DNA را چطور در ذهنتان تجسم میکنید. احتمالاً یک مارپیچ دوگانه، نه؟ اما یک مطالعهی جدید آنچه که در مورد سلولهای زنده میدانیم را تغییر میدهد، چرا که ظاهراً ساختار مارپیچی دوگانه، تنها فرم موجود از دیانای در سلولهای انسانی نیست.
ساختار جدیدی که به شکل گره پیچ خورده از دیانای در بدن انسان یافت شده، با آن ساختار مارپیچی دوگانه که در سال 1953 کشف شده بود، بسیار متفاوت است. این ماده ژنتیکی که بیش از این روئیت نشده بوده، میتواند نقش مهمی در ترجمه ژنها ایفا کند.
با اینکه این قطعه دیانای که تحت عنوان intercalated motif یا i-motif شناخته میشود در دهه 90 کشف شده، اما این اولین بار است که دانشمندان آن را در بدنهای زنده و خارج از لولههای آزمایشگاهی مشاهده کردهاند.
یافتههای این مطالعه، آی-موتیفها را تحت عنوان گره 4 رشتهای دیانای توصیف میکنند. طبق گفته این محققین استرالیایی آی-موتیفها نه تنها در بدن وجود دارند، بلکه خیلی هم زیاد هستند. در اصل این ساختارها نقشی حیاتیای در بیولوژی سلول بازی میکنند.
همانطور که شاید بدانید، در دیانایهای دو رشتهای مارپیچی، بازهای نیتروژنی آدنین به تیمین و سیتوزین به گوانین متصل شده و تشکیل رشته را میدهند. اما در این ساختار جدید دیانای که به شکل گرهی در رشتههای مارپیچی است، سیتوزین به جای جفت شدن با گوانین، دوباره به سیتوزین میچسبد. یکی دیگر از مشخصههای قابل توجه آی-موتیفها تواناییشان در باز و بسته کردن گرهها بسته به میزان اسیدی بودن محیطشان است.
این ساختارها عمدتاً در نواحیای از ژنوم یافت میشوند که مسئول تعیین بیان شدن یا نشدن یک ژن هستند، از همین رو دانشمندان بر این باورند که آی-موتیفها یک جور سوئیچ برای خاموش/ روشن کردن این دسته از ژنها هستند.
با اینکه ردگیری کردن و پیدا کردن اینگونه دیانایها به دلیل ماهیت ناپایدارشان دشوار است، اما این کشف سطح جدیدی از بینش بر دیانای ارائه میکند که ممکن است در برملا کردن اسرارهای ژنتیکی ما بسیار کمک کننده باشد.