جستجوی حیات در مریخ، چه در گذشته و چه در حال حاضر، به عنوان یکی از مهم‌ترین اهداف علمی انسان‌ها ادامه داشته و از سال‌ها پیش، دانشمندان در جستجوی نشانه‌هایی از زندگی در این سیاره بوده‌اند و در عین حال، تلاش کرده‌اند تا راه‌هایی برای قابل سکونت کردن آن برای انسان‌ها پیدا کنند. این ایده که انسان‌ها ممکن است روزی بتوانند در مریخ زندگی کنند، از موضوعات داغ جامعه علمی بوده و به بحث‌های فراوانی دامن زده است. با این حال، همان‌گونه که انتظار می‌رود، صحبت از مهاجرت به مریخ و تبدیل آن به یک سیاره قابل زندگی بسیار ساده‌تر از انجام واقعی آن است. تبدیل این ایده به واقعیت مستلزم فائق آمدن بر چالش‌های بی‌شماری است.
یکی از چالش‌های بزرگ پیش روی دانشمندان در این زمینه، دمای بسیار پایین سطح مریخ است. دمای میانگین سطح این سیاره حدود منفی 65 درجه سانتی‌گراد است که این امر شرایط زندگی را برای انسان‌ها و بسیاری از موجودات زنده غیرممکن می‌سازد. در طول سال‌ها، ایده‌های مختلفی برای افزایش دمای مریخ مطرح شده است. اما بیشتر این ایده‌ها نیازمند انتقال مواد اولیه از زمین به مریخ بودند، که این کار به دلیل هزینه‌های سرسام‌آور آن غیر عملی به نظر می‌رسید. حتی با پیشرفت‌های اخیر در فناوری حمل و نقل فضایی، همچنان انتقال حجم زیادی از مواد از زمین به مریخ چالش‌برانگیز و پرهزینه است.
در این میان، مطالعه‌ای جدید که نتایج آن به تازگی منتشر شده است، به یکی از روش‌های ممکن برای تبدیل مریخ به یک مکان قابل سکونت پرداخته است. این مطالعه توسط ادوین کیت (Edwin Kite) و همکارانش در دانشگاه شیکاگو در ایلینوی آمریکا انجام شده و نتایج آن در نشریه معتبر Science Advances منتشر شده است. در این مطالعه، پژوهشگران پیشنهادی مطرح کرده‌اند که به باور آن‌ها می‌تواند دمای سطح مریخ را به سرعت و با هزینه‌ای بسیار کمتر از سایر روش‌ها افزایش دهد. این فرآیند که به نام «زمین‌سازی» یا ترافورمینگ (Terraforming) شناخته می‌شود، به معنای تغییر دادن شرایط یک سیاره به گونه‌ای است که برای زندگی انسان‌ها مناسب شود.
به طور مشخص، پیشنهاد این تیم تحقیقاتی شامل پمپاژ گرد و غباری به جو مریخ است که توسط مهندسان طراحی و تولید می‌شود. این گرد و غبار در واقع متشکل از نانوذرات فلزی در ابعاد بسیار کوچک هستند که قطر آن‌ها حدود ۹ میلیونیم متر است. این نانوذرات فلزی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که بتوانند به طور مؤثری تابش خورشید را جذب کرده و سپس آن را به جو مریخ بازتاب دهند. این بازتاب می‌تواند گرما را در جو مریخ به دام بیندازد و به تدریج دمای سطح سیاره را افزایش دهد. پژوهشگران معتقدند که این روش می‌تواند دمای سطح مریخ را تا حدود 30 درجه افزایش دهد، که این مقدار افزایش دما می‌تواند شرایط را برای ذوب شدن آب‌های یخ‌زده زیر سطح مریخ در طول تابستان مریخی فراهم کند.
این روش نسبت به سایر روش‌های پیشنهادی، که نیازمند حمل و نقل مواد از زمین به مریخ بودند، نه تنها ارزان‌تر است، بلکه می‌تواند سریع‌تر به نتیجه برسد. به همین دلیل، این پیشنهاد مورد توجه جامعه علمی قرار گرفته است. اگر این روش به درستی کار کند، می‌تواند قدم بزرگی به سوی تبدیل مریخ به یک سیاره قابل سکونت باشد.
این تحولات جدید در زمینه مطالعات مریخ، در حالی صورت می‌گیرد که ناسا همچنان به کاوش‌های خود در این سیاره ادامه می‌دهد. یکی از ماموریت‌های مهم ناسا در مریخ، ماموریت کاوشگر کنجکاوی است که از سال 2014 مشغول به بررسی سطح این سیاره است. این کاوشگر اخیراً کشف قابل توجهی انجام داده است. در تاریخ 30 مه سال جاری (10 خرداد)، کاوشگر کنجکاوی به طور تصادفی با عبور از روی یک سنگ، نمونه‌هایی جمع‌آوری کرد که شواهدی از شرایط جوی گذشته مریخ را نشان می‌دهد. این شواهد احتمالاً به نوعی از حیات یا فرآیندهای زیستی در گذشته دور مریخ مرتبط است.
این کشف برای دانشمندان از اهمیت زیادی برخوردار است، زیرا می‌تواند اطلاعات جدیدی درباره تاریخچه مریخ و احتمال وجود حیات در آن ارائه دهد. هر کشف جدید در مریخ، همچون پازلی است که به تدریج تصویر بزرگ‌تری از این سیاره شگفت‌انگیز را برای ما آشکار می‌کند. هنوز چالش‌های زیادی برای تبدیل مریخ به یک سیاره قابل سکونت وجود دارد، اما هر نظریه علمی و هر کشف تازه‌ای که در این زمینه انجام می‌شود، ما را یک گام به این هدف نزدیک‌تر می‌کند. بنابراین، جستجو برای حیات در مریخ و تلاش برای تبدیل آن به یک مکان قابل سکونت همچنان ادامه دارد و انسان‌ها در مسیر درک کامل این سیاره و امکانات بالقوه آن به پیش می‌روند.
