دژاوو (Deja Vu) یا آشناپنداری پدیده‌ای جالب است که تقریباً 97 درصد از افراد حداقل یک بار در طول زندگی خود آن را تجربه می‌کنند. این اصطلاح که از زبان فرانسوی گرفته شده و به معنای “قبلاً دیده شده” است، احساسی ناخوشایند را توصیف می‌کند که گویی شما قبلاً یک موقعیت را تجربه کرده‌اید، حتی اگر بدانید که این امر غیرممکن است.
دژاوو چیست؟
دژاوو به عنوان “حس کاذب آشنایی” شناخته می‌شود، جایی که احساس می‌کنید یک لحظه دقیق از گذشته را دوباره تجربه می‌کنید. پزشکان توضیح می‌دهند که این احساس گذرا است و مغز شما توهمی از آشنایی ایجاد می‌کند بدون اینکه هیچ حافظه واقعی برای پشتیبانی از آن وجود داشته باشد.
چه چیزی باعث دژاوو می‌شود؟
باور بر این است که دژاوو به دلیل “اتصالات ناکارآمد” بین بخش‌های مختلف مغز که در حافظه و شناخت دخیل هستند، رخ می‌دهد. دو لوب گیجگاهی که در بالای شقیقه‌ها قرار دارند، نقش مهمی در موارد زیر دارند:
- به یاد آوردن کلمات
- به خاطر سپردن مکان‌ها و افراد
- درک زبان و احساسات
آیا دژاوو طبیعی است؟
تجربه دژاوو معمولاً طبیعی است و به خودی خود ضرری ندارد. این پدیده بیشتر در افراد بین 15 تا 25 سال رخ می‌دهد و با افزایش سن کاهش می‌یابد. دژاوو در شب‌ها و آخر هفته‌ها بیشتر اتفاق می‌افتد. عواملی مانند تحصیلات بالا، سفرهای مکرر، خواب‌های واقعی و باورهای لیبرال با افزایش حساسیت به دژاوو مرتبط شده‌اند.
در حالی که دژاوو معمولاً بی‌ضرر است و در افراد سالم چند بار در سال رخ می‌دهد، اگر به طور مکرر رخ دهد یا با علائم دیگر همراه باشد، ممکن است نیاز به توجه و بررسی‌های بیشتر داشته باشد.
چه زمانی باید نگران شوید؟
دژاوو اگر به طور مکرر رخ دهد یا با علائمی مانند مواردی که در ادامه ذکر می‌شوند، همراه باشد ممکن است نشانه‌ای از مشکلات سلامتی بوده و نیاز به بررسی‌های تخصصی داشته باشد. این علائم عبارتند از:
- گیجی
- سردرد
- از دست دادن آگاهی
- ضعف
- تشنج
- لرزش
اگر چندین بار در ماه دژاوو را تجربه می‌کنید، دوره‌هایی با از دست دادن هوشیاری دارید یا با علائم نگران کننده دیگری مانند جویدن ناخودآگاه یا تپش قلب مواجه می‌شوید، مهم است که با یک پزشک یا متخصص مغز و اعصاب مشورت کنید. دژاووی منظم یا نگران کننده نباید نادیده گرفته شود، زیرا ممکن است نشانه‌ای از بیماری‌های دیگر مانند صرع، میگرن یا اختلالات حافظه باشد.
در صورت تردید، به دنبال مشاوره پزشکی باشید تا از سلامتی و رفاه خود به درستی مراقبت کنید.
