در حرکتی بی‌سروصدا اما تأثیرگذار، گوگل از اپلیکیشن جدیدی با نام AI Edge Gallery رونمایی کرده است. این برنامه که برای سیستم عامل اندروید منتشر شده، به کاربران این امکان را می‌دهد که مدل‌های هوش مصنوعی را بدون نیاز به اتصال اینترنت، مستقیماً بر روی گوشی هوشمند خود اجرا کنند. این اتفاق، نقطه عطفی در جهت توسعه هوش مصنوعی آفلاین به شمار می‌رود.
در گذشته برای بهره‌گیری از فناوری‌های هوش مصنوعی، نیاز به اتصال دائم به اینترنت و استفاده از سرورهای ابری وجود داشت. اما اکنون با توسعه این برنامه و تمرکز بر پردازش داده‌ها به صورت محلی (در خود دستگاه)، گوگل توانسته گامی بزرگ در جهت حفظ حریم خصوصی کاربران، افزایش سرعت پردازش و دسترسی آسان‌تر به هوش مصنوعی بردارد. این همان مفهوم هوش مصنوعی آفلاین است که آینده‌ای متفاوت را برای کاربران گوشی‌های هوشمند رقم می‌زند.
AI Edge Gallery از مدل‌های متنوعی پشتیبانی می‌کند که بسیاری از آن‌ها از پلتفرم متن‌باز Hugging Face گرفته شده‌اند. کاربران می‌توانند از این مدل‌ها برای انجام کارهایی نظیر تولید تصویر، پردازش زبان طبیعی، ویرایش کد و موارد دیگر استفاده کنند، آن هم به صورت کاملاً آفلاین. این ویژگی به کاربران این امکان را می‌دهد که بدون نگرانی از افشای اطلاعات شخصی، از قدرت هوش مصنوعی بهره‌مند شوند.
رابط کاربری این اپلیکیشن بسیار ساده و کاربردی طراحی شده است. در صفحه اصلی گزینه‌هایی مانند «گفت‌و‌گوی هوش مصنوعی» (AI Chat)، «پرسش در مورد تصویر» (Ask Image) و ابزارهای دیگر دیده می‌شود. پس از انتخاب هر گزینه، کاربر می‌تواند از میان مدل‌های هوش مصنوعی بهینه شده برای آن، یکی را برگزیند. برای مثال، مدل سبک و کارآمد Gemma 3n که توسط گوگل توسعه یافته، برای پردازش‌های متنی قابل استفاده است.
همچنین بخشی با عنوان “Prompt Lab” نیز در اپلیکیشن قرار دارد که کاربران می‌توانند در آن، فرمان‌های تک‌مرحله‌ای مانند بازنویسی متن یا خلاصه‌سازی محتوا را با تنظیمات دلخواه اجرا کنند. این بخش برای علاقه‌مندان به شخصی‌سازی نتایج خروجی بسیار مفید خواهد بود.
البته باید توجه داشت که تجربه استفاده از این برنامه به قدرت سخت‌افزاری گوشی بستگی دارد. گوشی‌های جدیدتر که از پردازنده‌های قوی‌تری برخوردارند، عملکرد روان‌تری خواهند داشت. در حالی که دستگاه‌های قدیمی یا میان‌رده ممکن است با کندی یا محدودیت‌هایی در اجرای مدل‌های پیچیده مواجه شوند.
با این حال، عرضه این اپلیکیشن را باید گامی مهم در جهت عمومی‌سازی هوش مصنوعی و کاهش وابستگی به سرویس‌های همیشه آنلاین دانست. تمرکز بر هوش مصنوعی آفلاین نه تنها تجربه کاربری را بهبود می‌بخشد، بلکه به دغدغه‌های فزاینده پیرامون امنیت داده‌ها و حریم خصوصی نیز پاسخ می‌دهد.
جالب است بدانید که برنامه AI Edge Gallery به صورت متن‌باز و تحت مجوز Apache 2.0 منتشر شده و توسعه‌دهندگان می‌توانند آن را بررسی، شخصی‌سازی و در روند رشد آن مشارکت کنند. همچنین نسخه‌ای از این اپلیکیشن برای سیستم عامل iOS نیز در دست توسعه است که امکان دسترسی گسترده‌تر را فراهم خواهد کرد.
در نهایت می‌توان گفت که گوگل با معرفی AI Edge Gallery، نه تنها مسیر جدیدی را در عرصه هوش مصنوعی رقم زده، بلکه نشان دهنده روند رو‌به‌رشد صنعت در حرکت به سمت هوش مصنوعی آفلاین و محاسبات لبه (Edge Computing) است. محاسبات لبه به رویکردی در پردازش داده‌ها اشاره دارد که در آن پردازش اطلاعات به جای مراکز داده ابری یا سرورهای مرکزی، در نزدیکی منبع تولید داده (مانند گوشی هوشمند) انجام می‌شود. این کار در “لبه” شبکه صورت می‌گیرد، یعنی نزدیک به جایی که داده‌ها ایجاد یا جمع‌آوری می‌شوند.
