کارت گرافیک پیشرفته و قدرتمند Nvidia GeForce RTX 5090 در حال حاضر به یکی از کم‌یاب‌ترین و یا حتی نایاب‌ترین پردازنده‌های گرافیکی تبدیل شده است و بحران جهانی زنجیره تأمین، محدودیت‌های تولید و توزیع، و تقاضای بیش از حد کاربران تأثیر قابل توجهی بر میزان دسترسی به این محصول گذاشته است. کمبود موجودی در بازار باعث شده که بسیاری از مشتریان و علاقه‌مندان به دنیای گیمینگ و پردازش‌های گرافیکی حرفه‌ای، با صف‌های انتظار بسیار طولانی و گاه طاقت‌فرسا مواجه شوند، به طوری که در برخی موارد تأخیرها حتی به 16 هفته یا بیشتر نیز می‌رسد، که این وضعیت، نارضایتی گسترده‌ای را در بین خریداران ایجاد کرده است.
شرکت Overclockers UK، یکی از بزرگ‌ترین خرده‌فروشان سخت‌افزارهای کامپیوتری، اعلام کرد که تمامی کارت‌های گرافیک سری RTX 50 بلافاصله پس از ورود به بازار و در عرض چند ساعت به طور کامل به فروش رفتند و هیچ‌گونه موجودی جدیدی در دسترس نیست. حجم بسیار بالای تقاضا، که فراتر از پیش‌بینی‌ها بوده است، این شرکت را مجبور کرد که تمامی پیش‌سفارش‌ها را به صورت موقت متوقف کند. مشتریانی که موفق به دریافت تأیید ارسال کالا نشده‌اند، به ناچار در لیست انتظار برای پیش‌سفارش‌های آینده قرار گرفته‌اند و باید منتظر موج بعدی عرضه این کارت‌ها باشند.
تخمین زمان دسترسی به کارت‌های جدید و افزایش بی‌سابقه قیمت‌ها
بر اساس برآوردهای انجام شده، انتظار می‌رود که کارت گرافیک RTX 5090 در بازه‌ای بین 3 تا 16 هفته دوباره در بازار موجود شود، در حالی که مدل ضعیف‌تر این سری، یعنی RTX 5080، احتمالاً زودتر در دسترس قرار خواهد گرفت و تخمین زده می‌شود که زمان انتظار برای این مدل بین 2 تا 6 هفته باشد. با این وجود، شرایط عرضه همچنان مبهم، نامشخص و غیر قابل پیش‌بینی باقی مانده است، زیرا تولید و تأمین این پردازنده‌های گرافیکی به عوامل متعددی وابسته است.
در این میان، واسطه‌ها و دلالان بازار از کمبود موجودی سوء استفاده کرده و کارت‌های گرافیک سری RTX 50 را با قیمت‌هایی به مراتب بالاتر از نرخ رسمی آن‌ها در پلتفرم‌هایی مانند eBay به فروش می‌رسانند. به عنوان نمونه، کارت گرافیک RTX 5090 که قیمت مصوب و رسمی آن 1999 دلار اعلام شده، هم‌اکنون در بازار سیاه با قیمتی بین 2300 تا 2600 دلار معامله می‌شود! در همین حال، مدل RTX 5080 که قیمت اولیه آن 999 دلار تعیین شده بود، در حال حاضر با افزایش قیمت، بین 1100 تا 1300 دلار به فروش می‌رسد، که این وضعیت فشار زیادی بر خریداران واقعی وارد کرده است.
یکی از مهم‌ترین دلایل این کمبود، وابستگی انویدیا به ظرفیت تولید ویفرهای سیلیکونی کارخانه TSMC است که علاوه بر سری RTX 50، برای ساخت شتاب دهنده‌های قدرتمند Blackwell نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. این رقابت فشرده برای به‌دست آوردن سهم بیشتری از ظرفیت تولید تراشه‌ها، موجب محدودتر شدن عرضه کارت‌های گرافیک جدید در بازار جهانی شده و فشار مضاعفی بر زنجیره تأمین این محصولات وارد کرده است.
اقدامات خرده‌فروشان جهانی و شایعات پیرامون عرضه
در کشور ژاپن، برخی از خرده‌فروشان به منظور مدیریت تقاضای بیش از حد و جلوگیری از سوء استفاده دلالان، از سیستم قرعه‌کشی استفاده می‌کنند تا خریداران واقعی بتوانند شانس خرید کارت‌های گرافیک RTX 5090 یا RTX 5080 را داشته باشند. گزارش‌های منتشر شده نشان می‌دهد که برخی از فروشگاه‌های بزرگ سخت‌افزار در روز عرضه اولیه، حتی یک عدد کارت گرافیک RTX 5090 در انبار خود نداشتند، که این موضوع نشان دهنده شدت بحران موجودی در بازار است. از سوی دیگر، برخی شرکت‌ها از جمله MSI اعلام کرده‌اند که ارسال کارت گرافیک RTX 5090 را حداقل تا تاریخ 6 فوریه (18 بهمن) به تعویق خواهند انداخت، که این خبر ناامیدی بیشتری را برای خریداران به همراه داشته است.
کارشناسان صنعت فناوری پیش‌بینی می‌کنند که محدودیت موجودی و کمبود کارت گرافیک RTX 5090 حداقل تا ماه مارس 2025 (اوایل 1404) ادامه خواهد داشت، در حالی که احتمال می‌رود شرایط عرضه مدل RTX 5080 تا حدودی زودتر بهبود یابد. در همین راستا، انتظار می‌رود که کارت گرافیک RX 9070 شرکت AMD نیز در مارس 2025 روانه بازار شود، که می‌تواند به عنوان یک رقیب جدی برای محصولات انویدیا مطرح شود و احتمالا تأثیر قابل توجهی بر معادلات بازار خواهد گذاشت.
توصیه به خریداران و پیش‌بینی آینده بازار
در شرایط فعلی، به تمامی خریداران توصیه می‌شود که در صورت امکان، از تعویض و ارتقاء کارت گرافیک خود صرف‌نظر کرده و سخت‌افزار فعلی خود را حفظ کنند، چرا که وضعیت عرضه هنوز با مشکلات جدی روبه‌رو بوده و قیمت‌ها به دلیل دلالی و افزایش تقاضا، بسیار بالاتر از سطح واقعی خود هستند. تا زمانی که موجودی کارت‌های سری RTX 50 به میزان کافی تأمین نشود و قیمت‌ها به سطح متعارف خود بازنگردد، خرید این کارت‌ها ممکن است تصمیمی پرهزینه و غیرمنطقی برای بسیاری از کاربران باشد.
