تجربه من: مهاجرت از ویندوز به لینوکس و مقایسه‌ی این دو سیستم عامل [بخش اول]

تا همین چند وقت پیش، برای کارهای روزمره و انجام وظایفی که مربوط به شغلم می‌شد، از یک کامپیوتر به همراه ویندوز 8.1 استفاده می‌کردم. ارورهای فراوان و هنگ کردن‌ها و لگ زدن‌ها، نشانه‌هایی بودند که تلاش می‌کردند بگویند باید ویندوز را عوض کنم! عوض کردن ویندوز، تعمیرکردن و … تاثیری نداشت و شرایط بهتر نشد. چیزی که کامپیوتر سعی داشت به من بگوید، عوض کردن سیستم عامل نبود!
بعد از مدتی، قطعات مختلف کامپیوتر به ترتیب از کار افتادند و آخر هم با از دست رفتن پاور، متوجه شدم که کامپیوتر من به پایان عمرش رسیده است! بعد از سال‌ها کار کردن، دیگر توانی برای این کامپیوتر نمانده بود!
برای این که از کارها عقب نمانم، فورا برای خرید یک لپ تاپ اقدام کردم. با نگاهی به قیمت‌ها و نگاهی به جیبم، متوجه شدم که خرید یک لپ تاپ کارکرده بهترین گزینه است. بعد از جستجو، یک لپ تاپ DELL خریدم که از سر و رویش معلوم بود آن هم توان چندانی ندارد!
از همان اول مشخص بود که این لپ تاپ توان سیستم عاملی مانند ویندوز ۱۰ را نخواهد داشت و انتظار فتوشاپ و نرم افزارهای این چنینی هم نباید داشته باشم. در آخر، تصمیم گرفتم از لینوکس استفاده کنم.

در این مقاله سعی کرده‌ام که به تفاوت‌های ویندوز و لینوکس و مزیت هایی که نسبت به یکدیگر دارند اشاره کنم. تجربیاتی که از کار با لینوکس داشته‌ام را در این مقاله ‌می‌گنجانم اما سعیم بیشتر بر این است که از آمار و ارقام تا حد ممکن بهره ببرم تا این مقایسه در نهایت عدالت صورت بگیرد! به دلیل طولانی بودن این مبحث، این مقاله به چندین بخش تقسیم خواهد شد و قسمت های بعدی را در روز‌های آینده منتشر خواهیم کرد. با دیجی‌رو همراه باشید.

1: مقایسه امنیت لینوکس و ویندوز

زمانی که در محافل لینوکسی حرف از ویروس می‌شود، می‌توانید لبخندی را بر لبان حضار ببینید (به این معنا که نمی‌دانیم درباره چه صحبت می‌کنید!). در واقع امنیت لینوکس، یکی از مهم‌ترین نقاط قوت لینوکس است. زمانی که ویروس‌ها و باج‌افزارهایی مانند واناکرای می‌آیند، در حالی که بسیاری از کاربران ویندوز به نصب کردن و به روز رسانی انواع آنتی ویروس‌ها روی می‌آورند، کاربران لینوکس نیاز به انجام دادن کار خاصی ندارند.

امنیت لینوکس، دلایل زیادی دارد. یکی از این دلایل این است که اجرا شدن فایل ها در لینوکس، بر خلاف ویندوز، وابسته به پسوند فایل‌ها نیست.
برای مثال، ویروس‌های ابتدایی که برای نسخه‌های پیشین ویندوز نوشته می‌شدند، در واقع یک فایل با پسوند .bat بودند و در اکثر مواقع هم کارشان اذیت کردن کاربر بود.
یک حلقه‌ی بی‌نهایت در این فایل‌ها می‌تواند منجر به باز شدن پشت سر هم یک فولدر شود و بعد از یک مدت کوتاه‌، با تعداد بسیار زیادی از این فولدر مواجه می‌شوید که بسیار آزار دهنده است و تا خودتان دست به کار نشوید،‌ این فولدر ها هم از باز شدن دست نمی‌کشند.
دلیل دیگر، می‌تواند سخت‌گیری لینوکس برای نصب برنامه‌ها باشد. روزهای اولی که سیستم عامل لینوکس را نصب کرده بودم، برای استفاده از نرم افزارها و نصب نرم افزارهای جدید مشکلات زیادی داشتم چون هنوز با بسیاری از مباحث ترمینال آشنایی نداشتم. اما بعد از کمی کار کردن با لینوکس، این سخت گیری برایتان کاملا منطقی به نظر می‌رسد.
در لینوکس، برای اینکه یک نرم افزار را نصب کنید باید دسترسی روت داشته باشید و کاربران معمولی تنها قادر به اجرا کردن نرم افزارها هستند . بنابراین، بر خلاف ویندوز، دانلود کردن یک فایل آلوده در صورتی که کاربر روت نباشید نمی‌تواند منجر به آلوده شدن سیستم شما بشود.
دلیل سوم،‌ سلطه‌ی ویندوز بر بازار سیستم عامل های دسکتاپ است. اکثر کاربران کامپیوتر، به خاطر ظاهر گرافیکی، از ویندوز به عنوان سیستم عامل استفاده می‌کنند. نوشتن یک ویروس یا باج افزار برای ویندوز باعث می‌شود که این ویروس دستگاه‌های بیشتری را آلوده کند. در نتیجه، هکری که به دنبال ساخت یک ویروس است، ترجیح می‌دهد با نوشتن این ویروس برای ویندوز، دستگاه‌های بیشتری را آلوده کند و در مورد باج افزار هم، آلوده شدن دستگاه‌های بیشتر به معنای پول بیشتر است. طبیعتا هیچ هکری وقت خود را برای نوشتن باج افزار برای سیستم عاملی که اکثریت بازار را در اختیار ندارد، تلف نمی‌کند.

