اگر گوشی اندرویدی شما کند شده، به طور مکرر پنجره‌های پاپ‌آپ نمایش می‌دهد و یا هنگ می‌کند، احتمال دارد هک شده باشد! البته، تشخیص این موضوع به همین سادگی هم نیست و ما در این مقاله نحوه بررسی آن و اقداماتی که لازم است انجام دهید را شرح می‌دهیم.
این روزها همه ما یک گوشی هوشمند داریم که تقریباً تمام امور زندگی ما را در برگرفته و آن را اداره می‌کند. بنابراین نگه داشتن این وسیله به صورت ایمن و عاری از هرگونه ویروس بسیار اهمیت دارد.
اگر حس می‌کنید گوشی شما عملکردی غیرعادی دارد، باید از نکاتی که در ادامه گفته می‌شود برای بررسی بدافزار، برنامه‌های کلاهبرداری و سایر مشکلاتی که ممکن است به وجود آمده باشد، استفاده کنید. در ادامه آن نیز توضیح می‌دهیم که پس از رفع مشکل، چگونه امنیت تلفن همراه‌تان را حفظ کنید تا دوباره دچار چنین مشکلی نشوید.
چگونه بفهمیم که دستگاه اندرویدی ما هک شده است؟
1- کم شدن باتری یا مصرف زیاد آن
حتی اگر نشانه‌های واضحی از اتفاقات مشکوک مشاهده نمی‌کنید، باز هم ممکن است چیزی مخرب در پشت صحنه در حال اتفاق افتادن باشد! یکی از بهترین راه‌ها برای تشخیص اینکه آیا گوشی شما هک شده یا نه، بررسی میزان مصرف باتری است.
اگر گوشی شما بدون دلیل داغ می‌کند، یعنی حتی وقتی شارژ نمی‌شود یا صفحه خاموش است، ممکن است چیزی در پس زمینه در حال اجرا شدن باشد. اما خوشبختانه حتی پیچیده‌ترین بدافزارها هم در گوشی یا تبلت اثری از خود برجای می‌گذارند. بنابراین با بررسی منوی مصرف باتری شروع کنید.
به Settings > Battery > Battery Usage بروید و ببینید آیا با یک برنامه ناشناخته یا چیز غیرمعمولی مواجه می‌شوید؟!
از آنجایی که گوگل یک سیستم جامع Google Play Protect در اندروید دارد، معمولاً این اتفاق نمی‌افتد. اما ما همچنان توصیه می‌کنیم این بررسی را انجام دهید. چرا که برخی از برنامه‌های ناشناخته با نام “10214” وجود دارد که تا 40 درصد از شارژ باتری را از بین می‌برد و یا برنامه‌های Miscellaneous که بدتر هم هستند و حدود 70 درصد باتری شما را تخلیه می‌کنند!
در این سناریو، ما احتمالاً یک keylogger یا ویروس داریم که نام خود را مخفی می‌کند تا از پیدا شدن خود جلوگیری کند. توجه کنید که تنها به دنبال نام‌های عجیب و غریب نباشید، زیرا ما برنامه‌های کاملاً عادی را دیده‌ایم که همان کارها را انجام می‌دهند. برنامه‌هایی که به طور خودبه‌خودی نصب شده‌اند و ما آن‌ها را آگاهانه نصب نکرده‌ایم. پس به دنبال هر چیزی باشید که باتری زیادی مصرف می‌کند.
همه ما به طور متفاوتی از گوشی خود استفاده می‌کنیم، اما اگر متوجه تخلیه بسیار سریع باتری شدید، این نگران کننده است. می‌توانید گوشی خود را مجدداً راه‌اندازی کنید، نرم افزار مشکوک را ببندید و در صورت امکان، برنامه را به طور کامل حذف کنید. اگر باتری شما خیلی سریع در حال تخلیه شدن است و احتمال می‌دهید که گوشی شما هک شده باشد، پس این بررسی را حتما انجام دهید!
2- برنامه‌هایی که به صورت خودکار نصب شده‌اند را بررسی کنید
یکی دیگر از نشانه‌های گویای وجود بدافزار یا هک شدن گوشی این است که برنامه‌هایی به طور ناخواسته و خودکار روی آن نصب شده باشند. در واقع، این‌ها برنامه‌هایی هستند که خودتان نصب نکرده‌اید و از وجودشان اطلاع ندارید.
برنامه‌ها یا سایت‌های نامناسب می‌توانند برنامه‌ای جانبی را روی گوشی شما نصب کرده و اطلاعات حساس را به سرقت ببرند.
بنابراین این را نادیده نگیرید، چون به احتمال زیاد دستگاه شما هک شده است. گاهی اوقات، این برنامه‌ها باتری زیادی مصرف نمی‌کنند، بلکه باعث آسیب امنیتی و تخلیه اطلاعات شما می‌شوند. اگر با یکی از آن‌ها مواجه شده‌اید، به شما می‌گوییم چطور از شر آن خلاص شوید.
