اسکایپ (Skype) پلتفرمی انقلابی در حوزه کنفرانس‌های ویدیویی بود که مسیر را برای اپلیکیشن‌هایی مانند زوم (Zoom)، گوگل میت (Google Meet) و واتس‌اپ (WhatsApp) هموار کرد. دلیل توقف اسکایپ، این غول ارتباطی، سؤالی است که ذهن بسیاری را به خود مشغول کرده است، به ویژه با توجه به اینکه مایکروسافت در سال 2011 مبلغ هنگفت 8.5 میلیارد دلار برای خرید آن هزینه کرد که در آن زمان بزرگ‌ترین خرید تاریخ این شرکت محسوب می‌شد. با این حال، در ماه مه 2025، مایکروسافت به حیات یکی از محبوب‌ترین پلتفرم‌های ارتباطی جهان پایان داد. اما دلیل اصلی این تصمیم بزرگ از سوی امپراتوری ویندوز چه بود؟ پاسخ در یک کلمه خلاصه می‌شود: ظهور مایکروسافت تیمز (Microsoft Teams).
مایکروسافت تیمز که رسماً در سال 2017 عرضه شد، با هدف رقابت مستقیم با اسلک (Slack) وارد بازار شد. اما معماری این پلتفرم جدید به گونه‌ای طراحی شده بود که بسیاری از ویژگی‌های کلیدی اسکایپ را نیز در خود جای می‌داد. تماس‌های ویدیویی و پیام‌رسانی فوری، که شالوده اصلی اسکایپ بودند، به هسته اصلی تیمز منتقل شدند و با قابلیت‌های جدید و قدرتمندی مانند اشتراک‌گذاری فایل و یکپارچگی عمیق با مجموعه آفیس 365 ترکیب شدند. این ترکیب قدرتمند باعث شد اسکایپ به سرعت قدیمی و ناکارآمد به نظر برسد. با شیوع ویروس کووید-19، جهان به ابزارهای قابل اعتماد برای کنفرانس ویدیویی نیاز مبرمی پیدا کرد و اینجاست که ضعف اسکایپ بیش از پیش نمایان شد.
در حالی که رقبایی مانند زوم توانستند از این فرصت طلایی نهایت استفاده را ببرند و بازار را تسخیر کنند، اسکایپ تقریباً هیچ تأثیر قابل توجهی نداشت. البته، زنگ خطر برای اسکایپ مدت‌ها قبل به صدا درآمده بود. از زمانی که مایکروسافت در سال 2012 اسکایپ را جایگزین ویندوز لایو مسنجر (Windows Live Messenger) کرد، اقدامات چندانی برای به‌روز نگه داشتن، نوآوری و حفظ رابط کاربری دوستانه آن انجام نداد و این بی‌توجهی، آغازی بر یک پایان تلخ بود.
بررسی دلیل توقف اسکایپ از منظر رابط کاربری
یکی از مهم‌ترین عوامل در بررسی دلیل توقف اسکایپ، تغییر رویکرد مایکروسافت پس از خرید آن در سال 2011 است. این شرکت به تدریج تمرکز خود را از یک نرم‌افزار کاربرپسند که برای گفتگو با دوستان و خانواده طراحی شده بود، به سمت یک ابزار با اهداف تجاری تغییر داد. مایکروسافت تلاش‌های زیادی برای تغییر ظاهر و احساس رابط کاربری ساده و دوستانه اسکایپ انجام داد؛ تغییری که هرگز نتوانست با کاربران اصلی و وفادار این پلتفرم ارتباط برقرار کند.
ویژگی‌های الهام‌گرفته از شبکه‌های اجتماعی و افزونه‌های غیرضروری و سنگین مانند گیف‌ها (GIFs) و موجی‌ها (Mojis)، باعث شدند رابط کاربری اسکایپ به شدت شلوغ و کند شود. این پلتفرم که روزی به سبکی و سادگی شهرت داشت، به یک نرم‌افزار سنگین و پر از امکانات بی‌فایده تبدیل شده بود. مایکروسافت همچنین شروع به یکپارچه‌سازی اسکایپ با سرویس‌هایی مانند فیس‌بوک (Facebook)، اوت‌لوک (Outlook) و ایکس‌باکس (Xbox) کرد؛ اقدامی که هویت نرم‌افزار را بیش از پیش پیچیده ساخت. اسکایپ تلاش می‌کرد همه‌جا و همه‌چیز باشد، اما در عمل در هیچ‌کدام موفق نبود.
