با بزرگترین تلسکوپ های دنیا آشنا شوید

تلسکوپ‌ها به انسان کمک می‌کنند تا ستاره‌ها و کهکشان‌ها را از فاصله‌ای نزدیک‌‍تر مشاهده و مطالعه کند. این اختراع بشر، نور مرئی (نوعی تابش الکترومغناطیسی) از اشیاء دور دست را دریافت کرده و از آن نور برای ایجاد تصویر استفاده می‌کند. این عملکرد دقیقاً همان چیزی است که باعث شده تلسکوپ‌ها برای دانشمندان و ستاره شناسان بسیار مفید باشند.

اگر چه گالیله مخترع تلسکوپ نیست اما نام او با اولین تلسکوپ‌ها گره خورده است. او اولین کسی بود که از تلسکوپ برای دیدن آسمان شب استفاده کرد و به این ترتیب راه شیری را کشف نمود. در دنیا چندین نوع تلسکوپ مختلف وجود دارد که برای مشاهده انواع مختلفی از تشعشعات الکترومغناطیسی مورد استفاده قرار می‌گیرند. به عنوان نمونه، تلسکوپ‌های نوری، رادیویی و اشعه ایکس همگی به نوبه خود برای پیشرفت علم مفید بوده‌اند. در این مقاله قصد داریم شما را با 10 مورد از بزرگترین تلسکوپ‌های نوری روی زمین آشنا کنیم. پس با ما در دیجی رو همراه باشید.

بزرگترین تلسکوپ های دنیا

تلسکوپ بزرگ جزایر قناری بزرگترین تلسکوپ روی زمین است و دهانه آن قطری برابر با 10.38 متر (یا 409 اینچ) دارد! این تلسکوپ غول پیکر در جزایر قناری اسپانیا واقع شده است. طراحی و توسعه این تلسکوپ توسط بیش از یک هزار نفر از بیش از 100 شرکت مختلف انجام شده و بیش از یک دهه زمان برده است تا کامل شود. مهم‌ترین سازمان‌هایی که در ساخت این تلسکوپ مشارکت کردند، انستیتو  Astrofisica de Canarías، دانشگاه فلوریدا و دانشگاه Universidad Nacional Autónoma de México بودند. پادشاه اسپانیا، خوان کارلوس اول، در 24 ژوئیه 2009 رسماً این تلسکوپ را افتتاح کرد.

کک 1 و کک 2 (Keck 1 and Keck 2)

مورد بعدی در لیست بزرگترین تلسکوپ های دنیا، تلسکوپ‌های کک 1 و کک 2 هستند که در رصدخانه مائونا کیا در هاوایی ایالات متحده قرار دارند. این تلسکوپ‌ها به ترتیب در سال‌های 1993 و 1996 افتتاح شده‌اند. هر دو تلسکوپ کک 1 و کک 2، دارای قطر 394 اینچی یا 10 متری هستند. دانشگاه كالیفرنیا و آزمایشگاه لارنس بركلی از سال 1977 شروع به طراحی این دو تلسکوپ كردند، اما این هوارد بی. كک (Howard B. Keck) بود كه 70 میلیون دلار هزینه مورد نیاز ساخت و توسعه را به متولیان پروژه اهدا كرد و به این ترتیب نام خود را نیز در تاریخ علوم فضایی جاودانه نمود. ساخت کک 1 در سال 1985 آغاز شد. اما محبوبیت پرژوه به سرعت افزایش یافت و کمک‌های مالی بیشتری دریافت شد که در نهایت امکان ساخت کک 2 را هم فراهم کرد. دانشگاه کالیفرنیا، کالتک و ناسا با همکاری یکدیگر، پیشنهادهای تحقیقاتی را می‌پذیرند و زمان استفاده از تلسکوپ را به آن‌ها اختصاص می‌دهند. انجمن تحقیقات نجوم کالیفرنیا هم این رصدخانه را اداره می‌کند.

تلسکوپ بزرگ آفریقای جنوبی (SALT)
(South African Large Telescope)

بعد از تلسکوپ‌های کک 1 و 2، بزرگترین تلسکوپ بعدی SALT است. SALT (مخفف تلسکوپ بزرگ آفریقای جنوبی) در رصدخانه نجوم آفریقای جنوبی در کیپ شمالی واقع شده است. اگر چه این تلسکوپ بزرگترین نمونه در دنیا نیست، اما بزرگترین تلسکوپ در نیمکره جنوبی به شمار می‌رود و قطر دهانه آن 9.19 متر پا 362 اینچ است. با توجه به موقعیت مکانی SALT، این تلسکوپ بزرگ می‌تواند تصاویری را ثبت کند که همتایان شمالی آن قادر به ثبت آن‌ها نیستند. تلسکوپ بزرگ آفریقای جنوبی محصول یک تلاش جمعی و بین المللی است و کشورهای آلمان، لهستان، انگلستان، نیوزلند، هند، آفریقای جنوبی و ایالات متحده در ساخت آن مشارک داشته و بودجه آن را تأمین می‌کنند.

