اگر شما هم متوجه شدید که ناگهان چین و چروک‌ها، دردها و مشکلات جسمی جدیدی در بدنتان ظاهر شده یا حس می‌کنید که به یکباره پیر شده‌اید، شاید این احساس شما دلایل علمی داشته باشد. تحقیقات اخیر نشان داده‌اند که پیر شدن به جای اینکه یک فرایند تدریجی و پیوسته باشد، در واقع در دو مرحله شتاب‌دار رخ می‌دهد.
این مطالعه که بر روی هزاران مولکول مختلف در بدن افراد بین 25 تا 75 ساله انجام شده، دو دوره اصلی تغییرات مرتبط با افزایش سن را در سنین حدود 44 و 60 سالگی شناسایی کرده است. این یافته‌ها می‌تواند توضیح دهنده این باشد که چرا مشکلات سلامتی خاصی مانند مشکلات عضلانی و اسکلتی یا بیماری‌های قلبی-عروقی در سنین خاصی افزایش می‌یابد. در ادامه با دیجی رو همراه باشید.
تغییرات ناگهانی و چشمگیر در پیری بدن
پروفسور مایکل اسنایدر (Michael Snyder)، ژنتیک‌دان و مدیر مرکز ژنومیک و پزشکی شخصی‌سازی شده در دانشگاه استنفورد و نویسنده ارشد این تحقیق، در این باره توضیح می‌دهد:
ما به طور پیوسته و تدریجی تغییر نمی‌کنیم. در واقع، تغییرات مربوط به فرآیند پیری ناگهانی و بسیار چشمگیر هستند.
او تأکید می‌کند که دهه میانی 40 و اوایل 60 سالگی دو نقطه زمانی بحرانی هستند که این تغییرات رخ می‌دهند و این الگو صرف نظر از نوع مولکول‌ها مشاهده شده است.
نحوه انجام تحقیق
در این تحقیق، 108 داوطلب شرکت کردند که بین یک تا تقریباً هفت سال به صورت منظم نمونه‌های خون، مدفوع، و سواب‌های پوستی، دهانی و بینی خود را ارائه دادند. دانشمندان 135,000 مولکول مختلف شامل RNA، پروتئین‌ها و متابولیت‌ها و همچنین میکروب‌های بدن مانند باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها را ارزیابی کردند. این میکروب‌ها نه تنها در روده بلکه بر روی پوست نیز زندگی می‌کنند.
نکته جالب این بود که تغییرات در میزان اکثر این مولکول‌ها و میکروب‌ها به صورت تدریجی و همگام با سن اتفاق نمی‌افتاد. بلکه زمانی که دانشمندان به دنبال خوشه‌هایی از مولکول‌ها با بزرگترین تغییرات بودند، متوجه شدند که این تغییرات به طور خاص در میانه دهه 40 و اوایل دهه 60 زندگی رخ می‌دهند.
شوک در سن 44 سالگی: هم در مردان و هم در زنان
نکته جالب‌تر این است که افزایش ناگهانی تغییرات در میانه دهه 40 غیرمنتظره بود. در ابتدا دانشمندان تصور کردند که این تغییرات ممکن است به دلیل تغییرات مربوط به دوره قبل از یائسگی در زنان باشد. اما داده‌ها نشان دادند که این تغییرات نه تنها در زنان بلکه در مردان نیز در میانه دهه 40 اتفاق می‌افتد.
دکتر شیاوتائو شن (Xiaotao Shen)، نویسنده اول این تحقیق که اکنون در دانشگاه نانیانگ سنگاپور مشغول به کار است، می‌گوید:
این مسئله نشان می‌دهد در حالی که یائسگی یا دوره قبل از آن ممکن است به تغییرات مشاهده شده در زنان کمک کند، احتمالاً عوامل دیگری نیز وجود دارند که تغییرات مشابهی را در هر دو جنس ایجاد می‌کنند.
