مس، عنصری در جدول تناوبی است که در دوران مدرسه نام آن را بارها و بارها از زبان معلمان خود شنیده‌ایم. جالب است بدانید که مس یکی از عناصر اساسی و مهم کره زمین است. دلایل بسیار زیادی برای اهمیت این عنصر و نقش پررنگ آن در زندگی ما وجود دارد که امروز در دیجی رو قصد داریم شما را با آن‌ها آشنا کنیم. حقایقی که در ادامه برایتان بازگو می‌کنیم دید شما را نسبت به فلز مس، این عنصر گران‌بها، تغییر خواهد داد. پس با ما همراه شوید.
چند نکته کوتاه و خواندنی درباره مس:
- عدد اتمی مس 29 است.
- عنصر مس در جدول تناوبی با نماد Cu نشان داده می‌شود.
- چگالی مس در دمای هوای اتاق 8.96 گرم بر سانتیمتر مکعب است.
- مس کاملاً قابل بازیافت است و لازم نیست تا هیچ تغییری در خواص آن ایجاد شود و با هر بازیافت تقریباً 95 درصد از مقدار اصلی خود را حفظ می‌کند.
- دوام و پایداری بالای مس باعث شده تا به آن لقب “فلز ابدی بشریت” داده شود.
- نقطه ذوب مس دمای 1085 درجه سانتی‌گراد است.
- نقطه جوش مس دمای 2562 درجه سانتی‌گراد می‌باشد.
- رنگ مس خالص نارنجی متمایل به قرمز است و با قرار گرفتن در مجاورت هوا رنگ آن به قهوه‌ای تیره تغییر پیدا می‌کند. مس در مجاورت آب به رنگ سبز متمایل به آبی یا مس زنگار در می‌آید.
- در پوسته زمین، منبع مس به مقدار کافی به حدی که بتواند منابع انسانی را تا پنج میلیون سال آینده تأمین کند، وجود دارد.
- مس به دلیل ویژگیهای رسانایی خود در علم پزشکی بسیار مفید بوده و کاربرد دارد.
- مس قرن‌های متمادی به عنوان یک ماده بهداشتی در سیستم تصفیه آب آشامیدنی لوله‌کشی، مورد استفاده قرار می‌گرفت.
- پوشاندن خاک با مس از ساختمان‌ها و بناها در برابر صاعقه‌ها محافظت می‌کند.
- ابزارهایی که از مس ساخته می‌شوند به هیچ عنوان تولید جرقه نخواهند کرد و همین موضوع نیز آن‌ها را برای استفاده حین کار با مواد منفجره بسیار مناسب کرده است.
- باکتری روی مس رشد نمی‌کند.
- آجیل، دانه‌ها، گندم، فلفل سیاه، زیتون سبز، کاکائو، آووکادو، صدف، خرچنگ دریایی و گوشت گاو همگی جزو غذاهای غنی از مس هستند.
- خشکی‌های زمین حاوی 1.6 ملیارد تن مس هستند که کاملاً قابل استخراج می‌باشد.
- کشور شیلی با داشتن 33 درصد صادرات به عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده مس در جهان شناخته می‌شود.
- سکه‌های پنی که بین سال‌های 1783 تا 1837 به تولید رسیده‌اند از مس خالص ساخته شده‌اند.
- سکه‌های پنی که امروزه ساخته می‌شود ترکیبی از مس خالص و آلیاژ مس نیکل هستند.
- هر فرد از طریق وسایل خانگی، لوله‌ها و سیم‌کشی برق به طور متوسط می‌تواند 400 پوند (181 کیلوگرم) مس در خانه خود پیدا کند.
پیدایش مس به دوران ماقبل تاریخ بر می‌گردد
شواهد و مدارک باستان‌شناسی نشان می‌دهند که مهره‌های مس از اوایل سال 9000 قبل از میلادی در عراق رواج داشته‌اند. کشف روش‌های تصفیه مس از سنگ معدن در حدود 5000 سال قبل از میلاد اتفاق افتاد و حدود هزار سال بعد از آن بود که این عنصر در سفال‌های آفریقای شمالی نیز یافت شد.
مردم بین‌النهرین اولین کسانی بودند که مس را کشف کردند
مردم این ناحیه با به جا گذاشتن نشانه‌هایی از خود امکان دستیابی و استفاده از مس به شیوه توسعه یافته امروزی را مهیا کرده‌اند.
نام مس در واقع رومی است
در دوران باستان بیشترین مقدار مس از قبرس تأمین می‌شد. از این رو رومیان به آن Aes Cyprium که در ترجمه به معنای “سنگ معدنی از قبرس” است، اطلاق می‌کردند. در گذر زمان این کلمه به Cuprum و سپس به مس Copper تغییر پیدا کرد.
مصریان با استفاده از سمبل‌های آنخ، مس را در سیستم حروف تصویری هیروگلیف خود نشان داده‌اند
علاوه بر این، شکل استفاده شده برای نشان دادن مس، به معنای زندگی ابدی نیز بوده است.
معادن روباز رایج‌ترین مکان برای استخراج مس هستند
با وجود اینکه معادن روباز بیشتر در شیلی یافت می‌شوند، در یوتا و نیومکزیکو نیز این معادن وجود دارند. همچنین گفته می‌شود در پرو، اندونزی و ایالات متحده نیز مس به وفور یافت می‌شود.