تلسکوپ بزرگ دوچشمی (LBT)
(Large Binocular Telescope)

رتبه چهارم لیست به تلسکوپ بزرگ دو چشمی یا به اختصار LBT تعلق گرفته است. این سازه با فطر 330 اینچی (8.38 متر) به ستاره شناسان و محققان دیگر کمک می‌کند تا آسمان شب را از رصدخانه کوه گراهام در آریزونای ایالات متحده مشاهده کنند. متأسفانه، محل استقرار این تلسکوپ مورد بحث و جدل شدیدی بوده و قبیله سان کارلوس آپاچی نسبت به استفاده از آن در کوه گراهام به شدت اعتراض داشته است. در واقع، بومیان منطقه به کوه‌ها به عنوان یک مکان مقدس احترام میگذارند و همین مسئله باعث به وجود آمدن اختلافاتی شده بود. البته قبیله سان کارلوس آپاچی تنها کسانی نبودند که به ساخت LBT اعتراض داشتند، بلکه متخصصان محیط زیست نیز نگران تخریب زیستگاه بومی سنجاب قرمز کوه گراهام بودند. حتی کار به جایی رسید که کنگره ایالات متحده نیز طرحی را تصویب کرد که اجازه تخریب این تلسکوپ را می2داد. تلسکوپ LBT نتیجه یک تلاش مشترک بین انیستیتوی ملی اخترشناسی ایتالیا، دانشگاه آریزونا، دانشگاه نوتردام، دانشگاه میسوری، دانشگاه ویرجینیا، انستیتوی نجوم ماکس پلانک آلمان و بسیاری دیگر بود.

تلسکوپ سوبارو (Subaru)

پنجمین تلسکوپ بزرگ جهان سوبارو نام داشته و قطری برابر با 323 اینچ یا 8.20 متر دارد. این سازه نیز مانند تلسکوپ‌های کک1 و کک 2 در رصدخانه مائونا کیا در هاوایی واقع شده است. کار ساخت این تلسکوپ بزرگ توسط یک کار گروه مهندسی از دانشگاه توکیو آغاز شد و در سال 1999 افتتاح شد.

تلسکوپ های مستفر در شیلی

جالب است بدانید که باقی تلسکوپ های بزرگ جهان همگی در کشور شیلی در آمریکای جنوبی واقع شده‌اند! این امر به دلیل وجود کویر آتاکاما است که هوای خشک و آسمان صاف آن شرایط خوبی را برای رصد کردن فراهم می‌کند. تلسکوپ‌های واقع در رصدخانه پارانال همگی 323 اینچ قطر دارند (تقریباً 8.20 متر) و شامل آنتو (Antu)، کویین (Kueyen)، ملیپال (Melipal) و یپون (Yepun) می‌شوند. در نهایت، آخرین تلسکوپ در لیست 10 تایی ما جمنای است که قطری برابر با 318 اینچ یا 8.07 متر دارد. جمنای در رصدخانه میان‌آمریکایی سرو تولولو واقع شده است.

طرح‌های آینده

تلسکوپ‌های آینده مطمئناً از قدرت بینایی و توان بسیار بیشتری نسبت به نمونه2های امروزی برخوردار خواهند بود و امید زیادی وجود دارد که در آینده‌ای نزدیک با تلسکوپ‌های پیشرفته‌تر بتوان لحظات تولد یک جهان را رصد کرد. یکی از تلسکوپ‌هایی که برای سال 2020 برنامه ریزی شده، تلسکوپ غول پیکر ماژلان (Giant Magellan Telescope) است که قطری برابر با 80 فوت (24.38 متر) خواهد داشت و به محض افتتاح، رتبه نخست بزرگترین تلسکوپ های زمین را به خود اختصاص خواهد داد. این تلسکوپ هم در شیلی بنا خواهد شد و پیش بینی می‌شود برای اولین بار بتواند تصویری از سیارات منظومه‌های خورشیدی دیگر را ثبت کند.