با وجود اینکه تقریباً همه می‌دانند که تمام توزیع‌های سیستم عامل لینوکس به صورت رایگان عرضه می‌شوند، اما تعداد کمی از کاربران اطلاع دارند که با نصب لینوکس، می‌توانند به هزاران برنامه کاربردی رایگان دسترسی پیدا کنند.
حتی برخی از توزیع‌های لینوکس به صورت پیش فرض تعداد زیادی نرم افزار را نصب شده دارند که بلافاصله بعد از نصب سیستم عامل، قابل استفاده هستند. اما این برنامه‌های پیش فرض هم تنها نمونه‌هایی از خیل عظیم برنامه‌های رایگان لینوکس است که از پشتیبانی خوبی نیز برخوردار بوده و مدام در حال بهبود و پیشرفت هستند.
در این مقاله قصد داریم تا 10 مورد از برترین اپلیکیشن‌های دسکتاپ لینوکس را خدمت شما خوانندگان محترم دیجی رو معرفی نماییم. تمامی این برنامه‌ها هم از طریق خط فرمان (command line) قابل نصب هستند و هم می‌توان آن‌ها را با یک رابط گرافیکی کاربرپسندتر از طریق بخش package manager نصب نمود. در ادامه با معرفی این 10 برنامه پرکاربرد و محبوب همراه ما باشید.
1- Synaptic
در حالی که برخی توزیع‌های لینوکس مانند اوبونتو (Ubuntu) فروشگاه اپ مخصوص به خود را داشته و کار جستجو و نصب برنامه‌ها را برای کاربران بسیار راحت کرده‌اند، اما به جرأت می‌توان گفت هیچ یک از برنامه‌های مدیریت اپ، سادگی و سرعتی همچون Synaptic ندارند.
همان طور که می‌دانید در سال‌های نه چندان دور که سیستم عامل‌های متن باز در ابتدای راه خود بودند، یکی از معضلات اصلی استفاده از این سیستم عامل‌ها، دستورات نسبتاً پیچیده و دشوار آن‌ها برای انجام اغلب کارها از جمله نصب برنامه‌های جدید بود. با گذشت زمان و بهبودهایی که بر روی لینوکس اعمال شد، برنامه‌های مختلفی برای ساده‌تر کردن شیوه برقراری ارتباط با بخش‌های مختلف آن ارائه شدند که برنامه‌های مدیریت اپ یکی از آن‌ها هستند.
Synaptic یکی از بهترین نمونه‌های برنامه‌های مدیریت اپ و فروشگاه نرم افزار است که با یک رابط کاربری گرافیکی بسیار ساده و کارآمد، استفاده از قابلیت apt-get در خط فرمان را بسیار ساده و کاربرپسند کرده است. شما می‌توانید این برنامه را بر روی تمامی توزیع‌های لینوکس مبتنی بر دبیان (Debian)، مانند اوبونتو و لینوکس مینت (Linux Mint) نصب کنید.
پس از نصب Synaptic می‌توانید در دسته‌بندی‌های مختلف موجود در برنامه مانند “بازی و سرگرمی” که در سمت جپ صفحه قابل مشاهده هستند، به جستجوی اپ‌های دلخواه خود بپردازید. پس از آنکه برنامه دلخواه خود را پیدا کردید، با کلیک بر روی باکس کنار نام برنامه، آن را برای نصب (و یا حذف) انتخاب کنید. حال با کلیک بر روی دکمه Apply در بالای صفحه، تمامی تغییرات اعمال شده و برنامه‌های انتخاب شده نصب و یا حذف خواهند شد. بد نیست بدانید که تمامی برنامه‌هایی که در ادامه همین مقاله معرفی خواهند شد، از همین طریق و از داخل برنامه Synaptic قابل نصب هستند.
2- VLC Media Player
برنامه VLC بیش از هر چیز به عنوان یک برنامه پخش محتوای چند رسانه‌ای یا مدیا پلیر شناخته می‌شود، اما این برنامه قابلیت‌های بسیار بیشتری نیز دارد. پس از نصب VLC، این برنامه به صورت خودکار اقدام به دانلود کدک‌های مورد نیاز برای اجرای فایل‌های صوتی و ویدیویی می‌کند و بدین ترتیب دیگر با هیچ مشکلی در زمینه پخش اینگونه فایلها روبرو نخواهید شد. VLC حتی قادر است DVD های شما را نیز به راحتی پخش کند.
