در پهنه یخ‌زده جنوبگان، سازه‌ای شگفت‌انگیز خودنمایی می‌کند. خطوط تیز و منظم آن، منظره سرد و منجمد را می‌شکافد، گویی یادگاری فراموش شده از دوران باستان است. این ساختار هرم مانند که در کوه‌های الس‌ورث و زیر لایه‌های ضخیم یخ مدفون شده، طوفانی از گمانه‌زنی‌ها را برانگیخته است. برخی ادعا می‌کنند این سازه کلید یک تمدن باستانی است، در حالی که عده‌ای دیگر آن را شاهدی بر طراحی فرازمینی می‌دانند. اما تاریخ نشان می‌دهد که ظاهر می‌تواند فریبنده باشد. هرم عجیب در قطب جنوب سوالات بسیاری را در ذهن ایجاد کرده است.
اهرام از دیرباز جهان را مسحور خود کرده‌اند و سازه‌های عظیم آن‌ها گواه تمدن‌های گذشته هستند. مصر، سودان، مکزیک و پرو به این بناهای شگفت‌انگیز افتخار می‌کنند، بناهایی که منشأ آن‌ها در هاله‌ای از ابهام است. کشف یک سازه مشابه در یکی از نامناسب‌ترین مناطق کره زمین، سوالات وسوسه کننده‌ای را مطرح می‌کند. آیا ممکن است یک جامعه باستانی زمانی در اینجا و در زیر یخ‌ها شکوفا شده باشد؟!
نکته: جنوبگان، که اغلب با نام قطب جنوب نیز شناخته می‌شود، پنجمین قاره بزرگ جهان و جنوبی‌ترین قاره کره زمین است. این سرزمین تقریباً به طور کامل با یخ پوشیده شده و هیچ جمعیت دائمی بومی در آن زندگی نمی‌کند. جنوبگان به دلیل داشتن شدیدترین شرایط آب و هوایی، سردترین، خشک‌ترین و بادخیزترین قاره زمین به شمار می‌آید. این قاره نقش حیاتی در تنظیم آب و هوای جهانی ایفا می‌کند و به همین دلیل، محلی مهم برای تحقیقات علمی بین‌المللی در زمینه‌هایی مانند آب و هوا، زمین‌شناسی و محیط زیست است.
معمای هرم مرموز: از گمانه‌زنی‌های اینترنتی تا واقعیت‌های علمی
تصاویر ماهواره‌ای اخیر تنها به این ابهام افزوده‌اند. نمای هوایی که توسط گوگل ارث ثبت شده، آنچه را که به نظر می‌رسد یک قله کاملاً متقارن است، آشکار می‌کند. دامنه‌های شیب‌دار و زاویه‌دار آن، شکل آشنای یک هرم را تداعی می‌کنند و قله تیز آن از میان توندرا بیرون زده است. برای یک چشم غیرمسلح، این شباهت بسیار عجیب و غریب است. اما آیا این سنگ یکپارچه یخی رازهایی را در خود دارد، یا صرفاً یک فریب طبیعی است؟
با گسترش گمانه‌زنی‌ها در رسانه‌های اجتماعی، تئوری‌های عجیب و غریبی شکل می‌گیرند. برخی از علاقه‌مندان اصرار دارند که این سازه ساخته دست بشر است، یک اثر باستانی که در طول زمان مدفون شده است. برخی دیگر پا را فراتر می‌گذارند و داستان‌هایی از سازندگان فرازمینی یا تمدن‌های گمشده می‌سازند. تصاویر و ویدیوها به این هیاهو دامن می‌زنند و هر یک بر رمز و راز می‌افزایند. اما در پس این هیجان، علم نیازمند نگاهی دقیق‌تر است.
پاسخ زمین‌شناسان: چرا شکل هرم مانند اتفاقی است؟
اینجاست که زمین‌شناسان، یا بهتر بگوییم کارآگاهان زمین، وارد صحنه می‌شوند. آن‌ها به دانش خود در مورد سازه‌های سنگی و نیروهای طبیعی مجهز هستند. برخلاف نظریه‌پردازان اینترنت، این کارشناسان به دنبال پاسخ‌هایی هستند که بر اساس شواهد بنا شده‌اند. در حالی که شکل این سازه ممکن است شبیه یک هرم باشد، وجود آن چندان غیرمحتمل نیست. فرآیندهای طبیعی، مانند چرخه‌های انجماد و ذوب و فرسایش، می‌توانند کوه‌ها را به شکل‌های هندسی قابل توجهی تبدیل کنند.