سپس، در سال 2017، تیر خلاص به رابط کاربری اسکایپ شلیک شد. مایکروسافت در تلاشی عجیب برای جذاب‌تر کردن اسکایپ برای کاربران جوان‌تر، عملاً رابط کاربری اسنپ‌چت (Snapchat) را کپی و در اسکایپ پیاده‌سازی کرد! این بازطراحی فاجعه‌بار با نفرت کاربران قدیمی مواجه شد و آن‌ها را گروه-گروه به سمت رقبایی مانند زوم سوق داد. زوم با رابط کاربری ساده و عملکرد بی‌نقص در تماس‌های ویدیویی، دقیقاً همان چیزی را ارائه می‌داد که اسکایپ در دوران اوج خود به آن مشهور بود.
در اواخر دهه 2010، اسکایپ به دلیل مشکلات عملکردی شدید، مانند قطع مکرر تماس‌ها و تأخیر زیاد، بدنام شده بود. اگرچه در زمان شروع همه‌گیری کرونا هنوز 400 میلیون کاربر داشت، این تعداد تا سال 2023 به 336 میلیون نفر کاهش یافت؛ آن هم در دورانی که تقاضا برای کنفرانس‌های ویدیویی به اوج خود رسیده بود. این آمار به خوبی نشان می‌دهد که چگونه اسکایپ در حساس‌ترین مقطع زمانی، قافیه را به رقبا باخت.
از نامی آشنا در هر خانه تا بخشی از تاریخ
سال‌های پایانی عمر اسکایپ، غم‌انگیزترین دوران آن بود. در حالی که مایکروسافت تمام تخم‌مرغ‌های خود را در سبد تیمز قرار داده بود، رقبای اسکایپ که استفاده از آن‌ها بسیار آسان‌تر بود، به سرعت به صدر بازار صعود کردند. مصرف‌کنندگان عادی به اپلیکیشن‌های موبایلی مانند فیس‌بوک مسنجر (Facebook Messenger) و فیس‌تایم (FaceTime) روی آوردند. کسب‌وکارها به سوی زوم، اسلک و البته خود تیمز مهاجرت کردند و گیمرها نیز به پلتفرم‌هایی مانند دیسکورد (Discord) کوچ کردند. اسکایپ در این رقابت نفس‌گیر کاملاً عقب ماند و گرد و غبار فراموشی بر آن نشست.
دلیل توقف اسکایپ در وهله اول، ناتوانی در مدرن‌سازی و نوآوری بود، اما دلیل دیگر، عدم شناخت و توجه از سوی شرکت مادرش بود. کاملاً واضح بود که تیمز فرزند محبوب مایکروسافت است و اسکایپ به یک فرزندخوانده فراموش شده تبدیل شده است!
زمانی که مایکروسافت در سال 2025 رسماً مرگ اسکایپ را اعلام کرد، این سرویس که روزی شهرتی جهانی داشت، به شبحی از گذشته پرافتخار خود تبدیل شده بود. سرنوشت اسکایپ یک داستان هشدار دهنده درباره این است که چگونه چشم‌انداز فناوری می‌تواند یک‌شبه تغییر کند. آنچه به عنوان یک اپلیکیشن افسانه‌ای شروع شد که خانواده‌ها را در سراسر قاره‌ها به هم متصل می‌کرد و عبارت “تماس ویدیویی” را به یک اصطلاح روزمره تبدیل کرد، در نهایت هویت خود را در مسابقه برای باقی ماندن در گردونه رقابت از دست داد.
مایکروسافت تصمیم گرفته است که شماره‌گیر اسکایپ (Skype Dial Pad) را از طریق پورتال وب اسکایپ و به عنوان بخشی از نسخه رایگان تیمز (Teams Free) زنده نگه دارد، اما اسکایپ، آن‌گونه که ما می‌شناختیم، دیگر وجود ندارد. به نظر می‌رسد مایکروسافت با نادیده گرفتن سرمایه‌گذاری 8.5 میلیارد دلاری خود، ترجیح داده به جای احیای اسکایپ، آن را به تاریخ بسپارد.
