اتحادیه اروپا همواره در تلاش بوده تا شرکت‌های فناوری را به سوی شفافیت هر چه بیشتر در قبال مصرف‌کنندگان سوق دهد. در همین راستا، جدیدترین الزام این اتحادیه، گامی بسیار مهم و خوشایند در این مسیر به شمار می‌رود. از تاریخ 20 ژوئن 2025 (30 خرداد 1404) به بعد، تمامی گوشی‌های هوشمند و تبلت‌هایی که در کشورهای عضو اتحادیه اروپا به فروش می‌رسند، ملزم به داشتن برچسب جدیدی در جعبه خود خواهند بود.
این برچسب، اطلاعات کلیدی در مورد عمر باتری و میزان بهره‌وری انرژی دستگاه را به طور واضح و قابل فهم برای مصرف‌کنندگان ارائه خواهد کرد. این اقدام، در واقع نمونه‌ای از همان برچسب‌های انرژی آشنایی است که پیش از این بر روی لوازم خانگی مشاهده کرده‌ایم. با این تفاوت که این بار، این برچسب‌ها به طور خاص برای ارائه اطلاعاتی طراحی شده‌اند که مصرف‌کنندگان امروزی از دستگاه‌های الکترونیکی خود انتظار دارند.
برچسب مصرف انرژی موبایل برای چه محصولاتی اجباری خواهد بود؟
این پرسش مطرح می‌شود که دقیقاً چه محصولاتی مشمول این مقررات جدید خواهند بود؟ طبق اعلام اتحادیه اروپا، این قانون شامل طیف وسیعی از دستگاه‌های ارتباطی قابل حمل می‌شود. تلفن‌های بی‌سیم (که برای خطوط ثابت مورد استفاده قرار می‌گیرند)، گوشی‌های هوشمند با قابلیت اتصال به شبکه‌های تلفن همراه یا ماهواره‌ای، گوشی‌های ساده یا همان فیچرفون‌ها که فاقد دسترسی به اینترنت یا برنامه‌های کاربردی ثالث هستند، و همچنین تبلت‌هایی با اندازه صفحه نمایش بین 7 تا 17.4 اینچ، همگی در زمره دستگاه‌هایی قرار می‌گیرند که ملزم به دریافت برچسب مصرف انرژی موبایل خواهند بود.
با این حال، لازم به ذکر است که این مقررات تنها برای دستگاه‌هایی اعمال می‌شود که از تاریخ 20 ژوئن 2025 به بعد وارد بازار اتحادیه اروپا خواهند شد. بنابراین، دستگاه‌هایی که پیش از این تاریخ در بازار موجود بوده‌اند، از این الزام مستثنی خواهند بود. علاوه بر این، دستگاه‌هایی که دارای صفحه نمایش اصلی انعطاف‌پذیر هستند و می‌توانند به صورت جزئی یا کامل باز شوند، نیز از این قانون معاف شده‌اند. این استثنا احتمالاً به دلیل نوظهور بودن این فناوری و نیاز به بررسی‌های بیشتر در مورد نحوه ارزیابی مصرف انرژی آن‌ها در حالت‌های مختلف استفاده اعمال شده است.
چه اطلاعاتی بر روی برچسب مصرف انرژی موبایل درج خواهد شد؟
حال بیایید به بررسی دقیق‌تر الزامات این قانون جدید و اطلاعاتی که بر روی برچسب مصرف انرژی موبایل درج خواهد شد بپردازیم. تمامی دستگاه‌های مشمول این قانون باید پنج معیار کلیدی طراحی سازگار با محیط زیست را برآورده سازند:
1. دوام و استحکام: یکی از مهم‌ترین جنبه‌های این قانون، تأکید بر افزایش طول عمر مفید دستگاه‌ها است. بر این اساس، گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها باید در برابر سقوط تصادفی مقاوم بوده و از نفوذ گرد و غبار و آب محافظت شوند. این امر نه تنها به کاهش هزینه‌های مصرف‌کنندگان برای تعمیر یا تعویض زودهنگام دستگاه‌ها کمک می‌کند، بلکه از تولید زباله‌های الکترونیکی نیز می‌کاهد و به حفظ محیط زیست یاری می‌رساند.