به Settings > Apps > App Manager بروید و لیست برنامه‌های گوشی خود را بررسی کنید. گاهی اوقات باید روی تک تک برنامه‌ها ضربه بزنید تا بتوانید همه آن‌ها را ببینید. هر چیزی را که نمی‌خواهید، روی آن ضربه بزنید و Uninstall را انتخاب کنید.
البته بدیهی است که شما فقط باید مواردی که مشکوک به نظر می‌رسند و می‌دانید که مهم نیستند را حذف کنید. اگر به صورت اتفاقی برنامه‌ها را حذف کنید، ممکن است بیشتر از فایده، به آن آسیب برسانید و اجزای حیاتی گوشی خود را از بین ببرید!
برنامه‌های زیادی وجود دارند که توسط سازندگان یا اپراتورها از پیش نصب شده و بی‌ضرر هستند. پس در مورد آنچه حذف می‌کنید احتیاط کنید.
3- مصرف زیاد و غیرعادی داده تلفن همراه
اکثر مردم از بسته‌های نامحدود یا پرحجم اینترنت استفاده می‌کنند و به همین خاطر اصلاً به منوی Data Usage در تنظیمات نگاه نمی‌کنند. اما اگر اندروید شما عملکرد غیرعادی دارد و می‌خواهید ببینید که آیا گوشی شما هک شده است یا خیر، این یک راه آسان دیگر برای بررسی موضوع است.
اگر گوشی ویروس داشته باشد، ممکن است داده‌های خصوصی شما را از طریق برنامه‌ای که به صورت دائم اجرا می‌شود، به شخص ثالث ارسال کند.
برای بررسی این مسئله، به Settings > Connections & WiFi > Data Usage بروید و کمی در آنجا جستجو کنید.
YouTube ، Spotify و سایر سرویس‌های استریم، از داده‌های زیادی استفاده می‌کنند. اما اگر برنامه دیگری دیدید که بیش از حد از داده استفاده می‌کند، یک جای کار می‌لنگد! هیچ برنامه عادی‌ای اصولاً نباید بیش از 5 گیگابایت در یک ماه استفاده کند، بنابراین در اینجا باید به دنبال برنامه‌ای باشید که مصرف غیرعادی دارد.
اگر چیزی پیدا کردید که به نظرتان مشکوک می‌رسید، آن را حذف کنید (پس از اطمینان از اینکه برای دستگاه شما ضروری نیست).
4- مراقب پاپ‌آپ‌های عجیب و غریب و تبلیغاتی باشید
پنجره های پاپ‌آپ در اشکال و اندازه‌های مختلف، در زمان‌های مختلف و از انواع وبسایت‌ها ممکن است به گوشی شما بیایند. ما آموخته‌ایم که با آن‌ها کنار بیاییم. اگرچه بیشتر اوقات نیز چیزی جز یک محتوای تبلیغاتی ساده ندارند.
اما گاهی، این پاپ‌آپ‌ها می‌توانند خطرناک باشند و برای شما مشکل ایجاد کنند. مراقب پنجره‌های پاپ‌آپ یا تبلیغات عجیب و غریب که سرگرم کننده و جالب به نظر می رسند، باشید و هرگز روی آن‌ها کلیک نکنید.
گوگل در چند سال گذشته چندین تغییر ایجاد کرده تا از چنین مواردی جلوگیری کند، به ویژه در مرورگر گوگل کروم در اندروید. اما هنوز هم این موارد دیده می‌شوند. معمولاً با بالا آمدن هر پاپ‌آپ، تلفن همراه شما ویبره می‌زند و گاهی اوقات نیز، صفحه نمایش شما روشن می‌شود. اما باید بدانید که این کاملاً ساختگی و فریبنده است، بنابراین هرگز روی دکمه Remove ضربه نزنید. بلکه کل مرورگر وب خود را ببندید و گوشی هوشمند خود را راه‌اندازی مجدد کنید.
هرگز اطلاعات شخصی و همچنین اطلاعات کارت اعتباری یا رمز عبور خود را در جایی که نمی‌شناسید وارد نکنید.
5- خرابی مداوم و غیرقابل توضیح برنامه‌ها و گوشی
یکی دیگر از علائمی که ممکن است نشان دهنده هک شدن گوشی اندرویدی شما باشد، این است که مشکلات ریز و درشت آن هیچ وقت برطرف نمی‌شوند! اغلب، گوشی‌های اندرویدی شروع به بی‌نظم کار کردن می‌کنند، مثلا برنامه‌ها بدون دلیل باز می‌شوند، گوشی تلفن عملکرد کندی دارد و یا دائما خراب می‌شود. گاهی اوقات، این مشکلات ناشی از وجود ویروس است.
