انسانها در نقاط مختلف جهان با زبانها و لهجه های متعدد و متفاوتی سخن میگویند که این تنوع لهجه ها، تصویری از فرهنگها و محلهایی است که در آنها پرورش یافته و رشد کردهاند. این مسئله در مورد انسانها امری کاملاً بدیهی است و کسی تردیدی در آن ندارد. اما گزارش تازهای از یک پژوهش نوین، یافتههای خود را ارائه داده که نشان میدهد طوطی ها نیز به طور مشابه، بر حسب موقعیت جغرافیاییشان در شهرهای مختلف، الگوهای صوتی متمایزی از خود بروز داده و آوازهای متفاوتی سر میدهند!
دانشمندان مشاهده کردهاند که طوطی های وحشی از نوع مونک پاراکیت، که یکی از انواع طوطی های کوچک هستند، صداهایی متفاوت را در مناطق متفاوت شهری اروپا ساطع میکنند، به طوری که بر اساس همین صدا میتوان فهمید آنها در کدام شهر رشد کردهاند.
یک تیم تحقیقاتی از انستیتو ماکس پلانک برای علوم رفتاری حیوانات، طوطی ها را در شهرهایی از قبیل اسپانیا، بلژیک، ایتالیا و یونان مورد مطالعه قرار داده و ضبط صوتی از آنها به عمل آوردهاند.
طوطی ها در اصل پرندگان بومی آمریکای جنوبی هستند، اما در حال حاضر به دلایل مختلفی اعم از فرار از باغ وحشها یا از دست دادن محیط زیست بومی، خرید و فروش و صادر شدن به عنوان حیوان خانگی و نیز به خاطر توانایی بالقوهشان در افزایش جمعیت، در مناطق مختلف اروپا پراکنده شدهاند و به تعداد قابل توجهی در آنجا زندگی میکنند.
این پرندگان، به لطف مهارت خارقالعادهشان در باز تولید صداها، از ویژگیهای خاص و بینظیری در دامنه صوتی خود برخوردارند. این قابلیت به آنها اجازه میدهد که تا پایان عمرشان، با دقتی مثال زدنی صداهای تازهای از محیط اطراف و حتی گونههای دیگر را تقلید کرده و به دایره اصوات قابل استفاده خود اضافه کنند.
استیفن تایندل، دانشجوی مقطع دکترا و نویسنده اصلی این مطالعه، در توضیحات خود بیان کرده است که گونه طوطی های مونک که اخیراً در قاره اروپا انتشار یافتهاند، به عنوان یک مورد آزمایشی عالی برای بررسی چگونگی پیشرفت و تکامل روندهای ارتباطی پیچیده در میان گونههای جانوری غیر از انسانها شناخته میشوند.
مانند انسانها که بر اساس جغرافیای زندگیشان شیوههای مختلفی برای برقراری ارتباط پیدا میکنند، مشاهدات نشان میدهد که طوطی های مونک نیز در مناطق مختلف اروپا الگوهایی منحصر به فرد برای برقراری ارتباط با سایر پرندگان توسعه دادهاند.
گروهی از محققان با جمعآوری و بررسی صداهای این پرندگان در شهرهایی چون آتن، بارسلونا، برگامو، بروکسل، لنیاگو، مادرید، پاویا و ورونا به این نتیجه دست یافتند که هر شهر شاهد لهجه ها و نشانههای صوتی متمایزی در میان جمعیت طوطی های خود بوده است.
سایمون اسمله، یکی دیگر از دانشجویان دکترا که در این تیم پژوهشی عضویت داشته، به این نکته اشاره کرده است که به طور مثال، طوطی های مستقر در شهر بروکسل از اصوات تماسی که بسیار متفاوتتر از آنچه در دیگر شهرها شنیده شده بود، استفاده میکنند.
با توجه به تحقیقات مفصل صورت گرفته، دانشمندان دریافتند که تفاوتهای متعددی در ساختار لهجه های موسیقایی صدای پرندگان وجود دارد. این لهجه ها به گونهای هستند که تغییرات فرکانسی درون آهنگ صداهایشان را شامل میشود و این تغییرات به حدی پیچیده و دقیق هستند که تشخیص و درک آنها برای گوش انسان به طور معمول بسیار دشوار است.
علیرغم وجود این تنوع پیچیده در لهجه های پرندگان که عموماً به صورت منحصر به فرد از یک شهر به شهر دیگر دیده میشود، یک ثبات قابل توجه در لهجه های پرندگانی که در محیطهای مختلف پارکهای درونی یک شهر واحد زندگی میکنند، ملاحظه شده است. به نظر میرسد لهجه های آنها در میان این فضاهای سبز شهری تا حد زیادی ثابت و پایدار مانده است.
محققین در این تیم تحقیقاتی احتمال دادهاند که لهجه های خاص طوطی ها ممکن است از حدود پنجاه سال قبل و زمانی که این پرندگان برای نخستین بار وارد شهرهای اروپایی شدند، به وجود آمده و از هم تفکیک شده است. علاوه بر این، به نظر میرسد که از آن دوره تا کنون، تغییرات چندانی در این لهجه ها صورت نپذیرفته است.
آقای تایندال، یکی از متخصصین برجسته در این زمینه، توضیح داده که:
یافتهها حاکی از آن هستند که پدید آمدن این لهجه ها میتواند نتیجه یک فرآیند غیرفعال باشد. به این معنی که طوطی ها با تقلید از دیگر طوطی ها و با اشتباهات جزئی در تکرار این صداها، به تدریج منجر به این تفاوتهای لهجهای بین شهرهای مختلف شدهاند. یا اینکه آنها از همان ابتدا دارای تفاوتهایی بودهاند که در طول زمان حفظ شده است.
نتایج این تحقیقات مبتکرانه در مجله معتبر رفتارشناسی تکاملی (Behavioural Ecology) به چاپ رسیده است.