هارد دیسک‌ها به عنوان یکی از اجزای اصلی کامپیوترها، وظیفه ذخیره‌سازی اطلاعات را بر عهده دارند. با این حال، این قطعات نیز مانند سایر اجزای سخت افزاری، مستعد خرابی هستند. در مقایسه با SSDها، هارد دیسک‌ها بیشتر در معرض خطر خرابی قرار دارند. عوامل مختلفی مانند آسیب فیزیکی به قطعات یا نوسانات ناگهانی برق می‌توانند منجر به نقص عملکرد آن‌ها شوند. در این مقاله از دیجی رو به بررسی دقیق علل خرابی هارد دیسک و اقدامات پیشگیرانه برای محافظت از آن‌ها و داده‌های ارزشمند ذخیره شده در آن‌ها خواهیم پرداخت.
عوامل خرابی هارد دیسک
1. فرسایش و خرابی مکانیکی و الکترونیکی
شایع‌ترین دلیل خرابی هارد دیسک، نقص مکانیکی است. موتور اسپیندل که دیسک را در طول عمر مفید هارد دیسک می‌چرخاند، ممکن است با گذشت زمان خراب شود و دچار نقص عملکرد گردد. همچنین، هد‌های خواندن/نوشتن ممکن است با دیسک‌ها برخورد کرده و باعث خرابی هد و آسیب به دیسک شوند.
علاوه بر این، نقص‌هایی که در فرآیند ساخت اجزای هارد دیسک ایجاد می‌شود، مانند نقص در دیسک‌ها، عیوب در هد‌های خواندن/نوشتن یا مشکلات در موتور اسپیندل نیز می‌تواند منجر به خرابی زودرس قطعات و در نتیجه خرابی هارد دیسک شود. فرسایش و خرابی مکانیکی به تدریج اتفاق می‌افتد، بنابراین اغلب تا زمان وقوع خرابی متوجه مشکل نخواهید شد.
اگر چه نمی‌توان کاری برای نقص‌های ذاتی خط تولید یا فرسایش طبیعی با گذشت زمان انجام داد، اما می‌توانید با انتخاب یک برند معتبر شناخته شده برای تولید هارد دیسک‌های بادوام که می‌توانند در برابر فرسایش و خرابی مقاومت کنند، خطر را کاهش دهید. این کار می‌تواند به افزایش طول عمر هارد دیسک شما و کاهش احتمال خرابی غیرمنتظره کمک کند.
از طرف دیگر، تخریب طبیعی اجزای الکترونیکی مانند خازن‌ها، ترانزیستورها و مقاومت‌ها با گذشت زمان نیز می‌تواند منجر به خرابی هارد دیسک شود. به عنوان مثال، خازن‌ها ممکن است خشک شده و توانایی نگهداری شارژ خود را از دست بدهند که می‌تواند باعث خرابی مدار و در نهایت منجر به خرابی دائمی هارد دیسک شود.
مشابه با قطعات مکانیکی، نقص‌های خط تولید مانند اتصالات لحیم‌کاری معیوب، قطعات نامرغوب یا مشکلات در برد مدار چاپی (PCB) هارد دیسک نیز می‌تواند باعث خرابی زودرس الکترونیکی شود. اگر چه نمی‌توانید از فرسایش الکتریکی یا تمام نقص‌های ناشی از فرآیند ساخت جلوگیری کنید، اما می‌توانید با خرید هارد دیسک از تولیدکنندگان معتبر این خطرات را تا حد زیادی کاهش دهید.
2. دست‌کاری و قرار گرفتن در معرض لرزش
دست‌کاری نادرست هارد دیسک یکی دیگر از علل رایج خرابی آن است. سقوط و افتادن هارد دیسک یا لپ تاپ روی یک سطح سخت نیز می‌تواند باعث شکستن قطعات و ایجاد نامیزانی در قطعات داخل هارد دیسک شود. هارد دیسک‌ها نسبت به ضربه حساس هستند، بنابراین قرار گرفتن در معرض لرزش یا حرکت بیش از حد می‌تواند باعث نامیزانی هد‌های خواندن/نوشتن و ایجاد فشار مکانیکی بر روی دیسک‌ها شده و در نهایت منجر به خرابی شود.
بر خلاف نقص‌های تولید یا فرسایش طبیعی، می‌توانید با کار کردن با لپ تاپ خود در محیط‌های پایدار و بدون لرزش، خطر خرابی هارد دیسک را کاهش دهید. با مراقبت از کامپیوتر خود و جلوگیری از افتادن تصادفی و ضربه خوردن به آن، می‌توانید از ایجاد خرابی ناشی از ضربه جلوگیری کنید.
3. نوسانات برق
یکی از علل رایج دیگر برای خرابی الکترونیکی هارد دیسک‌ها، نوسانات برق است. منظور از نوسانات برق، افزایش ناگهانی ولتاژ است که ممکن است در اثر برخورد صاعقه یا مشکلات شبکه برق رخ دهد. این افزایش ولتاژ می‌تواند به منبع تغذیه داخل کامپیوتر شما آسیب برساند و احتمالاً منجر به خرابی دائمی سایر قطعات کامپیوتر از جمله هارد دیسک شود.
برای جلوگیری از آسیب به هارد دیسک در اثر نوسانات برق، پیشنهاد می‌شود از محافظ‌های برق استفاده کنید. هنگامی که ولتاژ از سطح قابل قبول بالاتر می‌رود، محافظ برق ولتاژ اضافی را با جذب یا هدایت آن به زمین سرکوب می‌کند (و یا جریان برق را به طور کلی قطع می‌کند) تا از قطعات الکترونیکی شما در برابر خرابی الکترونیکی محافظت کند.