دو موج شتاب‌دار پیر شدن: تغییرات در سیستم قلبی و ایمنی
اولین موج تغییرات که در دهه 40 رخ می‌دهد، شامل مولکول‌هایی است که با بیماری‌های قلبی-عروقی و متابولیسم کافئین، الکل و چربی‌ها مرتبط هستند. این تغییرات می‌تواند توضیح دهنده افزایش ناگهانی مشکلات قلبی-عروقی در این دوره سنی باشد.
موج دوم تغییرات که در دهه 60 رخ می‌دهد، بیشتر شامل مولکول‌های مرتبط با تنظیم سیستم ایمنی، متابولیسم کربوهیدرات‌ها و عملکرد کلیه است. مولکول‌های مرتبط با پیر شدن پوست و عضلات نیز در هر دو نقطه زمانی تغییرات قابل توجهی نشان دادند.
این الگوها با شواهد قبلی همخوانی دارند که نشان می‌دهند خطر بسیاری از بیماری‌های مرتبط با سن، مانند آلزایمر و بیماری‌های قلبی، به طور ناگهانی پس از سن 60 افزایش می‌یابد.
تأثیر سبک زندگی و عوامل رفتاری
با این حال، برخی از تغییرات ممکن است به عوامل سبک زندگی یا رفتارهای شخصی مرتبط باشد. به عنوان مثال، تغییرات در متابولیسم الکل می‌تواند نتیجه افزایش مصرف الکل در دهه 40 باشد که معمولاً دوره‌ای پرتنش در زندگی افراد است.
پروفسور اسنایدر همچنین به اهمیت تغییرات سبک زندگی در این دوران اشاره کرده و می‌گوید:
من معتقدم که ما باید سعی کنیم در حالی که هنوز سالم هستیم، سبک زندگی خود را تنظیم کنیم.
به عنوان مثال، افزایش فعالیت بدنی در دوره‌هایی که از دست دادن عضلات به سرعت رخ می‌دهد، می‌تواند به حفظ سلامت کمک کند.
کاربردهای یافته‌های تحقیق
این یافته‌ها می‌توانند در آینده به هدفمندتر کردن مداخلات پزشکی و بهداشتی کمک کنند. برای مثال، اگر بدانیم که در دهه 40 و 60 زندگی بدن به سرعت تغییر می‌کند، می‌توانیم برنامه‌های مراقبت‌های بهداشتی را برای این دوره‌ها بهتر تنظیم کنیم. افزایش ورزش و فعالیت بدنی یا توجه به رژیم‌های غذایی خاص در این دوره‌ها می‌تواند از پیشرفت سریع‌تر مشکلات سلامتی جلوگیری کند.
این تحقیق همچنین می‌تواند به دانشمندان کمک کند تا روش‌های جدیدی برای پیشگیری یا به تأخیر انداختن برخی از بیماری‌های مرتبط با سن پیدا کنند. از آنجا که این تغییرات در دو دوره شتاب‌دار رخ می‌دهند، شناخت بهتر از این دوره‌ها می‌تواند منجر به توسعه داروها یا مداخلات جدیدی شود که به کنترل بهتر پیری کمک کنند.
نتیجه‌گیری
تحقیقات نشان می‌دهند که فرآیند پیری، برخلاف تصور رایج، به صورت تدریجی و یکنواخت اتفاق نمی‌افتد. دو مرحله شتاب‌دار از تغییرات مولکولی در سنین 44 و 60 سالگی، که با افزایش ناگهانی خطرات سلامتی مرتبط هستند، نشان می‌دهند که پیری انسان پیچیده‌تر از آن چیزی است که قبلاً تصور می‌شد. این یافته‌ها نه تنها می‌توانند به بهبود کیفیت زندگی در دوران سالمندی کمک کنند، بلکه راه را برای کشف روش‌های جدید برای مقابله با بیماری‌های مرتبط با افزایش سن هموار می‌کنند.
