با نگاهی به عکس‌های پرتره قدیمی، ممکن است متوجه یک شباهت عجیب و یک روند رایج در بین اغلب آن‌ها شوید. برخلاف امروز، اولین عکس‌های پرتره اغلب بزرگسالان و کودکانی را به تصویر می‌کشند که قیافه‌ای کاملاً جدی دارند و اصلاً لبخند نمی‌زنند! این را می‌توان حتی در عکس‌های عروسی و جشن‌هایی که معمولاً در آن انتظار شادی و خنده را داریم نیز مشاهده کرد. اما به طور کلی، این موضوع بیشتر در پرتره‌های گرفته شده در اواخر قرن 18 و در سراسر قرن 19 مشهود است.
حال، سؤال اینجاست که واقعاً چرا در آن زمان مردم جلوی دوربین لبخند نمی‌زدند؟! تئوری‌ها و نظریات زیادی در مورد اینکه چرا مردم در عکس‌ها ابراز شادی نمی‌کنند وجود دارد و ما در این مقاله قصد داریم به تاریخچه عکاسی پرتره و سنت‌های پیرامون آن بپردازیم. پس در ادامه با ما همراه باشید.
ثبت عکس‌های پرتره در دوربین‌های اولیه چالش برانگیز بود
یکی از رایج‌ترین دلایل نخندین مردم در عکس‌های پرتره قدیمی این است که برای ثبت عکس باید به مدت طولانی جلوی آن ثابت می‌نشستند و یا می‌ایستادند. واقعیت این است که عکس گرفتن با اولین دوربین‌ها مانند گوشی‌های هوشمند امروزی راحت نبود.
نوردهی عکس‌ها در آن دوران کاری زمان‌بر بود، به این معنی که سوژه باید برای مدت طولانی ثابت می‌ماند. به طور متوسط، اولین دوربین‌ها حدود 20 دقیقه برای گرفتن عکس زمان می‌بردند و برای گرفتن عکس با بالاترین کیفیت، سوژه باید تا حد امکان ثابت می‌ماند. در واقع، حرکت باعث می‌شود عکس تار شود و سوژه از فوکوس خارج شود.
بنابراین، نشستن با چهره‌ای آرام به جای نگه داشتن لبخند به مدت 20 دقیقه آسان‌تر بود.
اما این تنها عامل نبود زیرا کیفیت دوربین در طول سال‌ها افزایش یافت و می‌توان گفت در سال 1900 برای آن زمان بسیار پیشرفته شده بود. در دهه 1900، دوربین‌ها می‌توانستند در حدود 20 ثانیه عکس بگیرند. عرضه دوربین‌های براونی و سایر مدل‌های یپشرفته‌تر زمان نوردهی را بسیار کاهش داد و مردم می‌توانستند لبخند خود را در این مدت نگه دارند. دوربین‌های آن زمان در مقایسه با استانداردهای امروزی کند بودند اما برای زمان خود کاملاً سریع محسوب می‌شدند.
عکاسی پرتره در ابتدا به عنوان یک هنر جایگزین نقاشی تصور می‌شدند
این ایده نیز وجود دارد که پرتره در آن زمان به عنوان لحظه خاص و مهمی در مستندسازی زندگی یک شخص تلقی می‌شد. قبل از دوربین‌ها، این کار با نقاشی کردن انجام می‌شد که ساعت‌ها طول می‌کشید.
معمولاً نقاشی‌های پرتره در یک مناسبت خاص و مهم کشیده می‌شد و هدف از طراحی پرتره این بود که برای ثبت یک لحظه مهم زمان گذاشته شود. این سنت حتی زمانی که دوربین‌ها نیز معرفی شدند، منتقل شد.
بنابراین، تصور می‌شود که مردم آن زمان این ذهنیت را داشتند که لحظه ثبت عکس لحظه‌ای جدی و مهم است و باید در آن کاملاً جدی بود.
سنت ویکتوریایی در ثبت پرتره مردگان!
یکی دیگر از دلایلی که می‌بینید افراد در عکس‌های قدیمی جدی به نظر می‌رسند، می‌تواند به سنت عکس گرفتن از متوفی در دوران ویکتوریایی مربوط باشد. در آن دوران، دوربین‌ها قابلیت عکس‌برداری را در دسترس‌تر و راحت‌تر کردند.
در دوران ویکتوریا، عکاسی از مردگان به طور فزاینده‌ای رایج شد. دلیل آن هم این بود که برخلاف امروز، عکس‌ها راهی برای ثبت یک «لحظه بی‌حرکت و منجمد» از شخص تلقی می‌شدند. برخلاف امروز که عکاسی را روشی برای ثبت یک لحظه از زمان می‌دانند و مورد استفاده قرار می‌دهند.
هنگامی که یکی از عزیزان شخصی از دنیا می‌رفت، به او لباس مشکی می‌پوشاندند و در حالت ایستاده قرار می‌دادند تا عکس بگیرند. این کار تا حدودی یک فرآیند مستندسازی بود و به عنوان شیوه‌ای برای جاودانه کردن آن شخص تلقی می‌شد.
بنابراین، اغلب تصور می‌شود که این پرتره‌های مرگ بودند که ذهنیت جدی بودن در عکس‌ها را در مردم ایجاد کرده بودند.
لبخند زدن از سال 1800 تا 1900 مورد تایید نبود
ویکتوریایی‌ها و ادواردایی‌ها علاوه بر علاقه غیرعادی به عکاسی از مردگان، لبخند زدن را هم قبول نداشتند! در آن زمان، لبخند زدن احمقانه و یک اقدام سطح پایین تلقی می‌شد و اعتقاد بر این بود که جدی بودن و صاف نگه داشتن چهره قوی‌ترین و زیباترین حالت چهره است.
اگرچه راهی برای اثبات این نظریه وجود ندارد، اما می‌توان آن را از طریق متون و اسناد تاریخی تأیید کرد. لبخند زدن در زمان‌های قدیم احمقانه تلقی می‌شد و از همین رو مردم در پرتره‌ها سعی می‌کردند جدی به نظر برسند.
نتیجه‌گیری
به طور کلی، مردم به دلایل مختلف هرگز در عکس‌های قدیمی لبخند نمی‌زنند. این روند رایج از یک سو مربوط به سنت و فرهنگ مردمان آن زمان بود و از سوی دیگر موانع فنی نیز دخیل بودند.
لبخند زدن در هنگام عکاسی در ابتدا به دلیل زمان زیادی که برای ثبت یک عکس صرف می‌شد، چالش برانگیز بود. اما جدای از جنبه فنی، عامل دیگر استانداردها و آرمان‌های زمانه نیز بسیار مهم و تأثیرگذار بودند. به عنوان مثال، لبخند زدن یک حرکت سطح پایین و ناشایست تلقی می‌شد.
تقریباً غیرممکن است که بتوانید عکس پرتره‌ای با چهره‌های خندان از دوران قدیم پیدا کنید و ما در این مقاله به دلایل این مسئله پرداختیم.
