آیا شما یک فرد کمال گرا هستید؟ آیا توقعات‌تان از خود و اطرافیان به اندازه‌ای زیاد است که دیگر رنگ و بوی آرامش را حس نمی‌کنید؟ صادقانه بگویم اگر مدام از خودتان می‌پرسید که آیا جزو افراد کمال گرا به شمار می‌آیید یا خیر، به احتمال زیاد شما کمال گرایید! و اگر بخواهم بیشتر با شما روراست باشم باید بگویم حقیقتاً دلیل اینکه شما جذب کمال گرایی شدید این است که این عبارت از ریشه “کامل” نشات گرفته است؛ به عبارت دیگر شما به خاطر مثبت بودن کلمه کمال روی آن سرمایه‌گذاری و بدان تکیه کرده‌اید چرا که همه ما دوست داریم کامل و بی‌نقص باشیم.
یکی از مهم‌ترین نکات در مورد کمال گرایی این است که به صورت عمقی با آن آشنا شده و بدانیم که چرا دقیقاً این کلمه منفی تلقی می‌شود. ساده‌تر بگوییم، اگر من انسان کمال گرایی باشم قبل از هرچیزی بدانم تا چه حدی باید روی خودم و این ویژگی کار کنم. اصلاً چه استراتژی‌هایی برای رسیدن به اهدافم باید اتخاذ کرده و کدام استعدادها را تقویت کنم؟ در ادامه این مقاله با ما در دیجی رو همراه باشید چرا که تا حد بسیار زیادی می‌تواند به شما در این زمینه کمک کند.
ویژگی‌های رایج در تمامی افراد کمال گرا
قبل از هر چیز باید بدانید مشکل اصلی کمال گرایی چیست و چرا باید با ویژگی‌های رایج افراد کمال گرا آشنا شویم. اگر بخواهیم این لغت را به ساده‌ترین حالت ممکن معنی کنیم باید بگوییم کمال گرایی یعنی استرس زیاد و دستاورد کمتر از افراد دیگر!
به خاطر داشته باشید که کمال گرا بودن باعث می‌شود تا بیشتر از اینکه به تکامل و بی‌نقص بودن و یا حتی رسیدن به هدفی مشخص توجه داشته باشیم، روی چالش‌های پیش رو تمرکز کنیم.
افراد کمال گرا در عین حال که به افراد موفق شباهت‌های زیادی دارند، دارای تفاوت‌های عمده و چشمگیری با آنان هستند. در ادامه ده ویژگی کمال گرایان را برایتان بازگو می‌کنیم و شما باید بعد از خواندن هر کدام از آن‌ها از خودتان بپرسید آیا این ویژگی برایم آشنا است؟ آیا این خصیصه را درون خودم میبینم؟
1- تفکر همه یا هیچ
افراد کمال گرا درست همانند افراد موفق، هدفی را برای خود تعیین کرده و برای رسیدن به آن تلاش می‌کنند. با این حال، افراد موفق از انجام یک کار بزرگ و رسیدن به تعالی در آن، حتی اگر به عالی‌ترین شکل ممکن نباشد، بسیار راضی و خرسند هستند اما این در مورد کمال گراها صدق نمی‌کند. زیرا افراد کمال گرا به چیزی جز کمال و بی‌نقصی راضی نخواهند شد و واژه “تقریباً کامل” برایشان حکم یک شکست بزرگ را دارد!
2- به شدت منتقد
افراد کمال گرا بیشتر از افراد موفق، نسبت به خود و دیگران منتقد و شاکی هستند؛ این درحالیست که افراد موفق به دستاوردهای خود افتخار کرده و تمایل دارند تا از دیگران هم حمایت کنند و آن‌ها را مورد تشویق قرار دهند. از طرفی دیگر کمال گرایان تمرکزشان را روی تشخیص اشتباهات، کمبودها، کاستی‌ها و نقص‌ها می‌گذارند. زمانی که این افراد با “شکست” روبه‌رو می‌شوند، حتی بیشتر از قبل به انتقاد و سخت‌گیری نسبت به خود و اطرافیان می‌پردازند.
3- تحت تاثیر ترس‌هایشان قرار می‌گیرند
افراد موفق تمایل دارند تا با میل و خواست خود به سمت اهدافشان قدم بردارند. چرا که این افراد با هر قدمی که در جهت درست برمی‌دارند خوشحال شده و احساس رضایت می‌کنند. این در حالیست که کمال گرایان از ترس نرسیدن به هدف، از آن دور می‌شوند زیرا این افراد هر چیزی کمتر از تصورات ذهنی‌شان را شکست می‌پندارند!
4- استانداردهای غیرواقع‌بینانه
متأسفانه، اهداف یک فرد کمال گرا اغلب حتی منطقی هم نیستند! افراد موفقی که به هدف‌های والا دست پیدا می‌کنند پله پله به اهدافشان نزدیک شده و از این‌کار نهایت لذت را می‌برند. اما فرد کمال گرا همان هدف اولیه را هم به گونه‌ای تعیین می‌کند که عملاً خارج از دسترس می‌باشد!
افراد موفق به طور عمده در حین دنبال کردن اهداف خود، از افراد کمال گرا خوشحال‌تر و موفق‌تر هستند.