به گفته پروفسور اریک ریگنوت از دانشگاه کالیفرنیا که یک متخصص در علوم سامانه‌های زمین است، این هیاهو ممکن است بی‌مورد باشد. ریگنوت با هدف فرو نشاندن شایعات اظهار داشت:
این فقط یک کوه است که شبیه هرم به نظر می‌رسد.
او در ادامه توضیح داد:
شکل‌های هرمی در طبیعت غیرممکن نیستند؛ بسیاری از قله‌ها تا حدی شبیه اهرام هستند، اما تنها یک یا دو وجه این‌گونه دارند و به ندرت چهار وجهی هستند.
بر اساس اجماع زمین‌شناسی، دامنه‌های شیب‌دار و هرم مانند این سازه نتیجه صدها میلیون سال فرسایش است. دکتر میچ دارسی، زمین‌شناس برجسته در مرکز تحقیقات علوم زمین آلمان، با ارائه توضیحاتی بیشتر گفت:
ساختارهای هرمی شکل در کوه‌های الس‌ورث (Ellsworth Mountains) قرار دارند، که یک رشته‌کوه با طول بیش از 400 کیلومتر است، بنابراین جای تعجب نیست که قله‌های سنگی از بالای یخ بیرون زده باشند.
از نظر دارسی، شباهت این سازه سنگی به هرم، تنها یک تصادف است.
دارسی با روشن ساختن ماهیت واقعی این «هرم»، توضیح داد:
بر اساس تعریف، آن یک ناناتاک است؛ یعنی صرفاً یک قله سنگی است که از بالای یک یخچال طبیعی یا یک ورقه یخی بیرون زده است. این یکی شکل یک هرم را دارد، اما باعث نمی‌شود آن را یک سازه انسانی بدانیم.
این کوه عجیب و بی‌نام و نشان در مختصات جغرافیایی 79°58’39.25”S و 81°57’32.21”W، در منطقه‌ای به نام “رشته‌کوه هریتیج” واقع شده است. این ناحیه با شگفتی‌های تاریخی بیگانه نیست. فسیل‌های قابل توجهی، که قدمت برخی از آن‌ها به بیش از 500 میلیون سال می‌رسد، در اینجا کشف شده‌اند. با ارتفاع 4150 فوت (بیش از 1.2 کیلومتر)، این «هرم» ممکن است در مقایسه با کوه‌های دیگر چندان چشمگیر نباشد، اما ماهیت اسرارآمیز آن مردم را مجذوب خود نگه می‌دارد.
موری پلتو، پروفسور علوم طبیعی در کالج نیکولز، نظرات خود را در مورد تئوری‌های توطئه فراوان پیرامون این کوه ابراز کرد و گفت: حداقل آن‌ها به چیزی فکر می‌کنند!” او با خوش‌بینی اضافه کرد: “در نهایت، شاید در این فرآیند چیزی یاد بگیرند.” ذهن انسان ذاتاً کنجکاو است و دائماً به دنبال الگوها و توضیحات برای ناشناخته‌ها است. در حالی که «هرم» جنوبگان هیجان و گمانه‌زنی را برانگیخته، به عنوان گواهی بر شگفتی‌های طبیعی سیاره ما و فرآیندهای پیچیده‌ای که آن‌ها را شکل می‌دهند، عمل می‌کند. در حالی که جهان همچنان در مورد منشأ آن بحث می‌کند، این کوه یخی شبیه به هرم، گواهی بر چشم‌انداز همیشه در حال تکامل زمین، و نمادی از زیبایی و رمز و راز طبیعی در قلب جنوبگان باقی می‌ماند.
درباره رشته‌کوه الس‌ورث
رشته‌کوه الس‌ورث یک رشته‌کوه مهم است که در جنوبگان و در بخش غربی قاره در نزدیکی فلات یخی رونه واقع شده است. این رشته‌کوه با طولی حدود 360 کیلومتر، مرتفع‌ترین رشته‌کوه جنوبگان است و از دو زیررشته اصلی تشکیل شده است: رشته‌کوه سنتینل در شمال و رشته‌کوه هریتیج در جنوب.
این کوه‌ها نه تنها به دلیل محیط دورافتاده و خشن خود، بلکه به خاطر تاریخ زمین‌شناسی غنی و چالش‌هایی که برای کوهنوردان و محققان ایجاد می‌کنند، قابل توجه هستند.
