شرکت چینی DeepSeek در دنیای هوش مصنوعی موجی از تغییرات ایجاد کرده و ادعاهای این شرکت درباره کارایی مدل‌هایش، صنعت را به لرزه درآورده است. این شرکت ادعا می‌کند که هزینه آموزش مدل V3، که نسخه قبلی مدل R1 محسوب می‌شود، تنها 5.576 میلیون دلار بوده است.
با انتشار مدل R1، هوش مصنوعی DeepSeek به سرعت در سراسر جهان مورد استقبال قرار گرفت و اکنون مدیرعامل شرکت Arm پیش‌بینی کرده که ممکن است دولت آمریکا به زودی این شرکت چینی را تحریم کند. آیا این اقدام به دلایل امنیت ملی انجام می‌شود؟ بیایید نگاهی دقیق‌تر به دلایل احتمالی این پیش‌بینی بیندازیم.
نگرانی‌های امنیتی و واکنش‌های اولیه
طبق گزارش‌های قبلی، ناسا پیش‌تر دسترسی DeepSeek را به سیستم‌های خود مسدود کرده است. همچنین، نیروی دریایی ایالات متحده هشدار داده که کارکنانش نباید از این سرویس هوش مصنوعی استفاده کنند. این اقدامات نشان می‌دهد که DeepSeek به طور جدی زیر ذره‌بین نهادهای دولتی و امنیتی آمریکا قرار گرفته است.
اما چرا این شرکت این‌قدر مورد توجه قرار گرفته است؟ طبق گزارش‌های مختلف، DeepSeek در مقایسه با رقبای خود بین 50 تا 75 درصد کارآمدتر است. در حالی که مدل‌های دیگر به قدرت پردازشی و منابع عظیمی نیاز دارند، این مدل با مصرف کمتر انرژی و محاسبات، توانسته در تست‌های مختلف عملکرد بهتری نسبت به مدل o1 شرکت OpenAI ارائه دهد.
یکی دیگر از نکات قابل توجه درباره DeepSeek، ماهیت متن‌باز (Open Source) بودن آن است. برخلاف بسیاری از مدل‌های هوش مصنوعی که نیاز به اشتراک‌های پولی دارند، این شرکت مدل خود را به صورت رایگان عرضه کرده است، به این معنی که هر کسی می‌تواند از آن استفاده کند و اپلیکیشن‌های اختصاصی خود را بر پایه آن توسعه دهد.
حریم خصوصی و اجرای محلی مدل
یکی از جذاب‌ترین ویژگی‌های DeepSeek امکان اجرای محلی آن است. کاربران می‌توانند مدل را دانلود کرده و روی سیستم شخصی خود اجرا کنند، بدون نیاز به اتصال مداوم به اینترنت یا ارسال داده‌های خود به سرورهای ابری. این موضوع باعث افزایش امنیت و حفظ حریم خصوصی کاربران می‌شود، چرا که داده‌هایشان در داخل دستگاه خودشان پردازش شده و به هیچ سرور خارجی ارسال نمی‌شود.
مدل‌های DeepSeek با پارامترهای 7 میلیاردی و 8 میلیاردی عرضه شده‌اند که کمتر از 5 گیگابایت حجم دارند. این یعنی حتی یک لپ‌تاپ یا کامپیوتر خانگی معمولی هم می‌تواند آن را اجرا کند، بدون اینکه نیاز به سخت‌افزار پیشرفته‌ای مانند پردازنده‌های گرافیکی گران قیمت داشته باشد.
آیا DeepSeek تهدیدی برای اقتصاد هوش مصنوعی آمریکا است؟
یکی از مهم‌ترین دلایل نگرانی در مورد DeepSeek، تأثیری است که این شرکت بر بازار سهام و صنعت هوش مصنوعی آمریکا گذاشته است. این مدل در سطح جهانی، از جمله در ایالات متحده، به شدت مورد استقبال قرار گرفته و باعث روند نزولی در ارزش سهام شرکت‌های مرتبط با هوش مصنوعی شده است.
به طور خاص، سهام شرکت انویدیا به دلیل نگرانی از کاهش تقاضا برای پردازنده‌های گران قیمت AI، حدود 600 میلیارد دلار از ارزش خود را از دست داده است. این نشان می‌دهد که مدل‌های کم‌هزینه‌تر مانند DeepSeek می‌توانند نیاز به سخت‌افزارهای گران قیمت را کاهش دهند و به تدریج سهم بازار انویدیا و دیگر شرکت‌های مشابه را بگیرند.
نه تنها کاربران عادی، بلکه شرکت‌های بزرگی مانند مایکروسافت نیز به‌جای OpenAI، شروع به پذیرش DeepSeek کرده‌اند. Perplexity نیز از مدل R1 DeepSeek برای افزایش قدرت استدلال و بهبود پاسخ‌های هوش مصنوعی خود استفاده کرده و آن را روی سرورهایش اجرا می‌کند. این موضوع نشان می‌دهد که DeepSeek در حال تبدیل شدن به یک رقیب جدی برای مدل‌های غربی است.
پیش‌بینی تحریم DeepSeek توسط دولت آمریکا
مدیرعامل شرکت Arm پیش‌بینی کرده که دولت آمریکا ممکن است به زودی استفاده از DeepSeek را ممنوع کند. اگر این پیش‌بینی به واقعیت تبدیل شود، شرکت‌های آمریکایی که اکنون از این مدل استفاده می‌کنند، باید راهی برای مقابله با این محدودیت پیدا کنند. این در حالی است که چندین شرکت مطرح چینی مانند هواوی، آنر، اوپو و ZTE نیز همکاری خود را با DeepSeek آغاز کرده‌اند و نسخه‌های بهینه شده مدل R1 را برای استفاده روی دستگاه‌های خود توسعه داده‌اند.
آینده DeepSeek و رقابت جهانی هوش مصنوعی
با توجه به اینکه DeepSeek موفق شده جایگاه خود را در بین کاربران جهانی پیدا کند، مشخص نیست که آیا تحریم‌های احتمالی آمریکا می‌تواند جلوی پیشرفت آن را بگیرد یا نه. اما یک چیز قطعی است: این شرکت چینی به تهدیدی جدی برای سلطه OpenAI و سایر غول‌های فناوری آمریکایی تبدیل شده است.
آیا DeepSeek به پیشروی خود ادامه خواهد داد یا تحریم‌های جدید مسیر رشد آن را مسدود خواهند کرد؟ این پرسشی است که در ماه‌های آینده پاسخ آن مشخص خواهد شد.