ابتدا، اسکنر Google Play Protect را که مستقیماً در برنامه Google Play قرار دارد امتحان کنید. Google Play را باز کنید و روی دکمه منو در بالای صفحه ضربه بزنید. سپس تا اواسط صفحه Play Protect پایین بیایید و Scan را فشار دهید تا اسکن گوشی و برنامه‌های شما شروع شود.
به خاطر داشته باشید که Play Protect یک ابزار بسیار پایه‌ای است، بنابراین باید جایگزین قوی‌تری مانند Malwarebytes Security که یکی از بهترین برنامه‌ها برای تشخیص هک شدن گوشی است را هم استفاده کنید.
ده‌ها برنامه آنتی ویروس و امنیتی در فروشگاه Google Play وجود دارد، اما ما توصیه می‌کنیم از برندها و نام‌های معتبر استفاده کنید و صرفاً اولین گزینه‌ای که ظاهر می‌شود را نصب نکنید. به دنبال برندهای شناخته شده‌ای مانند Avast، AVG یا BitDefender که در رایانه‌های خود استفاده کرده‌اید، باشید.
این ابزارها در اسکن سریع و آسان دستگاه شما برای رفع این مشکلات عالی هستند. معمولاً، اگر Malwarebytes چیزی پیدا کند، آن را برای شما حذف می کند. Malwarebytes Security را به صورت رایگان می‌توانید دانلود کنید.
در صورت لزوم گوشی خود را ریست فکتوری کنید
اگر با حذف برنامه‌های مشکوک و نصب نرم‌افزار آنتی ویروس، همچنان مشکلات پابرجا هستند، آخرین تلاش این است که گوشی خود را ریست فکتوری کنید.
به یاد داشته باشید که طی این فرآیند کاملاً همه چیز از تلفن شما حذف می‌شود، بنابراین از عکس‌ها، پیام‌های متنی، ویدئوها و هر چیز دیگری که می‌خواهید نگه دارید، پشتیبان بگیرید و سپس تلفن همراه‌تان را ریست فکتوری کنید. برای این کار طبق دستور Settings > Backup & Reset (or Security) > Reset > Factory Data Reset پیش بروید.
تنها زمانی به ریست فکتوری متوسل شوید که همه راه‌های دیگر را امتحان کرده باشید. چرا که این فرآیند همه چیز را از بین می‌برد و تلفن شما مانند روز اول که آن را دریافت کردید، می‌شود و مجبور خواهید بود که همه چیز را دوباره نصب و تنظیم کنید. اما بدون شک، امنیت ارزش کمی زحمت را دارد!
چگونه امنیت گوشی اندرویدی خود را حفظ کنیم؟
در سال 2019، گوگل تأیید کرد که بیش از 2.5 میلیارد دستگاه اندرویدی وجود دارد، که آن را به سیستم عامل شماره یک در سطح جهانی تبدیل کرده است و به همین خاطر هدف بزرگی برای هکرها است. هک‌های گوشی‌های اندرویدی می‌تواند به صورت پنجره‌های پاپ‌آپ، تبلیغات جعلی، برنامه‌های نصب شده‌ای که شما آن‌ها را تأیید نکرده‌اید، بالا رفتن هزینه اینترنت، تخلیه باتری و موارد دیگر باشد. در واقع، هکرها وقتی مخاطبان بسیار زیادی دارند خلاق‌تر عمل می‌کنند.
هوشیار و محتاط بودن می‌تواند مانع نقض امنیتی شود. در اینجا چند راهکار وجود دارد که می‌توانید انجام دهید تا همیشه در امنیت باشید:
- به‌روز باشید و همیشه آخرین آپدیت نرم افزاری گوشی و برنامه‌ها را نصب کنید.
- برنامه‌ها را تنها از منابع معتبر دریافت کنید.
- گزینه Install from Unknown Sources را در تنظیمات غیرفعال کنید یا تیک آن را بردارید.
- از اثر انگشت، اسکن چشم، گذرواژه یا PIN برای امنیت صفحه قفل استفاده کنید.
برای حفظ امنیت گوشی خود هوشیار باشید
برنامه‌ها را تنها از منابع قابل اعتماد مانند Google Play Store ، Amazon App Store یا Samsung Galaxy apps نصب کنید و بدانید وبسایت‌هایی که فایل‌های APK Android (نصب فایل‌ها) را ارائه می‌دهند، دوست شما نیستند. بنابراین تحت هیچ شرایطی این فایل‌ها را نصب نکنید.
در حقیقت، راه حل اصلی برای حفظ امنیت گوشی هوشمند شما صرفاً احتیاط و استفاده از عقل سلیم است.
