شترمرغها پرندگانی بزرگ، بدون توانایی پرواز با پاهای عضلانی، بدن گرد و سر کوچک هستند. این پرندگان بومی جنوب صحرای آفریقا، نه تنها به عنوان بزرگترین پرندگان جهان شناخته میشوند بلکه سرعت بالای آنها نیز زبانزد است.
شترمرغها سازگاری بینظیری با محیطهای مختلف دارند که بر جذابیت آنها میافزاید. با این حال حقایقی نیز در مورد این پرندگان عظیم الجثه وجود دارد که در نوع خود شگفت انگیز است و ممکن است تا به حال نشنیده باشید. در ادامه با دیجی رو همراه باشید تا به مرور برخی از این حقایق بپردازیم.
1- شترمرغها، بزرگترین پرندگان جهان هستند
شترمرغ به نسبت سایر پرندگان بزرگتر است و قد آن حتی تا 2.7 متر هم میرسد که البته تقریباً نیمی از این اندازه مربوط به گردن آن میباشد! وزن شترمرغهای نر میتواند بیش از 150 کیلوگرم باشد اما مادهها اندازه کوچکتری داشته و وزنی بیش از 145 کیلوگرم ندارند. شترمرغها بدنی گرد و بزرگ دارند اما سر آنها به نسبت اندازه کل بدنشان بسیار کوچکتر است.
2- مژههای شترمرغ از وی در برابر طوفانهای شن محافظت میکند
یکی از شاخصترین ویژگیهای شترمرغ، مژههای ضخیم و بلند آن است که برای مقابله با خطراتی مثل طوفان شن تکامل پیدا کرده است. از آنجا که شترمرغها در یک زیستگاه نیمه خشک زندگی میکنند، طوفان شن و گرد و غبار در این زیستگاه رایج است و به بینایی و گاهاً سیستم تنفسی حیوانات آسیب میزند. از این رو مژههای شترمرغ برای کاهش این آسیب به این شکل درآمده است.
3- سرعت حرکت شترمرغها بیش از 70 کیلومتر در ساعت است
شترمرغها در حین فرار و ترس از درندهها و شکارچیان با کمک پاهای بلند و عضلانی خود، با سرعتی بیش از 70 کیلومتر در ساعت میدوند. این درحالی است که متوسط سرعت پردنگان حدود 9.5 کیلومتر در ساعت است!
در واقع پاهای شترمرغ به قدری بلند است که با یک گام میتواند بین 3 تا 5 متر را طی کند. علاوه بر پاهای شترمرغ، این پرندگان به خاطر داشتن تنها دو انگشت در پاهای خود سرعت بیشتری در حرکت دارند. برخلاف سایر پرندگان که معمولاً سه یا چهار انگشت دارند، شترمرغ تنها دو انگشت دارد که یکی از آنها مانند سم عمل کرده و سرعت دویدن این حیوان را افزایش میدهد.
4- تخم شترمرغ بزرگتر از تخم سایر پرندگان است
شترمرغ علاوه بر اینکه بزرگترین پرنده روی زمین است، بزرگترین تخم را نیز در میان تمام پرندگان دارد. تخم این پرنده دارای پوستهای ضخیم، براق و کرم رنگ است که قطری معادل 15 سانتی متر و وزنی حدود 1.4 کیلوگرم دارد.
دوره رشد تخم شترمرغ بین 35 تا 45 روز است اما با وجود این مدت کوتاه، تنها کمتر از ده درصد تخمها تبدیل به جوجه میشوند.
5- شترمرغها دندان ندارند
همانند سایر پرندگان امروزی، شترمرغها نیز دندان ندارند. با این وجود این پرندگان همه چیز خوار بوده و همه چیز، از ریشه گیاهان و دانهها گرفته تا حشرات و مارمولکها را میخورند! شترمرغها برای هضم این مواد غذایی باید ریگ و سنگ را نیز به همراه غذای خود ببلعند تا به تجزیه مواد در بدنشان کمک کند. علاوه بر این روش، سازگاریهای دیگری همچون سه معده و روده به طول حدود 14 متر باعث شده تا هضم غذا برای آنها سادهتر گردد.
6- شترمرغها بدون آب تا دو هفته زنده میمانند!
همانند بسیاری از حیوانات دیگر که در صحرا زندگی میکنند، شترمرغها نیز قادرند چندین روز بدون آب زنده بمانند. این پرندگان در صورتی که آب موجود باشد، آن را مینوشند اما بیشترین آب مورد نیاز بدن خود را از مواد غذایی که میخورند، دریافت میکنند.