تولیدکنندگان ملزم خواهند بود تا استانداردهای مشخصی را در زمینه مقاومت دستگاه‌های خود در برابر این عوامل رعایت کرده و اطلاعات مربوط به این استانداردها احتمالاً به نحوی در برچسب مصرف انرژی موبایل نیز منعکس خواهد شد.
2. طول عمر باتری: باتری، به عنوان قلب تپنده هر دستگاه قابل حمل، نقش حیاتی در تجربه کاربری ایفا می‌کند. قانون جدید اتحادیه اروپا، استانداردهای سختگیرانه‌ای را برای طول عمر باتری گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها تعیین کرده است. بر اساس این الزامات، باتری دستگاه‌ها باید پس از حداقل 800 چرخه شارژ و دشارژ کامل، همچنان حداقل 80 درصد از ظرفیت اولیه خود را حفظ کند.
این بدان معناست که مصرف‌کنندگان می‌توانند برای مدت زمان طولانی‌تری از دستگاه‌های خود استفاده کنند بدون آنکه نگران افت محسوس عملکرد باتری باشند. این اطلاعات مربوط به طول عمر باتری نیز به طور واضح بر روی برچسب مصرف انرژی موبایل قابل مشاهده خواهد بود تا کاربران در هنگام خرید، دیدگاه روشن‌تری نسبت به کیفیت و دوام باتری دستگاه مورد نظر خود داشته باشند.
3. قابلیت تعمیر: یکی از چالش‌های اساسی در دنیای امروز، دشواری تعمیر دستگاه‌های الکترونیکی و در دسترس نبودن قطعات یدکی آن‌ها است. اتحادیه اروپا با وضع قوانین جدید، گام مهمی در راستای تسهیل تعمیر دستگاه‌ها برداشته است. بر اساس این قانون، تولیدکنندگان موظف هستند تا قطعات یدکی ضروری و حیاتی دستگاه‌ها را ظرف مدت 5 تا 10 روز کاری در دسترس قرار دهند و عرضه این قطعات را حداقل تا 7 سال پس از توقف فروش آن محصول در بازار اتحادیه اروپا ادامه دهند.
این امر به تعمیرکاران حرفه‌ای و حتی کاربران امکان می‌دهد تا در صورت بروز مشکل، به جای تعویض کل دستگاه، نسبت به تعمیر آن اقدام کنند که این امر هم از نظر اقتصادی به نفع مصرف‌کنندگان است و هم به کاهش تولید زباله‌های الکترونیکی کمک می‌کند. دسترسی به این قطعات و اطلاعات مربوط به قابلیت تعمیر نیز احتمالاً به نحوی در برچسب مصرف انرژی موبایل ذکر خواهد شد.
4. پشتیبانی نرم‌افزاری: نرم‌افزار، نقش کلیدی در عملکرد و امنیت گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها ایفا می‌کند. عدم دریافت به‌روزرسانی‌های نرم‌افزاری می‌تواند دستگاه‌ها را در برابر آسیب‌پذیری‌های امنیتی و مشکلات عملکردی آسیب‌پذیر کند. قانون جدید اتحادیه اروپا، تولیدکنندگان را ملزم می‌کند تا دستگاه‌های خود را حداقل به مدت 5 سال از تاریخ پایان فروش، از نظر سیستم عامل به‌روزرسانی کنند.
