اگر این مطلب را بااستفاده از گوشی موبایلتان می‌خوانید احتمالاً مبتلا به نوموفوبیا هستید. روان‌شناسان از سال 2010 شروع به مطالعه و بررسی پدیده‌ی اعتیاد به گوشی‌های هوشمند کرده‌اند و برای توصیف این مسئله عبارت نوموفوبیا را برگزیده‌اند. مطالعات جهانی هم تائید کرده‌اند که حدود 65 درصد از افرادی که در کشور‌های صنعتی شده زندگی می‌کنند مبتلا به نوموفوبیا هستند.
اما نوموفوبیا یعنی چه؟
نوموفوبیا یا Nomophobia یعنی no-mobile-phobia. یعنی شما اگر موبایلتان همیشه همراهتان نباشد احساس ترس کرده و آرام و قرار ندارید. احتمالا وقتی بهتان گفته می‌شود معتاد موبایل کمی جبهه‌ی دفاعی به خود می‌گیرید! هرچند وقتی خودتان را با آمارهایی که در ادامه آورده خواهد شد مقایسه کنید، مجبور می شوید اعتراف کنید که شما یک نوموفوبیا هستید!
آیا شما هم این شکلی هستید؟
براساس آزمایشی که با 2163 شرکت‌کننده انجام شد، 53% از آن‌ها وقتی گوشی موبایلشان را گم می‌کردند، باطری‌شان تمام می‌شد، شارژشان تمام می‌شد یا اینترنت‌شان قطع می‌شد نشانه‌هایی از اضطراب را از خود بروز می‌دادند. شما وقتی چنین اتفاقاتی برایتان بیوفتد چه حسی دارید؟ همچنین براساس آمار اگر شما مرد باشید احساس اضطراب بیشتری خواهید کرد، چرا که از 53% آماری که بدست آمده 53% مرد بوده و 47% زن بوده اند.
وقتی این محققین سطوح استرس شرکت‌کنندگان را بررسی کردند یک چیز شوکه‌کننده را دریافتند! افراد مبتلا به نوموفوبیا همان قدر استرس داشتند که وقتی می‌خواهیم به دندان‌پزشکی برویم استرس داریم!
مطالعه‌ی بعدی که در سال 2016 انجام شد نشان داد که اگر 44% از شرکت‌کنندگان یک روز موبایل نداشته باشند احساس وحشت می‌کنند. 23% از آن‌ها اعتراف کردند که بین چک کردن‌های گوشی‌شان فقط چند دقیقه می‌توانند فاصله بیندازند. آمار شوکه کننده این بود که 30% از شرکت‌کنندگان گوشی به دست می‌توانستند بخوابند!
معیارهای ابتلا به نوموفوبیا تحت 4 مورد عنوان شده است:
- عدم توانایی برقراری ارتباط با مردم
- از دست دادن حس اتصال و پیوند با دنیا
- عدم دسترسی فوری به اطلاعات
- عدم توانایی داشتن حس راحتی بدون موبایل
بدترین و بیشترین افرادی که مبتلا به نوموفوبیا هستند کسانی‌اند که وقتی در سال‌های اول نوجوانی بودند گوشی‌های هوشمند معرفی شدند. این افراد جوان کل زندگی‌شان را در یک دنیای اینترنتی گذراندند و اصلا بلد نیستند بدون آن چطور باید زندگی کرد.
دکتر دیوید گرینفیلد معتقد است که نوموفوبیا شاخه‌ای از اعتیاد به اینترنت است که از یکی دو دهه‌ی گذشته آغاز شده است.
گرینفیلد مغز انسان‌ها را در هنگام اعتیاد به اینترنت و اسمارت فون‌ها بررسی کرده و از این حیث آن را با اعتیاد به مواد و قمار مقایسه کرده است. گرینفلید شرح می‌دهد که این اعتیادها در دوپامین اختلال ایجاد می‌کند.
دوپامین هورمونی است که به ما حس انگیزه داده و بخشی از سیستم پاداش مغز است. هرموقع که ما نوتیفیکشنی بر روی موبایلمان دریافت می‌کنیم، انگار که دوپامین به مغزمان تزریق شده است. این تزریق دوپامین به جریان خون ما باعث می‌شود انگیزه پیدا کرده و تحریک شویم که موبایلمان را برداشته و منبع نوتیفیکشن را چک کنیم. ما در این لحظات امیدواریم یک خبر خوب راجع به کسی یا چیزی و از یک فرد خاص دریافت کنیم.
چطور از این اعتیاد رهایی پیدا کنیم؟
چین یک کمپ ترک اعتیاد برای نوجوانان معتاد به اینترنت ایجاد کرده. در آمریکا هم کمپی وجود دارد که از بزرگسالان دعوت می‌کند که در تابستان چند روزی را بدون موبایل کنار هم باشند. افراد این کمپ ها واقعا حس کرده‌اند که نوموفوبیا در حال صدمه زدن به زندگی‌شان است.
در نهایت این تکنولوژی است که باید به شما خدمت کند، نه شما به تکنولوژی. تنها چیزی که باید کنترل ما را داشته باشد نیاز به آب، غذا و خانه است. اگر هر چیز دیگری سعی کند ما را کنترل کند باید سریعاً جلوی آن را بگیریم.
موارد زیر برای بدست گرفتن دوباره‌ی زندگی‌تان -اگر مبتلا به نوموفوبیا هستید- توصیه شده‌اند:
- اوقاتی در روز را صرف گفت‌و‌گوی رو در رو با دیگران یا صرف خودتان کنید، درحالی‌که گوشی‌تان هم خاموش است.
- روزه‌ی تکنولوژی بگیرید. مثلاً یک روز در هفته کلاً گوشی‌تان را خاموش کنید.
- وقتی می‌خوابید گوشی موبایلتان را سمت مخالف اتاق بگذارید. این باعث می‌شود که آسوده‌تر بیدار شوید.
- برای خودتان محدوده‌ی زمانی ایجاد کرده و فقط در آن محدوده‌ها از گوشی‌تان استفاده کنید و متعهد شوید که وقت‌هایی غیر از آن را صرف تعاملات واقعی و رو در روی انسانی می‌کنید.
