضربه بزنیم (ضربه زدن روی دکمه «بازیابی» (Restore) در صفحه اطلاعات برنامه نیز دقیقاً همین کار را می‌کند) و منتظر بمانیم، گوگل پلی برنامه اصلی را دوباره دانلود و نصب می‌کند. بعد از اینکه کار تمام شد، برنامه Uber اجرا می‌شود و می‌بینیم که همه چیز مانند قبل است و با همان حساب کاربری وارد برنامه شده‌ایم و هیچکدام از داده‌ها نیز در طول این فرآیند از دست نرفته است.
قابلیت داخلی آرشیو کردن برنامه‌ها در اندروید نه تنها به شما امکان آرشیو کردن دستی برنامه‌ها را می‌دهد، بلکه این امکان را نیز فراهم می‌کند که انتخاب کنید سیستم عامل به صورت خودکار برنامه‌هایی را که به ندرت استفاده می‌کنید آرشیو کند. اگر در صفحه اطلاعات برنامه گزینه «مدیریت برنامه در صورت عدم استفاده» (Manage app if unused) را روشن کنید، در صورتی که برای مدتی از برنامه استفاده نکرده باشید، سیستم عامل مجوزهای آن را لغو می‌کند، فایل‌های موقت آن را حذف می‌کند، دریافت نوتیفیکیشن‌های آن را متوقف می‌کند و در نهایت آن را آرشیو می‌کند.
اگر چه در ویدیوی بالا قابلیت آرشیو کردن برنامه‌ها در اندروید در گوگل پلی نشان داده شده است، اما هیچ محدودیتی برای کارکرد این قابلیت با سایر فروشگاه‌های اپ اندرویدی وجود ندارد. سایر فروشگاه‌های اپ اندرویدی تنها باید از قالب «بسته برنامه اندرویدی» (Android App Bundle) پشتیبانی کنند و بتوانند دستور «android.intent.action.UNARCHIVE_PACKAGE» که توسط سیستم عامل هنگام ضربه زدن کاربر روی آیکون برنامه آرشیو شده یا دکمه «بازیابی» در تنظیمات فرستاده می‌شود را اجرا کنند. سیستم عامل این دستور را همواره به نصب کننده اصلی برنامه ارسال می‌کند که در این مثال، گوگل پلی استور بود.
با توجه به اینکه در اندروید 15 گوگل این قابلیت را در هسته سیستم عامل قرار می‌دهد، امیدواریم سایر فروشگاه‌های اپ اندرویدی نیز از آرشیو کردن برنامه‌ها پشتیبانی کنند. در همین راستا، اگر چه می‌شود این قابلیت را در آخرین نسخه بتای QPR اندروید 14 فعال کرد، اما گفته شده که به احتمال زیاد گوگل آن را تا قبل از اندروید 15 منتشر نخواهد کرد. دلیل این امر آن است که نسخه‌های آزمایشی سه ماهه اندروید معمولاً تغییرات عمده‌ای را که ممکن است بر توسعه‌دهندگان برنامه تأثیر بگذارد، معرفی نمی‌کنند و مطمئناً این قابلیت بر توسعه‌دهندگان فروشگاه‌های اپ تأثیر خواهد گذاشت. از همین رو عرضه آن به اندروید 15 موکول خواهد شد.