این مسئله به کاربران اطمینان می‌دهد که دستگاه‌های آن‌ها برای مدت زمان قابل توجهی پس از خرید نیز از آخرین ویژگی‌ها و به‌روزرسانی‌های امنیتی بهره‌مند خواهند بود. بنابراین، این جنبه از پشتیبانی نرم‌افزاری نیز می‌تواند به عنوان یکی از فاکتورهای مهم در برچسب مصرف انرژی موبایل در نظر گرفته شود.
5. دسترسی به تعمیر: علاوه بر در دسترس بودن قطعات یدکی، دسترسی تعمیرکاران حرفه‌ای به نرم‌افزارها و فریمورهای مورد نیاز برای تعمیر دستگاه‌ها نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. قانون جدید اتحادیه اروپا، تولیدکنندگان را موظف می‌کند تا دسترسی غیرتبعیض‌آمیز به تمامی نرم‌افزارها و فریمورهای مورد نیاز را برای تعمیرکاران حرفه‌ای فراهم کنند. این امر باعث تسهیل فرآیند تعمیر و کاهش هزینه‌های آن برای مصرف‌کنندگان خواهد شد.
برچسب مصرف انرژی چه شکلی خواهد بود؟
حال به این سوال می‌رسیم که این برچسب مصرف انرژی چگونه به نظر خواهد رسید و چه اطلاعاتی را در خود جای خواهد داد؟ برچسب جدید، که به طور رسمی با نام برچسب EPREL (مخفف European Product Registry for Energy Labelling) شناخته می‌شود و عموماً با عنوان برچسب ENERGY Label نیز شناخته شده است، هفت بخش کلیدی از اطلاعات را به نمایش خواهد گذاشت. نمونه‌هایی از این برچسب بر روی گوشی‌های هوشمندی که برای بازار اروپا در نظر گرفته شده‌اند، مشاهده شده است که نشان می‌دهد این سیستم در حال پیاده‌سازی است.
جزئیات دقیق این اطلاعات و نحوه نمایش آن‌ها در برچسب مصرف انرژی موبایل به طور کامل توسط اتحادیه اروپا منتشر خواهد شد، اما همان‌طور که اشاره کردیم، انتظار می‌رود که اطلاعات مربوط به طول عمر باتری، بهره‌وری انرژی، مقاومت در برابر آب و گرد و غبار، قابلیت تعمیر و مدت زمان پشتیبانی نرم‌افزاری از جمله مهم‌ترین موارد درج شده بر روی این برچسب باشند.
چه کسی صحت این داده‌ها را تضمین خواهد کرد؟
تمامی تامین‌کنندگان (شامل تولیدکنندگان، واردکنندگان یا نمایندگان مجاز آن‌ها) که در بازار اتحادیه اروپا و منطقه اقتصادی اروپا (EEA) فعالیت می‌کنند، موظف هستند تا مدل‌های محصولات خود را از طریق یک پلتفرم اختصاصی EPREL که توسط کمیسیون اروپا مدیریت می‌شود، ثبت کنند. در حالی که مسئولیت ارائه داده‌های دقیق بر عهده تولیدکنندگان است، کمیسیون اروپا وظیفه نظارت و بررسی اطلاعات مربوط به محافظت در برابر نفوذ آب و گرد و غبار (IP rating)، قابلیت تعمیر و عملکرد باتری را بر عهده خواهد داشت. این نظارت دقیق، به مصرف‌کنندگان اطمینان می‌دهد که اطلاعات درج شده بر روی برچسب مصرف انرژی گوشی قابل اعتماد و دقیق باشد.
نمایندگان کمیسیون اروپا در مصاحبه‌های خود اشاره کرده‌اند که دیدگاه آن‌ها در مورد آزمایش دستگاه‌ها، همسو با فعالیت‌هایی است که وب‌سایت GSMArena، برای بیش از 15 سال در این زمینه انجام داده است. در اواخر سال 2023، این وب‌سایت مجموعه به‌روزرسانی شده‌ای از تست‌ها را معرفی و همکاری خود را با شرکت فرانسوی اتوماسیون SmartViser آغاز نمود. همین شرکت در حال حاضر راهکارهای آزمایشی را به تولیدکنندگان ارائه می‌دهد که این امر به شدت نشان می‌دهد متدولوژی توسعه یافته توسط GSMArena، میلیون‌ها مصرف‌کننده در سراسر اروپا را قادر خواهد ساخت تا تصمیمات خرید آگاهانه‌تری بگیرند.