4. منبع تغذیه معیوب
حتی اگر از محافظ برق استفاده می‌کنید، وجود عیب در منبع تغذیه (PSU) کامپیوتر یا لپ تاپ همچنان می‌تواند با ایجاد ولتاژهای ناپایدار یا بالا باعث خرابی هارد دیسک شود. علائم یک PSU معیوب شامل از کار افتادن تصادفی سیستم، راه‌اندازی مجدد مکرر و رفتار نامنظم درایو است. بنابراین، نظارت بر این علائم و سایر علائم مهم است. اگر متوجه هر یک از این موارد شدید، بلافاصله کامپیوتر را تست کنید. در صورت معیوب بودن منبع تغذیه، آن را تعویض کنید تا از درایو هارد دیسک و سایر قطعات کامپیوتر خود در برابر خرابی احتمالی محافظت کنید.
5. الکتریسیته ساکن
یکی دیگر از علل رایج خرابی هارد دیسک که اغلب نادیده گرفته شده می‌شود، قرار گرفتن در معرض الکتریسیته ساکن است. اگر هنگام تعمیر هارد دیسک بدون رعایت نکات احتیاطی ضد الکتریسیته ساکن با آن کار کنید، بار الکتریکی ساکن ایجاد شده روی بدن شما (به دلیل عواملی مانند راه رفتن بدون کفش روی فرش یا پوشیدن لباس‌هایی از جنس الیاف مصنوعی) می‌تواند تخلیه شده و به مدارهای درایو آسیب برساند.
برای جلوگیری از این امر، همیشه هنگام کار با هارد دیسک از دستبند ضد الکتریسیته ساکن استفاده کنید. یک دستبند ضد الکتریسیته ساکن قیمت چندانی ندارد، اما می‌تواند شما را از هزینه‌های تعمیر یا تعویض قابل توجه نجات دهد.
6. دمای بالا
کار کردن با لپ تاپ یا هارد دیسک اکسترنال در شرایط دمای بالا می‌تواند منجر به گرمای بیش از حد شود که این مسئله نیز به نوبه خود می‌تواند به قطعات حساس به گرما در داخل درایو آسیب جدی وارد کرده و منجر به خرابی هارد دیسک شود. علاوه بر دمای محیط بالا، علل دیگری نیز برای گرم شدن بیش از حد هارد دیسک وجود دارد.
اگر هارد دیسک را در یک فضای شلوغ بدون تهویه هوای کافی قرار دهید، احتمال افزایش دما و گرم شدن بیش از حد وجود دارد. همچنین، عملیات مداوم خواندن/نوشتن و پردازش‌های سنگین داده نیز می‌تواند دمای درایو را افزایش دهد. علاوه بر همه این‌ها، سیستم خنک کننده کامپیوتر شما ممکن است به دلیل فن‌های معیوب، گرد و غبار و آلودگی در دریچه‌های خروجی و سایر مشکلات به طور موثر کار نکرده و نتواند دمای قطعات داخلی از جمله هارد دیسک را کاهش دهد.
برای جلوگیری از گرمای بیش از حد، لپ تاپ خود را در مکانی با تهویه مناسب قرار داده و دمای کارکرد را در محدوده ایمن نگه دارید. اگر هارد دیسک اکسترنال دارید، مطمئن شوید که در جایی نگهداری می‌شود که با تغییر آب و هوا، تحت تأثیر افزایش دما قرار نگیرد (به عنوان مثال، جلوی پنجره و جایی که نور خورشید ممکن است به صورت مستقیم به آن بتابد قرار ندهید). همچنین، از قرار دادن آن نزدیک به هر وسیله‌ای که گرما تولید می‌کند خودداری کنید.
7. رطوبت بالا
همانند گرما، رطوبت نیز یکی از دشمنان درجه یک قطعات الکترونیکی است و زندگی در مناطق ساحلی یا مناطقی با سطح رطوبت بالا می‌تواند بر قابلیت اطمینان و طول عمر هارد دیسک‌های شما تأثیر بگذارد.
رطوبت بالای هوا می‌تواند روی برد مدار چاپی درایو و سایر قطعات الکترونیکی متراکم شده و منجر به خوردگی و اتصال کوتاه احتمالی شود. حتی اگر در محیطی با رطوبت بالا نباشید، ممکن است هنگام روشن کردن کامپیوتر در هوای سرد، بخار در داخل آن تشکیل شود، زیرا گرمای تولید شده می‌تواند باعث ایجاد قطرات آب ناشی از رطوبت شود و خطر آسیب را بیشتر می‌کند.
تغییرات سطح رطوبت همچنین می‌تواند خطر ایجاد الکتریسیته ساکن را افزایش دهد. برای جلوگیری از این مشکلات، کنترل مناسب آب و هوا را حفظ کنید، از استفاده از رطوبت‌گیر در اتاقی که کامپیوتر یا لپ تاپ شما قرار دارد، استفاده کنید و از نگهداری هارد دیسک‌های اکسترنال در مناطق مستعد رطوبت بالا خودداری کنید. این اقدامات پیشگیرانه به محافظت از درایو شما در برابر آسیب ناشی از رطوبت کمک می‌کند.
نتیجه‌گیری
مراقبت منظم از هارد دیسک، خطر از دست دادن داده‌های مهم ذخیره شده در آن را کاهش می‌دهد. در حالی که موارد فوق از جمله دلایل رایج خرابی هارد دیسک هستند، باید از علل کمتر شناخته شده مانند تکه تکه شدن بیش از حد اطلاعات روی آن، خرابی فریمور و موارد دیگر آگاه باشید. بنابراین، برای محافظت از هارد دیسک خود در برابر آسیب و افزایش طول عمر آن، برای همین این‌ها باید اقدامات پیشگیرانه انجام دهید.