با VLC می‌توانید علاوه بر پخش فایل‌های صوتی و ویدیویی، کلیپ‌های ویدیویی دلخواه خود را نیز ساخته و یا یک فایل ویدیویی را از فرمتی به فرمت دیگر تبدیل کنید؛ مثلاً از AVI به MP4. این برنامه پخش محتوای چند رسانه‌ای حتی می‌تواند به عنوان سرور نیز عمل کرده و یک فایل ویدیویی را از یک دستگاه به صورت زنده پخش کرده و در دستگاه دیگر آن را استریم نماید.
3- Mozilla Firefox
موزیلا فایرفاکس در واقع مرورگر پیش فرض بسیاری از توزیع‌های لینوکس از جمله اوبونتو و لینوکس مینت به شمار می‌رود. رابط کاربری ساده و روان یکی از مهمترین نقاط قوت فایرفاکس بوده و به همین علت توانسته نظر کاربران زیادی را به خود جلب کند. این مرورگر قدرتمند قادر است بدون نیاز به هیچ افزونه یا پلاگینی، ویدیوهای وب سایت یوتیوب را نمایش داده و سایر فرمت‌های ویدیویی را هم با دریافت پلاگین مناسب، پخش کند. فایرفاکس همچنین به صورت ناملموس و در پشت پرده همواره خود را به روز کرده و بدین ترتیب می‌توانید همواره از کار کردن با یک مرورگر به‌روز و کارآمد مطمئن باشید.
یکی دیگر از قابلیت‌های مهم فایرفاکس، پشتیبانی از افزونه‌های مختلف برای ارتقاء قابلیت‌های مرورگر است. این افزونه‌ها دنیای وسیعی از امکانات و قابلیت‌ها را به روی شما باز کرده و امکان اعمال تغییرات و شخصی سازی‌های مختلف را برایتان مهیا می‌کنند. با این افزونه‌ها حتی می‌توانید ظاهر مرورگر خود را هم به دلخواه تغییر داده و از استفاده از مرورگری کاملاً شخصی و مطابق با سلایق خود لذت ببرید.
4- GIMP
برنامه GIMP (مخفف عبارت GNU Image Manipulation Program) یک ویرایشگر تصویر کاملاً رایگان است. از این برنامه می‌توان برای ویرایش و تغییر ویژگی‌های مختلف عکس‌ها مانند تغییر اندازه و ابعاد، اضافه کردن لایه‌های مختلف و افزودن افکت‌های مختلف و متنوع به عکس‌ها استفاده کرد.
GIMP را می‌توان یک جایگزین مناسب و البته رایگان برای برنامه فوق محبوب فوتوشاپ به حساب آورد. البته اگر به استفاده از فتوشاپ عادت کرده باشید، ممکن است در ابتدا کمی طول بکشد تا با منوها و رابط کاربری GIMP انس گرفته و به راحتی بتوانید از آن استفاده کنید. اما مطمئن باشید که بعد از عادت کردن به رابط کاربری GIMP تمام نیازهای روزانه و حتی حرفه‌ای شما در زمینه ویرایش تصویر برطرف شده و می‌توانید کارهای خود را با این برنامه و در سیستم عامل متن باز لینوکس به خوبی انجام دهید. بد نیست بدانید که حتی امکان افزودن برخی پلاگین‌های فوتوشاپ نیز در GIMP وجود دارد و می‌توان از این پلاگین‌ها هم استفاده کرد.
GIMP به صورت پیش فرض به فضایی کمتر از 100 مگابایت برای نصب نیاز دارد که این مسئله نیز یکی دیگر از نقاط قوت و مزایای آن محسوب می‌شود، به خصوص برای آن دسته از کاربرانی که با مشکل کمبود فضای ذخیره سازی روبرو هستند.
5- Deluge
با وجود اینکه در حال حاضر برخی توزیع‌های لینوکس به صورت پیش فرض برنامه‌ای برای دانلود فایل‌های تورنت دارند، اما Deluge یکی از بهترین گزینه‌هایی است که برای ورود به دنیای تورنت می‌توانید از آن استفاده کنید. این برنامه بسیار سبک و کم حجم بوده و البته مملو از قابلیت‌های مختلف و متنوع می‌باشد. در نتیجه Deluge یک برنامه همه کاره برای دانلود فایل‌های تورنت به شمار می‌رود. Deluge رابط کاربری بسیار ساده و کارآمدی دارد که البته می‌توان با استفاده از پلاگین‌های فوق العاده‌ای که برای آن طراحی شده، قابلیت‌هایش را بیش از پیش ارتقاء داد. به عنوان مثال می‌توان با نصب پلاگین، امکان خاموش شدن خودکار رایانه پس از اتمام دانلودها را به برنامه اضافه کرد.