ویژگی‌های کلیدی
- رشته‌کوه سنتینل (Sentinel): مرتفع‌ترین قله‌ها در اینجا یافت می‌شوند، از جمله کوه وینسون که با ارتفاع 4892 متر، بلندترین نقطه جنوبگان است. رشته‌کوه سنتینل ناهموار است و دارای یخچال‌های طبیعی متعدد و پشته‌های شیب‌دار است که آن را به یکی از صعب‌العبورترین مناطق کوه‌های الس‌ورث تبدیل کرده است.
- رشته‌کوه هریتیج (Heritage): این منطقه در جنوب رشته‌کوه سنتینل واقع شده، دارای قله‌های کمی پایین‌تر است و با مجموعه‌ای از دره‌ها و فلات‌های پوشیده از یخ متمایز می‌شود. رشته‌کوه هریتیج به چندین گروه کوهستانی کوچک‌تر تقسیم شده و به دلیل سازندهای زمین‌شناسی متنوع خود شناخته شده است.
زمین‌شناسی
این کوه‌ها حدود 150 میلیون سال پیش تشکیل شده‌اند و عمدتاً از سنگ‌های رسوبی و دگرگونی تشکیل شده‌اند. شواهد زمین‌شناسی نشان می‌دهد که این کوه‌ها زمانی بخشی از یک خشکی بزرگ‌تر بوده‌اند که قبل از حرکت قاره جنوبگان به سمت جنوب، به قاره‌های دیگر متصل بودند. سازندهای سنگی در داخل کوه‌های الس‌ورث سرنخ‌هایی در مورد فعالیت‌های تکتونیکی و شرایط آب و هوایی گذشته ارائه می‌دهند و به دانشمندان کمک می‌کنند تا رانش قاره‌ای و تاریخ زمین‌شناسی جنوبگان را درک کنند.
آب و هوا و محیط زیست
آب و هوا در کوه‌های الس‌ورث از خشن‌ترین آب و هواهای روی زمین است که با دماهای بسیار پایین، بادهای شدید و دوره‌های طولانی تاریکی در زمستان و نور مداوم در تابستان مشخص می‌شود. دما می‌تواند به زیر 50- درجه سانتی‌گراد کاهش یابد و بارش برف حداقل است، اگر چه برف موجود دائماً توسط باد جابجا می‌شود و سازندهای پیچیده‌ای از برف و یخ ایجاد می‌کند. شرایط محیطی این منطقه چالش‌هایی را برای فعالیت‌های انسانی و تحقیقات علمی ایجاد می‌کند و نیازمند تجهیزات و تخصص خاص است.
تحقیق و اکتشاف
دانشمندانی که در حال مطالعه کوه‌های الس‌ورث هستند، بر یخچال‌شناسی، زمین‌شناسی و آب و هوا تمرکز دارند. این کوه‌ها با یخ و برف پوشیده شده‌اند و تحقیقات در اینجا اغلب شامل تجزیه و تحلیل هسته‌های یخی برای درک تغییرات آب و هوایی گذشته است. محققان همچنین زمین‌شناسی منحصر به فرد کوه‌ها را مطالعه می‌کنند که بینش‌هایی را در مورد فرآیندهای زمین‌شناسی باستانی و تاریخ پوسته زمین فراهم می‌کند.
کوهنوردی
کوه‌های الس‌ورث به دلیل شرایط چالش‌برانگیز و فرصت رسیدن به مرتفع‌ترین نقطه جنوبگان، یعنی کوه وینسون، کوهنوردان ماجراجو را به خود جذب می‌کنند. سفرها معمولاً در طول تابستان جنوبگان، بین نوامبر و ژانویه (آبان تا دی)، زمانی که دما به طور نسبی گرم‌تر است، سازماندهی می‌شوند. انزوا، آب و هوای خشن و دشواری دسترسی، کوهنوردی در کوه‌های الس‌ورث را به یک تلاش بسیار تخصصی تبدیل می‌کند که نیازمند پشتیبانی لجستیکی، مهارت‌های پیشرفته و انعطاف‌پذیری است.
سخن پایانی درباره هرم عجیب در قطب جنوب
این سازه اسرارآمیز، چه یک شاهکار طبیعی باشد و چه یک سازه باستانی، به ما یادآوری می‌کند که دنیا هنوز پر از ناشناخته‌ها و شگفتی‌هاست. هرم عجیب در قطب جنوب نه تنها یک پدیده زمین‌شناختی است، بلکه نمادی از کنجکاوی بی‌پایان انسان و میل ما به کشف حقیقت در پس اسرار است.