5- تمرکز روی نتیجه
افراد موفق از مسیر رسیدن به اهداف، درست به اندازه دستیابی به آن‌ها لذت می‌برند. اما افراد کمال گرا به جز هدف چیز دیگری را نمی‌بینند. این افراد به قدری نگران رسیدن به هدف و مقابله با شکست‌های احتمالی هستند که به هیچ عنوان نمی‌توانند از روند رشد و تلاش لذت ببرند.
6- نرسیدن به هدف می‌تواند باعث افسردگی شدید افراد کمال گرا شود
متأسفانه حقیقت تلخی که وجود دارد این است که افراد کمال گرا اغلب اوقات خوشحال نیستند. افراد موفق حتی اگر در برهه‌ای از زمان ناراحت شوند، سریع به حالت عادی بازگشته و دوباره طعم شیرین شادی را احساس می‌کنند. اما کمال گرایان به شدت خودشان را مورد نقد قرار داده و آنقدر خودخوری می‌کنند تا به طور کامل در احساسات و افکار منفی غوطه‌ور شوند؛ چراکه انتظارات‌شان برآورده نشده و ناکام مانده‌اند!
7- ترس از شکست، همراه همیشگی افراد کمال گرا
همه ما با فکر کردن به برآورده نشدن اهداف و خواسته‌هایمان ناراحت شده و حس ترس را تجربه می‌کنیم اما این قضیه در کمال گرایان رنگ و بوی دیگری به خود می‌گیرد. این افراد به شدت از شکست می‌ترسند و همین موضوع باعث می‌شود تا به قدری به نتیجه اهمیت بدهند که حتی جابه‌جا شدن کوچکترین جزئیات می‌تواند آن‌ها را به طرز عجیبی ناامید کرده و حس درماندگی ایجاد کند. شکست از دیدگاه کمال گرایان یک فاجعه است؛ به معنای واقعی هرچیزی غیر از بی‌نقصی برایشان حکم شکست را دارد و متأسفانه همین قضیه باعث می‌شود تا همیشه انجام کارها را عقب بیاندازند.
8- به تاخیر انداختن کارها و برنامه‌ها
ممکن است دیرانجام دادن کارها و به تعویق انداختن آن‌ها به نظرتان در تضاد کامل با کمال گرایی باشد چرا که داشتن این ویژگی به خودی خود می‌تواند یک خطر جدی برای کیفیت انجام یک کار یا هدف باشد؛ اما به خاطر داشته باشید که کمال گرایی و تعلل در کارها، همیشه در کنار هم هستند!
تأخیر به دلیل ترس از شکست برای افراد کمال گرا اتفاق می‌افتد چرا که این افراد زمان زیادی را به نگرانی برای انجام ناقص یک کار صرف می‌کنند و همین باعث می‌شود تا در انجام تمامی کارها کوتاهی کرده و بی‌حرکت شوند.
به خاطر داشته باشید تعلل در کارها می‌تواند باعث حس افسردگی و شکست بیشتر شده و در نهایت یک چرخه معیوب و فلج‌کننده را ایجاد کرده و آن را ادامه دهد.
9- حالت تدافعی افراد کمال گرا
از آنجایی که هر عملکردی غیر از عملکرد بی‌نقص برای شخص کمال گرا ترسناک و بسیار دردناک است، این افراد در برابر انتقادهای سازنده حالت تدافعی به خود می‌گیرند. این در حالیست که افراد موفق به انتقادهایی که از آن‌ها می‌شود به دید معلوماتی ارزشمند نگاه می‌کنند چرا که معتقدند این اطلاعات می‌تواند باعث بهبود عملکردشان در آینده شود.
10- عزت نفس پایین
افراد موفق نسبت به کمال گرایان از عزت‌نفس بسیار پایین‌تری برخوردارند، چرا که این افراد دائما از خودشان انتقاد کرده و همواره احساس نارضایتی دارند. تمامی این موارد باعث می‌شود تا شخص کمال گرا از اعتماد به نفس و عزت نفس پایین رنج ببرد. آن‌ها غالبا تنها و منزوی هستند چرا که انتقادپذیر نبودن‌شان، دیگران را از آن‌ها دور می‌کند و این قضیه نیز به نوبه خود باعث کاهش بیشتر اعتماد به نفس می‌شود.
نتیجه‌گیری
اگر ویژگی‌های یک فرد کمال گرا را در خودتان می‌بینید، ناامید نشوید. آگاهی از نیاز به تغییر اولین و مهم‌ترین گام برای رسیدن به آسودگی خاطر، آرامش درونی و موفقیت است. به خاطر داشته باشید که غلبه بر کمال گرایی یعنی اینکه بتوانید بگویید ” تقریباً بی‌نقص” هنوز هم عالی بوده و یک موفقیت به شمار می‌آید.
کدام یک از ویژگی‌های فوق به عنوان یک فرد کمال گرا در شما و یا اطرافیانتان پررنگ‌تر است؟ در قسمت نظرات، با ما از تجربیات خود در این زمینه بگویید.
همه رو دارم و بقیه هم بهم میگن کمال گرا.مثلا شاید یکی زبان رو دو سال کار کنه و در حد متوسط باشه بگه واو موفق شدم دیگه کافیه…ولی خودم 10 ساله کار کردم میگم کافی نیست و هنوز اصلا اون چیزی که میخوام نشده..در حالی که دوستم همینقدر کار کرده و میگه نه ما خیلی بلدیم.
کلا کمال گرایی نابودکننده اس.