جاذبه زمین نقشی حیاتی در زندگی ما دارد و شاید حتی بسیاری از ما نتوانیم تصور کنیم که بدون وجود این نیروی گرانشی طبیعی، زندگی روزمره ما دستخوش چه تغییراتی خواهد شد. در همین راستا آزمایش‌هایی مانند آنچه که فضانورد کانادایی، “دیوید سن ژاک” در یک ویدیو نشان داد، ما را بیشتر با تأثیرات جاذبه آشنا می‌کند. وی در ویدیوی خود نشان داده که مایعات در نبود جاذبه، به جای چکه کردن به پایین (مانند آنچه که در زمین اتفاق می‌افتد)، به صورت یک ابر مایع معلق و شناور در هوا می‌مانند! بنابراین، فضانوردان می‌توانند یک نی به داخل این ابر فرو کرده و مایع را بمکند، یا حتی بدون نیاز به دست آن را مستقیماً از هوا بنوشند!
با اینکه نوشیدن مایعات با این روش بسیار ساده و در عین حال جذاب به نظر می‌رسد، اما ناسا این کار را یک ریسک امنیتی می‌داند، که البته قابل درک است. قطرات آب سرگردان در هوا می‌توانند به تجهیزات الکترونیکی حساس آسیب برسانند. در نتیجه، فضانوردان به طور سنتی برای مصرف نوشیدنی‌های خود به کیسه‌های پلاستیکی با نی‌های مکنده متکی بوده‌اند، راه حلی کاملاً کاربردی که البته اصلاً لذت بخش نیست.
با این وجود، حساب رسمی بخش تحقیقات ایستگاه فضایی بین المللی (ISS) در شبکه اجتماعی ایکس که قبلاً با نام توییتر شناخته می‌شد، زمانی ویدیویی از نوشیدن کاپوچینو توسط فضانوردی به نام “نیکول مان” از یک فنجان با شکلی عجیب در فضا را به اشتراک گذاشت. این فنجان که «فنجان مویرگی» نامیده می‌شود، یک «فنجان فضایی» آزمایشی است که به طور خاص برای استفاده در جاذبه صفر طراحی شده است، بنابراین فضانوردان می‌توانند مانند روی زمین، بدون ترس از ریختن محتوای آن، به راحتی از یک ظرف باز نوشیدنی مورد علاقه خود را بنوشند. اما علمی که در پشت پرده طراحی این فنجان مبتکرانه وجود دارد، دقیقاً همان چیزی است که از ذهن‌های خلاق مهندسان ناسا می‌توان انتظار داشت.
فنجان مویرگی چگونه کار می‌کند؟
حال، سؤال این است که این فنجان فضایی چگونه کار کرده و جادوی خود را عملی می‌کند؟ طبق مدارک ثبت اختراع این فنجان، راز آن در یک کانال نهفته است که به صورت کاملاً هوشمندانه‌ای از پایین به سمت لبه طراحی شده و در امتداد دیواره داخلی فنجان امتداد دارد. این کانال که متشکل از یک زاویه تیز است، از نیروی مویرگی استفاده می‌کند، یعنی همان پدیده‌ای که به درختان اجازه می‌دهد آب را از ریشه‌هایشان به سمت بالا بکشند. بنابراین، حتی در نبود جاذبه نیز تجربه نوشیدن نیمه طبیعی را به کاربر ارائه می‌دهد.
هنگامی که مایعی در فنجان ریخته می‌شود، نیروهای مویرگی باعث می‌شوند در امتداد کانال حرکت کند و آن را در قسمت لبه فنجان به لب‌های فرد نزدیک کند. بخش عمده مایع در کف باقی می‌ماند و توسط همین نیروهای مویرگی در جای خود نگه داشته می‌شود. هنگامی که فضانورد فنجان را کج می‌کند و از لبه آن می‌نوشد، مایع موجود در کانال از مخزن پایین دوباره پر می‌شود و تا خالی شدن فنجان این جریان مداوم را ادامه می‌دهد.
فنجان مویرگی قهوه را خوشمزه‌تر می کند!
بار دیگر که قهوه می‌نوشید، سعی کنید هنگام جرعه جرعه نوشیدن، نفس خود را نگه دارید. خواهید دید که بدون استشمام بوی فوق العاده قهوه، هر چه قدر هم که خوب دم شده باشد، طعم خوبی احساس نخواهید کرد! این به این دلیل است که حس بویایی ما نقش اساسی در نحوه تجربه غذاها و نوشیدنی‌ها دارد. بنیاد دانا (Dana Foundation) ادعا می‌کند که بدون داشتن حس بویایی، ما نسبت به تفاوت‌های ظریف در طعم غذاهایی که می‌خوریم یا می‌نوشیم، به جز پنج عنصر اساسی طعم (شیرین، شور، ترش، تلخ و اومامی یا خوش طعم) بی‌حس می‌شویم. بنابراین، در مورد قهوه هم تفاوت‌های ظریف در هنگام چشیدن قهوه خوب بیشترین اهمیت را دارد.
برای ما زمینی‌ها وحشتناک به نظر می‌رسد که فضانوردان مجبورند تمام نوشیدنی‌های خود را در تمام مدت حضور در فضا به این شکل و بدون همراهی حس بویایی بنوشند (در واقع، فضانوردان در طول تاریخ همیشه غذاهای نسبتاً عجیبی داشته‌اند). به یاد داشته باشید، تنها راهی که آن‌ها می‌توانند چیزی را بنوشند از یک کیسه پلاستیکی مهر و موم شده با نی است. بنابراین، در حالی که آن‌ها قهوه فریز شده (فوری) در فضا دارند، تجربه نوشیدن، همان‌طور که ناسا نیز تأیید کرده، یک تجربه “غیرعادی” است و نمی‌توانند آن تجربه واقعی از طعم نوشیدنی‌ها را داشته باشند.
خوشبختانه، اینجا است که فنجان مویرگی می‌تواند کمک کند. از آنجایی که این فنجان دارای طراحی باز است، فضانوردان می توانند به دلخواه بوی آن را استشمام کنند و در نتیجه یک فنجان قهوه فضایی خوشمزه‌تر داشته باشند. برای فضانوردانی که ماه‌های متمادی را در یک محیط بسته مانند ایستگاه فضایی سپری می‌کنند، نوشیدن یک فنجان قهوه خوش طعم و لذت بردن از آن می‌تواند دلخوشی بسیار بزرگی باشد.
