کشف نوادگان لئوناردو داوینچی، یکی از بزرگترین نوابغ تاریخ بشر، خبری هیجان‌انگیز است که مرزهای علم و تاریخ را جابجا کرده است. این کشف نه تنها دریچه‌ای جدید به زندگی شخصی و میراث ژنتیکی او می‌گشاید، بلکه سؤالات جدیدی را درباره ریشه‌های نبوغ و خلاقیت مطرح می‌کند. در این مطلب از دیجی رو، به جزئیات این کشف شگفت‌انگیز، روند تحقیقات و اهمیت آن برای درک بهتر لئوناردو و خانواده‌اش خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
رمزگشایی از شجره‌نامه داوینچی
سال‌ها بود که هویت و سرنوشت نوادگان احتمالی لئوناردو داوینچی، یکی از بزرگترین نوابغ تاریخ، در هاله‌ای از ابهام قرار داشت. لئوناردو، که در سال 1519 درگذشت و فرزندی نداشت، 22 خواهر و برادر ناتنی داشت که می‌توانستند حامل ژن‌های خانوادگی او باشند. اما ردیابی این خطوط خونی در طول قرن‌ها، کاری بسیار دشوار و پیچیده بود. با این حال، تیمی از محققان و دانشمندان ایتالیایی، با تلاشی بی‌وقفه، موفق شدند شجره‌نامه خانواده داوینچی را تا سال 1331 میلادی، یعنی درست قبل از رسیدن طاعون سیاه به ایتالیا، ردیابی کنند. این کشف، نه تنها نشان می‌دهد که خانواده داوینچی ریشه‌های عمیقی در شمال ایتالیا داشته‌اند، بلکه هویت پنج نفر از نوادگان مستقیم این نابغه را نیز فاش کرده است.
این تیم تحقیقاتی، با استفاده از قطعات استخوانی که از آرامگاه خانوادگی لئوناردو در کلیسای سانتا کروچه (Santa Croce) در شهر وینچی (Vinci) به دست آمده بود، موفق به شناسایی حداقل پنج وارث مرد از این نابغه بزرگ شدند. این پنج مرد، که هنوز هم در منطقه توسکانی (Tuscany)، در نزدیکی زادگاه لئوناردو زندگی می‌کنند، دارای DNA منطبق با بخش‌هایی از کروموزوم Y هستند که از استخوان‌ها به دست آمده است. کروموزوم Y، ویژگی منحصر به فردی دارد که بدون تغییر از پدر به پسر منتقل می‌شود و این امر، ردیابی خط مستقیم پدری را بسیار دقیق و قابل اعتماد می‌سازد. این پروژه که در سال 2016 آغاز شد، با همکاری چندین شریک عمومی و خصوصی در ایتالیا و ایالات متحده و تحت هماهنگی دانشگاه راکفلر انجام گرفت. هدف اصلی این تحقیقات، ردیابی کروموزوم Y بود تا بتوانند خطوط خونی پدری لئوناردو را تا به امروز پیگیری کنند.
میراث نبوغ در نوادگان امروزی
نکته شگفت‌انگیزتر اینجاست که این نوادگان، با وجود اینکه ممکن است هرگز به شهرت جد برجسته خود نرسند، به نظر می‌رسد برخی از ویژگی‌ها و علایق منحصر به فرد لئوناردو را به ارث برده‌اند! این موضوع، فرضیه وراثت ژنتیکی نبوغ و خلاقیت را تقویت می‌کند و سوالات جدیدی را درباره ارتباط بین ژنتیک و استعداد مطرح می‌سازد.
دالمازیو داوینچی (Dalmazio Vinci)، 89 ساله و مسن‌ترین نفر از این پنج وارث زنده، اشتیاق بی‌حدی به پرواز دارد که از ساخت مدل‌های هواپیما شروع شده و در نهایت او را به اخذ گواهینامه خلبانی رسانده است. او بعدها برخی از اولین گاری‌های مسابقه‌ای (Go-Kart) را در ایتالیا با استفاده از موتورهای ماشین چمن‌زنی ساخت و به اختراع سیستم‌های جدید پروانه هواپیما و سیستم‌های یخچال کشتی نیز روی آورد، اما هرگز نتوانست هیچ یک از آن‌ها را با موفقیت ثبت اختراع کند. این اشتیاق به مکانیک و اختراع، یادآور علاقه لئوناردو به پرواز و دستگاه‌های مکانیکی است.
مائورو داوینچی (Mauro Vinci)، 79 ساله، یک هنرمند است که آثار ظریف گلیم بافی او مورد توجه افراد مشهوری در جهان بوده است. مهارت او در هنرهای دستی و ظرافت کار، بازتابی از استعدادهای هنری لئوناردو است که نه تنها نقاشی‌های بی‌نظیری خلق کرد، بلکه در طراحی و ساخت وسایل نیز مهارت داشت.
برونو داوینچی (Bruno Vinci)، 81 ساله، که مدت‌ها به عنوان مکانیک فلزکار کار می‌کرد، به یاد می‌آورد که پدر و عمه‌هایش به پیوند اجدادی خود با لئوناردو اعتقاد داشته و سال‌ها بیهوده با دست نوشته‌های اجدادی سعی در اثبات آن داشتند. این نشان می‌دهد که ارتباط خانوادگی با لئوناردو، موضوعی بوده که در خانواده آن‌ها نسل به نسل منتقل شده و مورد بحث و گمانه‌زنی قرار گرفته است.