و اما دلیل آخری که در این بخش به آن اشاره می‌کنیم، متن باز (اپن سورس: open source) بودن لینوکس است. متن باز بودن یک سیستم عامل (یا هر چیز دیگری) به این معنا است که تمام افراد در سراسر جهان، می‌توانند به کدهای این سیستم عامل دسترسی داشته باشند.
از سال ۲۰۰۵ و با شروع کار گیت تاکنون، نزدیک به 10,000 برنامه نویس روی هسته‌ی این سیستم عامل کار کرده‌اند و آن را توسعه داده اند که نتیجه‌ی این توسعه، وجود حدود 17 میلیون خط کد در هسته‌ی این سیستم عامل است.
متن باز بودن این سیستم عامل، باعث شده است که نگاه هزاران برنامه نویس به کدهای آن باشد و در صورتی که مشکلی (از جمله حفره امنیتی) در ساز و کار این سیستم عامل باشد، سریعا تشخیص داده خواهد شد و قبل از اینکه هکرها فرصت کنند از این مشکلات استفاده کنند، آن مشکل بر طرف شده است. در طرف مقابل، مایکروسافت به متن باز بودن اعتقاد چندانی ندارد که البته با توجه به اهداف تجاری مایکروسافت از عرضه‌ی ویندوز، متن باز نبودن آن منطقی به نظر می‌رسد!

2: قیمت

یکی از دلایلی که کاربران را از ویندوز روانه‌ی لینوکس می‌کند، قیمت است. البته این قضیه در کشور عزیزمان صدق نمی‌کند! به خاطر تحریم‌هایی که علیه ایران وجود دارد، بسیاری از کمپانی های بزرگ در دنیای تکنولوژی، از حضور در بازار ایران خودداری می‌کنند و یا بعضا اجازه‌ی همکاری ندارند.
اگر بخواهید منطقی نگاه کنید، این امر باید باعث نایاب شدن محصولات این کمپانی‌ها، سخت شدن ورود و یا انتشار آن‌ها و در نتیجه افزایش قیمت شود. اما، خب… اینجا ایران است، بنا به دلایل مختلف از جمله عدم وجود قانون کپی رایت، شرایط به گونه‌ای دیگر رقم خورده و Windows 10 Home که در خارج از ایران با قیمت ۱۲۰ دلاری (حدود ۴۰۰ هزار تومان) عرضه می‌شود، در داخل ایران با قیمت یک کابل USB برابری می کند، یا حتی می‌توانید آن را از صدها سایتی که برای خود منبع‌ای عظیم از نرم افزارهای غیر قانونی درست کرده‌اند، به رایگان دانلود کنید.
اما در هر صورت، ویندوز رایگان نیست و باید هزینه‌ای برای آن بپردازید. در طرف دیگر، لینوکس کاملا رایگان است. شاید هزینه‌ی ۱۰-۱۲ هزار تومانی برای ویندوز زیاد سنگین نباشد اما در نظر داشته باشید که پس از نصب یک سیستم عامل، به نرم افزارهای گوناگون هم نیاز پیدا می‌کنید.
پیدا کردن نرم افزارهای رایگان و متن باز در لینوکس به مراتب راحت تر از ویندوز است. به هر حال، بحث قیمت یکی از موضوعات اصلی در مبحث مقایسه لینوکس و ویندوز است اما به خاطر متفاوت بودن شرایط در ایران، شاید بهتر باشد بیش از این به این مبحث نپردازیم.

موضوعات دیگری هم هستند که هنگام مقایسه‌ی این دو سیستم عامل باید مد نظر قرار داد اما به خاطر جلوگیری از طولانی شدن متن از بیان آن‌ها در این قسمت خودداری می کنم. در قسمت بعدی به مقایسه‌ی این دو سیستم عامل از نظر سرعت، پایداری و طراحی گرافیکی می پردازیم. نظر شما چیست؟ کدام یک از این دو سیستم عامل بر دیگری برتری دارد؟