درد، واژه‌ی آشنایی برای همه‌ی ما است. واژه‌ای که روزانه شاید بار‌ها از آن استفاده کنیم اما شاید خیلی از ما ندانیم که درد یک نوع احساس است که از ارتباط بین اعصاب، نخاع و مغز به‌وجود می‌آید. تجربه‌ی هر انسانی از درد متفاوت است چرا که منشا هر دردی با دیگری متفاوت است و هر انسانی هر نوع دردی را متفاوت حس می‌کند. بنابراین توضیح درد خود به دیگران از مشکل ترین کارهاست. گاهی یک فرد چند درد مختلف را همزمان حس می‌کند که قطعا تجربه‌ی سخت‌تری است و ممکن است با کلمات قابل توصیف نباشد. دانستن انواع مختلف درد و نحوه‌ی توصیف آن‌ها می‌تواند شما را در داشتن ارتباط بهتر با پزشک‌تان یاری کند و به شما کمک کند از احساسات مربوط به درد خود راحت‌تر صحبت کنید. در ادامه درباره این موضوع و منشا دردهای مختلف صحبت خواهیم کرد. با دیجی رو همراه باشید.
1. دردهای حاد
دردهای حاد به انواعی از درد گفته می‌شود که در مدت زمان کوتاه بروز می‌کند، به فرد احساس ناخوشایندی می‌دهد و بیشتر مواقع دارای علت است؛ آسیب بافتی یکی از شایع ترین علل درد حاد می‌باشد. این گونه دردها معمولا تا شش ماه فرد را درگیر می‌کنند و اگر منشا آن توسط پزشک پیدا شود درمان خواهد شد. قبل از اینکه اینگونه دردها بهبود بیابند معمولا بسیار شدید و یا به اصطلاح تیز می‌شوند. علل شایع این گونه دردها شامل این موارد می‌شود: عمل‌های جراحی، بارداری و زایمان، شکستگی استخوان، مسائل مربوط به دندان پزشکی، سوختگی و بریده شدن قسمتی از اعضای مختلف بدن.
2. دردهای مزمن
یک سری از دردها حتی پس از مشخص شدن علت اولیه‌ی آن و درمان، به طور کامل از بین نمی‌روند و باقی می‌مانند. طول عمر این گونه دردها بیش از شش ماه است و به آن درد مزمن می‌گویند. درد مزمن در هر روز می‌تواند بین خفیف تا بسیار شدید تغییر کند و حتی تا پنجاه سال فرد را درگیر کند. این دردها گاهی هیچ علت مشخصی ندارند و یا فقط از صدمات و آسیب‌های گذشته به جا مانده‌‌اند. به علت عمر طولانی این دردها، به راحتی می‌توانند بر کیفیت زندگی فرد تاثیر بگذارند. بنابراین طبیعی است که فردی که سال‌ها از درد مزمن رنج می‌برد احساس اضطراب و یا افسردگی داشته باشد. در فردی با احساس درد مزمن یکسری از علائم دیگر نیز بروز می‌کند که شامل تنش در عضلات، کم شدن تحرک و کمبود انرژی می‌شود. شاید مفهوم احساس درد مزمن برای بعضی از افراد روشن نباشد؛ باید دانست که احساس سردرد بصورت مکرر، درد ناشی از آسیب عصبی، کمر درد، درد و ورم مفاصل پا مواردی از این دست، از جمله دردهای مزمن رایج هستند.
3. دردهای بیولوژیک
شایع ترین انواع درد، نوع بیولوژیک آن است. علت این گونه دردها تحریک گیرنده‌های درد بر اثر آسیب‌ها و یا برشی در بافت است. همه‌ی ما انسان‌ها در تمام قسمت‌های بدنمان گیرنده‌های درد داریم؛ تعداد این گیرنده‌ها در پوست و اندام‌های داخلی بیشتر است. در صورتی که بر اثر حادثه‌ای آسیبی به بافت‌ها برسد و یا بر اثر اصابت یک شئ فشاری بر این گیرنده‌ها وارد بشود، این گیرنده‌ها به سرعت سیگنال الکتریکی تولید کرده و آن را به مغز می‌رسانند. این امر در نهایت باعث احساس درد توسط فرد می‌شود. علاوه بر موارد ذکر شده، این گونه دردها می‌توانند بر اثر التهاب نیز بوجود بیایند و می‌توانند حاد و یا مزمن باشند. این دردها طیف وسیعی دارند و به دو نوع احشایی و سوماتیک یا جسمی تقسیم می‌شوند.
- دردهای احشایی
دردهای احشایی ناشی از آسیب و صدمه به اعضای داخلی بدن هستند. فرد معمولا این درد را در ناحیه‌ی تنه، قفسه‌ی سینه، شکم و یا لگن حس می‌کند. در اغلب موارد مشخص کردن محل دقیق درد احشایی دشوار است. از نشانه‌های درد احشایی می‌توان به احساس فشار، گرفتگی، کوفتگی و غیره اشاره کرد. البته باید دانست که علائم دیگری چون تب و یا حالت تهوع نیز از نشانه‌های درد احشایی می‌تواند باشد. افزایش ضربان قلب و فشار خون و تغییر در دمای بدن نیز از دیگر نشانه‌های درد احشایی هستند، سنگ‌های صفراوی، آپاندیسیت و سندروم روده‌ی تحریک پذیر نیز از عوامل ایجاد کننده‌ی درد احشایی هستند.