جیووانی داوینچی (Giovanni Vinci)، یک تکنسین بازنشسته که در یک دفتر مهندسی شهری کار می‌کرد، می‌گوید: “بارها از من پرسیده شده است – گاهی فقط برای شوخی – پس شما از نوادگان لئوناردو داوینچی هستید؟ اما در نهایت، معلوم شد که حقیقت دارد.” این اظهار نظر، نشان دهنده ابهامات و تردیدهایی است که در طول سالیان متمادی در مورد این پیوند خانوادگی وجود داشته است.
میلکو داوینچی (Milko Vinci)، 49 ساله و جوان‌ترین فرد از این پنج نفر، ظاهراً دارای یک ویژگی فیزیکی است که می‌تواند به تداوم ژنتیکی خط مردانه داوینچی مرتبط باشد. او می‌گوید: “من چپ دست به دنیا آمدم و اولین کلماتم را برعکس نوشتم، و از بچگی دوست داشتم چیزها را از هم باز کنم تا ببینم چگونه کار می‌کنند.” او به شوخی اضافه می‌کند که گفتن “دقیقاً مثل لئوناردو اغراق بزرگی است”. این ویژگی‌های رفتاری، به ویژه چپ دستی و علاقه به تفکیک و درک عملکرد اشیا، شباهت‌های قابل توجهی با خصوصیات شناخته شده لئوناردو داوینچی دارد که او نیز چپ دست بود و به مکانیک و ساختار اشیا علاقه زیادی داشت.
ریشه‌یابی عمیق‌تر: مادر لئوناردو و میراث ژنتیکی
تیم تحقیقاتی، شامل مورخان، زیست‌شناسان مولکولی و انسان‌شناسان پزشکی قانونی، سال‌هاست که با دقت و وسواس در حال ردیابی شجره‌نامه خانواده لئوناردو داوینچی هستند. نتیجه این تلاش، یک شجره‌نامه دقیق و پیچیده است که به 21 نسل قبل بازمی‌گردد و شامل بیش از 400 فرد است که قدمت آن‌ها به سال 1331 میلادی می‌رسد. این تحقیق همچنین نشان می‌دهد که مادر لئوناردو، کاترینا (Caterina)، ممکن است یک برده قاچاق شده از اروپای شرقی بوده باشد. این یافته، علاوه بر ابعاد تاریخی و اجتماعی، سوالات جدیدی را درباره ریشه‌های قومی و ژنتیکی لئوناردو مطرح می‌کند و می‌تواند به درک بهتری از تنوع ژنتیکی او کمک کند.
اهداف آینده: درک نبوغ لئوناردو از طریق DNA
الساندرو وزوسی (Alessandro Vezzosi)، یکی از محققان این پروژه، می‌گوید:
هدف ما از بازسازی شجره‌نامه خانواده داوینچی تا به امروز، ضمن حفظ و ارزش‌گذاری مکان‌های مرتبط با لئوناردو، این است که تحقیقات علمی را روی DNA او ممکن سازیم. از طریق بازیابی DNA لئوناردو، امیدواریم ریشه‌های بیولوژیکی دید خارق‌العاده، خلاقیت و احتمالاً حتی جنبه‌هایی از سلامتی و علل مرگ او را درک کنیم.
جسی اچ. آسوبل (Jesse H. Ausubel) از دانشگاه راکفلر، که مقدمه کتاب این پروژه را نوشته و خود مدیر پروژه است، می‌گوید:
حتی یک اثر انگشت کوچک روی یک صفحه می‌تواند حاوی سلول‌هایی برای توالی‌یابی باشد.
او با اشاره به پیشرفت‌های علم زیست‌شناسی در قرن 21، که مرز بین “ناشناخته” و “قابل کشف” را جابجا می‌کند، اضافه می‌کند:
به زودی ممکن است اطلاعاتی درباره لئوناردو و دیگر شخصیت‌های تاریخی که زمانی گمان می‌رفت برای همیشه از دست رفته‌اند، به دست آوریم.
این اظهارات، نشان دهنده جاه‌طلبی‌های بزرگ این پروژه است که فراتر از صرفاً ردیابی شجره‌نامه، به دنبال درک عمیق‌تر از عوامل بیولوژیکی و ژنتیکی پشت نبوغ لئوناردو داوینچی است. با پیشرفت‌های اخیر در زمینه تحلیل DNA باستانی و روش‌های توالی‌یابی پیشرفته، امید می‌رود که اطلاعات جدید و شگفت‌انگیزی درباره این نابغه رنسانسی به دست آید.
این پروژه نه تنها یک دستاورد علمی بزرگ است، بلکه اهمیت فرهنگی و تاریخی فراوانی نیز دارد. این کشف، نه تنها به ما کمک می‌کند تا گذشته را با جزئیات بیشتری درک کنیم، بلکه دریچه‌ای به آینده تحقیقات علمی در زمینه ژنتیک و نبوغ نیز می‌گشاید. نوادگان لئوناردو داوینچی، هر چند ممکن است به شهرت او نرسند، اما داستان زندگی آن‌ها و ارتباطشان با یکی از بزرگترین ذهن‌های تاریخ، خود به تنهایی الهام‌بخش است. این کشف، بار دیگر ثابت می‌کند که تاریخ و علم، پیوندهای ناگسستنی دارند و هر روز، ابعاد جدیدی از گذشته بشر را برای ما روشن می‌کنند.