حتی می‌توان Deluge را به نحوی تنظیم کرد که از طریق رابط کاربری اینترنتی نیز قابل دسترسی بوده و بدین ترتیب حتی زمانی که از رایانه خود دور هستید، خواهید توانست از طریق اینترنت دانلودهای خود را در رایانه مدیریت کنید.
6- Thunderbird
تاندربرد یک برنامه مدیریت ایمیل رایگان و بسیار قدرتمند است که در رایانه‌های ویندوزی هم طرفداران بسیاری دارد. در هنگام نصب برنامه، مراحل به صورت گام به گام پیش می‌روند و شما را قادر می‌سازند تا به راحتی یک آدرس ایمیل برای خود ایجاد کرده و یا ایمیل فعلی خود را به برنامه متصل کنید. دیتابیس تاندربرد تقریباً تنظیمات مربوط به تمام سرویس‌های ایمیل موجود را شامل شده و به راحتی می‌توانید هر تعداد آدرس ایمیل را که مایل باشید، به برنامه متصل کرده و به مدیریت آن‌ها بپردازید.
همانند مرورگر فایرفاکس، تاندربرد هم از افزونه‌ها پشتیبانی کرده و می‌توانید با استفاده از این ابزارهای کم حجم قابلیت‌های بیشتری را به برنامه اضافه کرده و یا ظاهر آن را به دلخواه خود تغییر دهید. به جرأت می‌توان گفت یکی از بهترین افزونه‌های طراحی شده برای تاندربرد، افزونه‌ای به نام لایتنینگ (Lightning) است که یک تقویم بسیار کامل و کارآمد را به برنامه اضافه کرده و شما را در مدیریت هر چه بهتر کارهایتان یاری می‌کند.
7- LibreOffice
در سال‌های نه چندان دور، مجموعه نرم افزاری مایکروسافت آفیس تنها گزینه پیش روی کسانی بود که قصد انجام امور اداری خود به وسیله رایانه را داشتند. اما با توسعه روزافزون نرم افزارهای متن باز این انحصار تاحدود زیادی شکسته شده و در حال حاضر می‌توان جایگزین‌های متعددی را برای آفیس یافت. یکی از بهترین نمونه‌های اینگونه برنامه‌ها، LibreOffice است که به خوبی قادر است تمام نیازهای شما به یک مجموعه نرم افزاری اداری را برطرف کند. با اینکه LibreOffice در ظاهر ساده و ابتدایی به نظر می‌رسد اما قابلیت‌های بسیار پیشرفته و کارآمدی دارد که مطمئناً می‌توانند طیف گسترده‌ای از کاربران را راضی کنند.
بد نیست بدانید که سه ابزار اصلی مجموعه LibreOffice، یعنی ویرایشگر متن، تقویم و ابزار ارائه کنفرانس (مشابه پاورپوینت آفیس) به صورت پیش فرض در توزیع اوبونتو و مشتقات دیگر آن نصب شده است و همین مسئله می‌تواند نشان دهنده خوش ساخت بودن و محبوبیت این مجموعه باشد. البته علاوه بر سه ابزار فوق، LibreOffice شامل سه اپلیکیشن کمتر شناخته شده به نام‌های، Math ،Draw و Base می‌باشد که به ترتیب برای طراحی تصاویر برداری یا وکتور، نوشتن فرمول‌های ریاضی و مدیریت دیتابیس به کار می‌روند.
با وجود اینکه LibreOffice از فرمت خاص خود به نام ODF (مخفف Open Document Format) برای ذخیره فایلها استفاده می‌کند، اما توانایی باز کردن و ذخیره کردن فایل‌های مایکروسافت آفیس را هم دارد.
