همین حالا یک نفس عمیق بکشید. چه حس آرامشبخشی، مگر نه؟ چیزی که وارد ریههای شما میشود، اکسیژن است. این ماده حیاتی، با اینکه تنها حدود 21 درصد از جو زمین را تشکیل میدهد (و 78 درصد دیگر آن نیتروژن است)، اما مهمترین گاز برای بقای ما به شمار میرود. بدون اکسیژن، گیاهان، حیوانات، آب و خود ما انسانها نمیتوانستیم به این نقطه برسیم. حالا تصور کنید چه اتفاقی میافتد اگر دنیا برای پنج ثانیه اکسیژن خود را از دست بدهد؟ آیا فقط کافی است نفسمان را حبس کنیم تا این پنج ثانیه تمام شود؟ چه بر سر اتمسفر و محیط زیست میآید؟ در ادامه به پاسخ این پرسشهای جذاب میپردازیم. با ما در دیجی رو همراه باشید.
آیا بدن ما اصلا متوجه فقدان پنج ثانیهای اکسیژن میشود؟
پنج ثانیه ممکن است زمان بسیار کوتاهی به نظر برسد. اکثر ما میتوانیم حداقل 30 ثانیه بدون نفس کشیدن دوام بیاوریم. بنابراین، نبود اکسیژن در این مدت کوتاه، آنقدر سریع اتفاق میافتد که بدن شما فرصت نمیکند آن را تشخیص دهد. در واقع، فرآیند تنفس شما کاملاً عادی باقی میماند. اما در مورد بقیه چیزها… داستان کاملاً متفاوت است.
ساختارها در یک چشم به هم زدن فرو میریزند
در همین پنج ثانیه، چهره زمین به کلی دگرگون میشود. بدون اکسیژن، باید با سد هوور، گنبد پانتئون و هر سازه دیگری که از بتن ساخته شده است، خداحافظی کنیم! تمام این سازهها در یک لحظه فرو میریزند. دلیل این امر این است که اکسیژن به عنوان یک عامل پیونددهنده قوی در بتن عمل میکند. بدون آن، بتن به چیزی جز گرد و غبار تبدیل نخواهد شد. پس هر ساختمان و جادهای که میبینید، نابود میشود.
در مورد فلزات، هر فلزی که روکش نشده باشد، فوراً به هم جوش میخورد. این به دلیل وجود یک لایه اکسیداسیون روی فلزات است که از جوش خوردن آنها به یکدیگر جلوگیری میکند. بدون این لایه محافظ، فلزات در کسری از ثانیه به هم میچسبند. پس ماشین شما، نردههای فلزی، یا حتی ابزارهای آشپزخانهتان ناگهان به یک توده فلزی درهمتنیده تبدیل میشوند. این فروپاشی جهانی فقط به ساختمانها محدود نمیشود، بلکه هر شیء فلزی را نیز در بر میگیرد و این یکی از هولناکترین نتایج از دست رفتن اکسیژن است.
سوختگی شدید و انفجار گوش
اگر در لحظه قطع شدن اکسیژن در ساحل مشغول استراحت باشید، منتظر یک آفتابسوختگی شدید باشید. لایه اوزون که سپر محافظ ما در برابر پرتوهای فرابنفش خورشید است، از اکسیژن تشکیل شده. در واقع، سه اتم اکسیژن به هم پیوند میخورند تا مولکول اوزون را تشکیل دهند. با حذف اکسیژن، زمین به شدت داغ میشود و هیچ چیزی از ما در برابر پرتوهای مرگبار خورشید محافظت نمیکند. سوختگی در حد کباب شدن است!
در کنار آفتابسوختگی، گوشهای داخلی ما نیز منفجر میشوند. از دست دادن اکسیژن به معنای از دست دادن 21 درصد از فشار هواست. این تغییر فشار ناگهانی معادل این است که در سطح دریا باشید و ناگهان به عمق 2000 متری سقوط کنید. گوشهای ما زمان کافی برای سازگاری با این تغییر عظیم را ندارند و در نتیجه، گوش داخلی ما منفجر میشود و به شنوایی ما آسیب جدی و دائمی میرساند. این تأثیر مستقیم نبود اکسیژن بر سلامت ماست.
تاریکی مطلق و سقوط وسایل نقلیه
بدون اکسیژن، هیچ آتشی وجود نخواهد داشت. فرآیند احتراق در موتور وسایل نقلیه صورت نمیگیرد. هر وسیله حمل و نقلی که برقی نباشد، به طور خودکار از کار میافتد. هواپیماها از آسمان سقوط میکنند و میلیونها خودرو در جای خود متوقف میشوند. جادهها پر از خودروهای خاموش میشود و هواپیماها مانند پرندگان مرده از آسمان به زمین میافتند.
آسمان کاملاً تاریک میشود. قبل از اینکه نور خورشید به زمین برسد، از ذرات متعددی در هوا منعکس میشود. با نبود اکسیژن در جو، ذرات کمتری برای بازتاب نور وجود دارند و آسمان تیره و تقریباً سیاه به نظر خواهد رسید. تصویری از یک دنیای بینور و سیاه که تنها در عرض پنج ثانیه به وجود میآید. این یکی از عجیبترین و هولناکترین اثرات از دست رفتن اکسیژن در دنیای ما است.
پوسته زمین فرو میپاشد و در هوا معلق میشوید
در حالی که همه اینها اتفاق میافتد، پوسته زمین هم به طور کامل فرو میریزد. دلیل این امر این است که پوسته زمین از 45 درصد اکسیژن تشکیل شده است. بدون اکسیژن در سطح زمین، چیز زیادی باقی نمیماند. پوسته زمین به صورت گرد و غبار در میآید و به فروپاشی خود ادامه میدهد تا زمانی که چیزی از آن باقی نماند، و شما و تمام ساکنان سیاره زمین را به سقوط آزاد میفرستد. در عرض چند ثانیه همه چیز زیر پای شما از بین میرود. این بزرگترین فاجعه ممکن است که به دلیل نبود اکسیژن رخ میدهد.
به نظر سرگرم کننده میآید؟ احتمالاً نه. اما خوشبختانه، میتوانید یک نفس عمیق از هوایی بکشید که 21 درصد آن اکسیژن است و بدانید که این اتفاق هرگز رخ نخواهد داد. این داستان تنها یک فرضیه علمی است تا اهمیت اکسیژن در زندگی ما را یادآور شود. هر روز و هر لحظه، اکسیژن به ما اجازه میدهد تا زنده بمانیم، ساختمانها پایدار بمانند، ماشینها حرکت کنند و آسمان آبی باشد. پس قدر این نعمت بینظیر را بدانید و به اهمیت آن در زندگی و محیط زیست خود توجه کنید. این متن به ما یادآوری میکند که اکسیژن چقدر برای ما حیاتی است.