- دردهای جسمی
دردهای جسمی، ناشی از تحریک گیرنده‌های درد در بافت‌های بدن و نه در اندام‌های داخلی هستند. بافت‌های ذکر شده شامل پوست، ماهیچه، مفاصل، بافت‌های همبند و استخوان‌ها می‌باشند. معمولا مشخص کردن منشا درد جسمی بسیار آسان‌تر از درد احشایی است. اینگونه دردها مانند یک حس ناراحتی هستند و معمولا به دو صورت عمیق و سطحی طبقه‌بندی می‌شوند. درد عمیق سوماتیک در مفاصل، تاندون‌ها، استخوان‌ها و ماهیچه‌ها احساس می‌شود و حس درد در این حالت با ناراحتی بیشتری همراه است. درد سوماتیک سطحی در غشاهای پوستی و مخاط فرد احساس می‌شود و حس درد در فرد با یک حس تیز همراه است. به عنوان مثال، یک پارگی در تاندون باعث ایجاد درد عمیق سوماتیک می‌شود در حالی که فرو رفتن یک خار در ناحیه داخلی پوست شما باعث ایجاد درد جسمی سطحی می شود. نمونه‌های دیگری از درد جسمی عبارتند از: شکستگی استخوان، احساس فشار در عضلات، بیماری‌های بافت همبند مانند پوکی استخوان، انواعی از سرطان که بر روی پوست یا استخوان‌ها تأثیر می‌گذارند، بریدگی پوست، خراشیدن، سوختگی و درد مفاصل از جمله درد آرتروز.
5. دردهای عصبی
دردهای نوروپاتیک یا عصبی ناشی از اختلال و آسیب در عملکرد سیستم عصبی فرد می‌باشد. در این حالت فرد دچار اختلال در دریافت سیگنال‌های مختلف مانند سیگنال درد می‌شود؛ در واقع فرد دارای یک سیستم دریافت کننده سیگنال ناکارآمد می‌باشد. گفته می‌شود هر گونه درد در اینصورت با یک سردرگمی همراه است زیرا نه راه بروز نه راه خروجی دارد. فردی که با برخورد لباسی نرم به تنش احساس درد می‌کند و یا وقتی در معرض باد قرار می‌گیرد احساس درد در پوست خود می‌کند دارای دردهای عصبی است. علائم دردهای عصبی شامل موارد زیر می‌شود: سوزش، احساس سرما، بی حسی، مور مور شدن و غیره. دیابت یکی از دلایل عمده دردهای عصبی است؛ موارد دیگری که می‌تواند منجر به اختلال در سیستم عصبی و ایجاد احساس درد عصبی شوند عبارتند از: مصرف مداوم الکل، هر اتفاق ناگوار و غیر قابل تحمل که منجر به ایجاد آثار مخرب در فرد می‌شود، اقسامی از عفونت‌ها، مشکلات عصب صورت مانند فلج بل، التهاب عصب نخاعی، زونا، سندروم تونل کارپ، ایدز، اختلالات سیستم عصبی مرکزی ، مانند بیماری پارکینسون اسکلروز متعدد، تشعشع و دارو‌های شیمی درمانی.
توصیه‌هایی در مورد بیان احساس درد
درد یک تجربه‌ی بسیار شخصی است که در هر فرد متفاوت است. گاهی فرد از یک درد آنقدر رنج می‌برد که بیان آن برایش غیرممکن است. اما ممکن است همان درد در فرد دیگری بسیار خفیف بروز پیدا کند. وضعیت سلامت روان و سلامت کلی جسمی فرد نقش مهمی در ابراز حس درد دارد. توصیف دقیق درد توسط بیمار می‌تواند به پزشک در پیدا کردن علت درد کمک زیادی بکند. تنها در این صورت است که پزشک راه درمان مناسبی را می‌تواند پیشنهاد دهد. قبل از قرار ملاقات خود با پزشک سعی کنید دفترچه ای برداشته و تمام احساسات خود را بصورت شفاف نسبت به دردی که حس می‌کنید، بنویسید. معمولا پزشک با در دسترس داشتن پاسخ سئوالات زیر می‌تواند اطلاعات خوبی در مورد درمان ارائه دهد:
- چه مدت است که احساس درد می‌کنید؟
- درد شما هر چند وقت یک بار رخ می‌دهد؟
- انجام چه فعالیت‌هایی باعث می‌شود درد شما بهتر و یا بدتر شود؟
- درد را بطور دقیق در کدام ناحیه از بدن احساس می‌کنید؟
- درد شما در یک نقطه به صورت موضعی رخ می‌دهد و یا گسترش می‌یابد؟
- درد شما در رفت و آمد است و یا ثابت است؟
در نظر داشته باشید از کلماتی استفاده کنید که به طور مستقیم و به بهترین شکل حس شما را در مورد آن درد بیان کند. در ادامه کلماتی در همین باره پیشنهاد می‌شود: سوزش، احساس چاقو خوردگی، درد قوی، گرفتگی، احساس چنگ خوردن و فشار.
بعضی از افراد معمولا احساس دردهای خود را می‌نویسند. استفاده از این دفترچه خاطرات برای ردیابی علائم بیمار می‌تواند بسیار کمک کننده باشد. موارد یادداشت‌های زیر نیز می‌توانند مفید باشند:
وقتی که درد شروع می‌شود، چه مدت طول می‌کشد، چه احساسی دارید، جایی که درد را احساس می‌کنید، در مقیاس 1 تا 10 درد شما چقدر شدید است، چه چیزی باعث درد شما می‌شود، چه چیزی احساس درد را در شما کم می‌کند، هر گونه داروی مورد استفاده.
در انتها یادتان باشد اگر چنین خاطراتی را می‌نویسید، در ملاقات بعدی با پزشک‌تان حتما آن را به همراه داشته باشید.