برچسب مصرف انرژی موبایل چه معنایی برای مصرف کننده نهایی خواهد داشت؟
برچسب طراحی سازگار با محیط زیست (Ecodesign label) بخشی از یک کمپین گسترده‌تر اتحادیه اروپا با هدف بهبود بهره‌وری انرژی تا سال 2030 است. انتظار می‌رود این ابتکار عمل منجر به کاهش 46 میلیون تنی انتشار گاز دی اکسید کربن شود و به طور متوسط 150 یورو در هزینه‌های هر خانوار صرفه‌جویی کند. و این علاوه بر صرفه‌جویی‌هایی است که قبلاً از طریق اقدامات طراحی سازگار با محیط زیست موجود حاصل شده است.
این قانون جدید و برچسب مصرف انرژی موبایل، ابزاری قدرتمند در اختیار مصرف‌کنندگان قرار می‌دهد تا هنگام خرید دستگاه‌های جدید، نه تنها به قیمت و ویژگی‌های فنی، بلکه به عواملی همچون طول عمر باتری، قابلیت تعمیر و دوام دستگاه نیز توجه کنند. این امر می‌تواند منجر به انتخاب دستگاه‌هایی با کیفیت بالاتر و طول عمر بیشتر شده و در نهایت به کاهش هزینه‌های بلند مدت مصرف‌کنندگان و حفظ محیط زیست کمک کند.
در حالی که این قوانین به طور رسمی فقط در داخل اتحادیه اروپا اعمال می‌شوند، تأثیر آن‌ها می‌تواند بسیار فراتر از 27 کشور عضو گسترش یابد. ما در حال حاضر شاهد آن هستیم که تولیدکنندگان گوشی‌های هوشمند، پشتیبانی از به‌روزرسانی‌های نرم‌افزاری را به صورت جهانی گسترش می‌دهند، در حالی که دستگاه‌ها به طور فزاینده‌ای بادوام‌تر و تعمیر آن‌ها آسان‌تر می‌شود و این امر به نفع مصرف‌کنندگان در سراسر جهان است. این روند احتمالاً با اجرای کامل قانون برچسب مصرف انرژی موبایل در اروپا، سرعت بیشتری خواهد گرفت.
در آینده، ممکن است شاهد آن باشیم که تولیدکنندگان برای ساده‌سازی فرآیند تولید و کاهش هزینه‌ها، تصمیم بگیرند تا به جای توسعه نسخه‌های جداگانه برای بازارهای مختلف، محصولات خود را مطابق با الزامات اتحادیه اروپا به صورت جهانی تولید کنند. این امر می‌تواند منجر به دسترسی مصرف‌کنندگان در سراسر جهان به دستگاه‌هایی با کیفیت بالاتر، عمر باتری بهتر، قابلیت تعمیر بیشتر و پشتیبانی نرم‌افزاری طولانی‌تر شود.
بنابراین، می‌توان گفت که قانون برچسب مصرف انرژی موبایل، نه تنها یک گام مهم برای شفافیت و پایداری در بازار اروپا است، بلکه می‌تواند تأثیرات مثبت گسترده‌ای بر بازار جهانی گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها نیز داشته باشد و به نفع تمامی مصرف‌کنندگان در سراسر جهان تمام شود. این اقدام، نمونه‌ای برجسته از تلاش‌های اتحادیه اروپا برای ایجاد تعادل بین منافع تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان و در عین حال، توجه به مسائل زیست‌محیطی و ترویج فرهنگ مصرف پایدار است.