8- Pidgin
Pidgin نام یک برنامه پیام رسان اینترنتی است که به شما اجازه می‌دهد تا به صورت همزمان به چندین شبکه مختلف متصل شوید. در حال حاضر شبکه‌هایی که Pidgin قابلیت اتصال و استفاده از آن‌ها را دارد، عبارتند از: AIM، Bonjour، IRC و Google Talk. متأسفانه پس از اینکه Pidgin پشتیبانی خود از پروتکل‌های پیام رسانی XMPP را قطع کرد، شبکه اجتماعی فیسبوک از لیست شبکه‌های پشتیبانی شده توسط این برنامه خارج شد.
Pidgin قابلیت نصب افزونه را هم دارد و می‌توان با نصب اینگونه ابزارهای کم حجم که توسط توسعه دهندگان شخص ثالث طراحی می‌شوند، قابلیت‌های برنامه را تاحدود زیادی بهبود داد. برخی از این افزونه‌ها امکان اتصال به شبکه‌های اجتماعی دیگری مانند اسکایپ (Skype) را به Pidgin اضافه می‌کنند و برخی دیگر هم می‌توانند برای محافظت از اطلاعات شما در برنامه به کار گرفته شوند که از جمله آن‌ها می‌توان به افزونه OTR (مخفف Off the Record) اشاره کرد.
9- ClamAV/ClamTk
با اینکه ویروس‌ها و بدافزارهای طراحی شده برای سیستم عامل ویندوز هیچ تأثیر مخربی بر روی لینوکس ندارند، اما این بدان معنی نیست که رایانه لینوکسی شما نیازی به آنتی ویروس ندارد. در واقع اگر هیچ آنتی ویروسی بر روی سیستم خود نداشته باشید ممکن است به شکل ناخواسته فایل‌های مخربی را که احتمالاً بر روی رایانه شما وجود دارد و هیچ آسیبی به سیستم عامل شما وارد نمی‌کند، از طریق ایمیل یا سایر راه‌های ارتباط اینترنتی، به دوستان و یا همکارنتان ارسال شوند. البته در حال حاضر و با توجه به محبوبیت روز افزونی که سیستم‌های لینوکسی به دست آورده‌اند، ویروس‌ها و بدافزارهای مخصوص و البته معدودی هم برای نفوذ به این سیستم عامل طراحی شده است.
آنتی ویروس ClamAV به همین منظور طراحی شده و می‌تواند سیستم لینوکسی شما را در برابر انواع مختلفی از بدافزارها محافظت کند. با وجود اینکه از این آنتی ویروس بیشتر بر روی سرورهای ایمیل استفاده می‌شود، اما شما می‌توانید آن را بر روی رایانه دسکتاپ خود نصب کرده و فایلها و پوشه‌های مختلف خود را اسکن نمایید.
به صورت پیش فرض، ClamAV تنها از طریق خط فرمان قابل استفاده است، اما شما می‌توانید از برنامه Synaptic استفاده کرده و با نصب clamtk و clamtk-nautilus بر روی رایانه خود، عملیات اسکن و ویروس یابی را تنها با چند کلیک ساده انجام دهید.
10- Audacity
Audacity یک برنامه ویرایش فایل‌های صوتی است که امکان ضبط و ادغام و مونتاژ اینگونه فایلها را به شما می‌دهد. این برنامه نه تنها می‌تواند صداهای مختلف از ورودی‌های مختلفی مانند میکروفون USB و یا گیتار الکتریک، دریافت و ضبط کند، بلکه می‌تواند تکه‌های مختلفی از آن‌ها را جدا کرده و ویژگی‌های مختلف را نیز ویرایش کند. علاوه براین، Audacity امکان کار با چندین ترک یا قطعه موسقیایی متعدد را فراهم کرده و به عنوان مثال به شما اجازه می‌دهد تا موسیقی پس زمینه و دیالوگ‌های موجود در یک فایل را به صورت جدا از هم در اختیار داشته باشید.
Audacity از افکت‌های صوتی مختلفی مانند کاهش نویز نیز بهره می‌برد که با مراجعه به راهنمای برنامه می‌توانید به خوبی با آن‌ها و کارکردشان آشنا شوید. این برنامه همچنین از پلاگین‌های VST (مخفف Virtual Studio Technology) نیز پشتیبانی می‌کند. در نهایت اینکه شما با استفاده از Audacity می‌توانید نتیجه کار خود را در فرمت‌های مرسومی مانند WAV، OGG و MP3 ذخیره کرده و با دیگران به اشتراک بگذارید.