مس در مجاورت هوا اکسید می‌شود
این واکنش شیمیایی وقتی مس در مجاورت هوا و یا آب قرار می‌گیرد، رخ می‌دهد و در نتیجه آن رنگ مس به سبز مایل به آبی تغییر پیدا می‌کند.
مصریان باستان از لوله‌های مسی برای انتقال آب استفاده می‌کردند
باستان شناسان معتقدند که اولین بار عمل انتقال آب با استفاده از لوله‌های مسی در مصر باستان صورت گرفته است.
مس طبق اسناد مصریان دارای خواص آنتی باکتریال است
دکتر بیل کیویل کشف کرده است که هیچ یک از باکتری‌‌ها قادر به مقاومت در برابر سطح مس نیستند، به همین علت هم از این ماده در ساخت تخت‌ها، دستگیره‌های در و ریل‌های بیمارستان استفاده می‌شود.
نتایج این تحقیقات باعث شد تا بیمارستان‌ها در سرتاسر جهان مجبور به نصب و راه‌اندازی سطوحی از جنس مس شوند و با این‌کار تا حد زیادی بتوانند از گسترش عفونت‌های باکتریایی در محیط بیمارستان جلوگیری کنند.
مس کالای اصلی خانه‌هاست
جالب است بدانید که شما می‌توانید عنصر مس را تقریباً در هر جایی از خانه خود بیابید. از سیم‌های مسی گرفته تا لوله‌ها و مصالح ساختانی حاوی مس و سایر صنایع برقی همگی مقدار زیادی از این عنصر را در خود دارند.
آلیاژ‌های مس در جواهرات وجود دارند
از آنجایی که مس به راحتی قابل قالب‌گیری است، در ترکیب با فلزات دیگر می‌تواند سختی، کشش، انعطاف‌پذیری و رنگ مواد را بهبود دهد. همچنین این ماده مقاومت در برابر خوردگی را نیز تا حد زیادی افزایش می‌دهد.
طلا و مس یکی از رایج‌ترین ترکیبات فلزی هستند
ناگفته نماند که آلیاژ مس نقره نیز علاوه بر اینکه در صنعت جواهرسازی به کار می‌رود، در ساخت ظروف سفالی و کارد و چنگال نیز بسیار کاربردی می‌باشد. از آنجایی که مس ضد حساسیت است باعث می‌شود که سطح پوست دچار خارش نشود.
مس در تغذیه زنان باردار به شدت توصیه می‌شود
این عنصر برای رشد و نمو جنین و نوزادان تازه متولد شده هم ضروری است.
مس یک عنصر اساسی برای استحکام استخوان است
مس همچنین باعث رشد گلبول‌های سفید و قرمز، تعدیل سطح کلسترول، بهبود سوخت و ساز گلوکز و انقباض عضله قلب می‌شود.
کمبود مس تهدید بزرگ‌تری نسبت به مسمومیت مس به حساب می‌آید
تحقیقات سازمان بهداشت جهانی نشان داده که کمبود مس در مناطقی نظیر ایالات متحده آمریکا و اروپای غربی در حال افزایش است.
کمبود مس منجر به مشکلات جدی در سلامت انسان می‌شود
برخی از این مشکلات شامل کم‌خونی، ناهنجاری‌های استخوانی، مشکلات گردش خون و اختلال در ریه‌ها، تیروئید، کلیه‌ها، لوزالمعده، سیستم عصبی و سیستم ایمنی بدن هستند.
مس ماده بی‌رقیب در ساخت ظروف آشپزی است
ظروف مسی رسانای بسیار خوب حرارتی هستند از این رو سازندگان ظروف در ساخت کالاهای خود از این ماده استفاده می‌کنند.
ترکیب طلا با فلزات دیگر تا قرن نوزدهم در اروپا ممنوع بود
ادغام طلا تنها با مس و نقره انجام می‌شود و بیشتر جواهرسازی‌ها به دلیل نرمی طلای خالص از ترکیب طلا با مس و یا نقره جهت ساخت جواهرات مورد نظرشان استفاده می‌کنند. حتی طلای 24 عیار نیز دارای مقداری مس می‌باشد.
به طور متوسط در ساخت هر ماشین 22.5 کیلوگرم مس استفاده می‌شود
وجود مس در ترکیبات الکتریکی باعث ایجاد سیستم‌های سرگرمی و حسگر در ماشین می‌شود. هر چقدر سیستم‌های الکتریکی موجود در یک ماشین پیچیده‌تر باشند به همان میزان نیر به قدرت الکتریکی بیشتر و در نهایت مس بیشتری احتیاج است.
زمانی مس به عنوان کاغذ استفاده می‌شد!
دست‌نوشته‌هایی از زمان گذشته وجود دارند که نشان از حکاکی‌های ثبت شده روی مس دارند. با وجود اینکه متن این نوشته‌ها محتوای خاصی ندارند، اما گفته می‌شود که به محل گنج‌های پنهان شده اشاره دارند.
مجسمه آزادی از 80 تن مس ساخته شده است
عناصر سازنده این مجسمه از نروژ استخراج شده و سپس به دست صنعتگران فرانسوی رسیدند. مس به کار رفته در این مجسمه باعث شده تا از زمان ساخت تا به امروز در برابر خوردگی بسیار مقاوم باشد.