آنها همچنین بدون آب زنده میمانند زیرا توانایی بالابردن درجه حرارت و کاهش اتلاف آب را در بدن خود دارند. علاوه بر این برخلاف سایر پرندگان، ادرار شترمرغها جدا از مدفوع آنها دفع میشود و این ویژگی باعث شده تا این پرنده بتواند آب را ذخیره کند.
7- بالهای شترمرغ بیش از 1.8 متر طول دارد
اگرچه شترمرغها قادر به پرواز نیستند اما طول بال آنها تا 2 متر هم میرسد. این بالها به جای پرواز به این حیوان کمک میکند تا هنگام دویدن یا دفاع از خود در برابر حیوانات درنده و شکارچیان، تعادل خود را حفظ کنند. بالها همانند سکان عمل میکنند تا شترمرغ بتواند هنگام دویدن جهت حرکت خود را به سرعت تغییر دهد.
همچنین بال شترمرغ هنگام جفت گیری به آنها کمک میکند که با رقص بالها و نزاع با دیگر شترمرغهای نر، قدرت بالای خود را به رخ رقبا بکشند.
8- شترمرغ تنها با یک ضربه قادر است انسان را بکشد!
این پرندگان بزرگ علاوه بر قدرت فرار فوق العادهای که دارند، میتواننداز پاهای بلند و قوی خود برای لگد زدن به شکارچیان نیز استفاده کنند. برخلاف برخی از حیوانات که از عقب با پاهای خود لگد میزنند، شترمرغها برای حفظ تعادل خود مجبور است رو به جلو ضربه بزنند. این ضربه به نسبت قدرت زیادی دارد و باعث آسیب جدی یا حتی مرگ برای انسانها و حتی شیرها میشود!
9- شترمرغها سر خود را در ماسهها فرو نمیکنند
برخلاف تصور عموم، شترمرغها برای پنهان کردن خود از دست شکارچیان، سر خود را در شن فرو نمیکنند. حقیقت آن است که سردرگمی ناشی از رفتارهای لانهسازی باعث میشود که شترمرغ به حفر سوراخهای کم عمق شن و ماسه بپردازد.
از آنجا که تخمهای شترمرغ باید هر روز چندین بار چرخانده شوند، شترمرغها اغلب با سر پایین مشاهده میشوند و به همین خاطر به نظر میرسد که سر آنها در ماسه فرو رفته است. به علاوه، این پرندگان از منابع غذایی مختلف تغذیه میکنند و به همین خاطر روی زمین در جست و جوی غذا هستند و لذا این رفتار با فرو رفتن سر در ماسه اشتباه گرفته میشود.
10- شترمرغها بومی ساوانا و جنگلهای افریقا هستند
اگر چه پیشتر دامنه پراکندگی زیستی شترمرغها به آسیا، افریقا و شبه جزیره عربستان گسترش یافته بود اما اکنون زیستگاه این حیوانات به دشتها و جنگلهای افریقا محدود شده است. محدود شدن زیستگاه این پرندگان به خاطر شکار گستردهای است که در طول سالهای قبل اتفاق افتاده و بنابراین تعداد شترمرغها به شدت در سایر مناطق کاهش یافته است. با این حال اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) شترمرغ معمولی را گونهای با کمترین درصد انقراض معرفی کرده است.
11- شترمرغ سومالی به عنوان گونهای جداگانه شناخته میشود
در سال 2014، شترمرغ سومالیایی که قبلاً به عنوان زیرگونهای از شترمرغهای معمولی قرار گرفته بود، به عنوان گونهای متمایز شناخته شد.
شترمرغ نر سومالیایی در پوست گردن و پاهای خود دارای رنگ آبی متمایزی است. این حیوان به خاطر پر، پوست و گوشت بینظیرش شکار میشود و از بین رفتن زیستگاههای طبیعی نیز بقای آن را تهدید کرده است. شکارچیان غیر قانونی تخمهای این گونه از شترمرغها را نیز شکار کرده و برای پخت غذا، استفاده در زیورآلات، ساخت ظروف آبخوری و سایر موارد مورد استفاده قرار میدهند. شترمرغ سومالیایی در فهرست اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت به عنوان گونهای آسیبپذیر و در حال انقراض معرفی شده است.