در دنیایی که روز به روز خدمات و تعاملات اجتماعی بیشتری بر بستر اپلیکیشن‌های موبایلی شکل می‌گیرد، داشتن یک گوشی هوشمند تقریباً به یک ضرورت تبدیل شده است. با این حال، هنوز هم افرادی هستند که از همراه داشتن این ابزارهای هوشمند اجتناب کرده و ترجیح می‌دهند به جای آن از گوشی‌های ساده استفاده کنند. گوشی‌های ساده، همان تلفن‌های همراه سنتی یا مدل‌های جدیدتر با امکانات محدود هستند.
تحقیقات اخیر دانشگاه آلتو در فنلاند، به تازگی با انجام یک مطالعه، دلایل عدم استفاده از گوشی های هوشمند و پیامدهای آن را مورد بررسی قرار داده است. این مطالعه که در نشریه “مجموعه مقالات ACM در زمینه تعامل انسان و کامپیوتر” منتشر خواهد شد، بر اساس مصاحبه با افرادی انجام شده است که به طور عمد تصمیم به کنار گذاشتن گوشی هوشمند خود گرفته‌اند یا هرگز به سراغ خرید آن نرفته‌اند؛ تصمیمی که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان می‌تواند منجر به دشواری‌های بیشتر در زندگی روزمره، محدودیت در انتخاب‌ها و گاهی حتی افزایش برخی ریسک‌ها برای فرد شود.
پروفسور یانه لیندکویست (Janne Lindqvist)، رئیس بخش علوم کامپیوتر دانشگاه آلتو، در این خصوص می‌گوید:
گوشی‌های ساده سفارشی می‌توانند گران قیمت باشند و برخی از کاربران اروپایی که نظرات آن‌ها در این مطالعه مورد بررسی قرار گرفته، حتی گوشی‌هایی را از آفریقا سفارش داده بودند که در بازار داخلی آن‌ها موجود نبود!
شرکت‌کنندگان در این مطالعه همگی از کشورها و مناطقی بودند که در آن‌ها گوشی های هوشمند به راحتی در دسترس بود و انتخابی واضح به شمار می‌رفت. با وجود این، دلایل آن‌ها برای رد کردن این ابزار هوشمند، بسیار متنوع بود.
برخی از افراد به دنبال دور شدن از حواس‌پرتی‌های اجتناب‌ناپذیر گوشی های هوشمند بودند، در حالی که برخی دیگر می‌خواستند از تحت نظر قرار گرفتن آنلاین دوری کنند. برای والدین فرزندان زیر سن قانونی نیز دلیل اصلی، دور نگه داشتن فرزندان از شبکه‌های اجتماعی و جلوگیری از وسوسه استفاده از گوشی هوشمند و قطع کردن ارتباط با آن‌ها در زمان با هم بودن بود. برای عده‌ای دیگر هم انتخاب آن‌ها با اعتقادات مذهبی مرتبط بود.
آنابل روتشیلد (Annabel Rothschild)، پژوهشگر دکترا در موسسه فناوری جورجیا، در این باره توضیح می‌دهد:
برای پیروان برخی مذهب، ظاهر و شکل ظاهری گوشی اهمیت داشت، زیرا نباید خیلی پیشرفته یا جدید به نظر می‌رسید. همچنین، کارکردهای گاه دست و پا گیر آن، به عنوان راهی برای جلوگیری از استفاده بیش از حد تلقی می‌شد. به غیر از فناوری‌های ارتباطی ضروری مانند تماس صوتی، پیامک و گاهی اوقات GPS، گوشی‌های ساده معمولاً چیز بیشتری ندارند و کاربران آن را به عنوان روشی برای تمرکز بر آنچه که واقعا مهم است، می‌دانند.
افراد بدون گوشی هوشمند مجبور به خلاقیت می‌شوند!
عدم استفاده از گوشی های هوشمند، منجر به انواع مشکلات و دردسرها در زندگی روزمره افراد می‌شود. اولین مشکل، یافتن یک گوشی ساده و بادوام است. انجام برخی خریدها، امکان تایید دو مرحله‌ای (Two-factor authentication) و برآورده کردن انتظارات کارفرمایان برای دسترسی به کارمندان خارج از ساعات کاری یا محل کار، نیز برای این افراد دشوار می‌شود.
در زمان اوج همه‌گیری ویروس کرونا، بسیاری از کشورها محدودیت‌هایی را وضع کردند که به طور ویژه از طریق گوشی های هوشمند مدیریت می‌شد و دارندگان گوشی‌های ساده را با مشکل روبرو می‌کرد. در بدترین حالت نیز عدم دسترسی به گوشی هوشمند، برخی ریسک‌ها را نیز به دنبال داشت و به عنوان مثال دسترسی به تاکسی‌های آنلاین که به اپلیکیشن‌های موبایلی وابسته هستند، محدود می‌شد.
لیندکویست می‌گوید:
ما دریافتیم که در بسیاری از جوامع، برای اینکه زندگی همچنان بدون گوشی هوشمند جریان داشته باشد، باید انواع و اقسام ترفندها ابداع شود.
برخی از شرکت کنندگان در این مطالعه از راه‌حل‌های فنی جانبی، مانند دستگاه‌های مستقل برای جایگزینی عملکردهای خاص گوشی های هوشمند استفاده می‌کردند. بسیاری دیگر نیز در مواقع نیاز از گوشی هوشمند اعضای خانواده یا آشنایان استفاده می‌کردند! بنابراین، در عمل، برای یک زندگی بدون گوشی هوشمند، نیاز به دانش فنی بالا یا دوستان و خانواده‌ای باشد که بتوانند در مواقع نیاز به کمک فرد بیایند.
البته، علاوه بر دلایل ذکر شده در این مطالعه، می‌توان به موارد دیگری نیز اشاره کرد که افراد را به سمت استفاده از گوشی‌های ساده سوق می‌دهند:
- نگرانی از سلامت: برخی افراد نگران اثرات امواج الکترومغناطیسی ساطع شده از گوشی های هوشمند بر سلامتی خود هستند.
- اعتیاد به گوشی: با توجه به ماهیت اعتیادآور رسانه‌های اجتماعی و اپلیکیشن‌های گوشی های هوشمند، برخی افراد ترجیح می‌دهند با استفاده از یک گوشی ساده، خود را از این دام دور نگه دارند.
- محیط زیست: تولید و دفع گوشی های هوشمند می‌تواند اثرات منفی بر محیط زیست داشته باشد. استفاده از یک گوشی ساده می‌تواند به عنوان راهی برای کاهش این پیامدها تلقی شود. بنابراین، افرادی که به صورت جدی دغدغه محیط زیستی دارند، ممکن است به همین دلیل از استفاده از گوشی های هوشمند خودداری کنند.
- سادگی: برخی افراد به سادگی زندگی بدون پیچیدگی‌های دنیای دیجیتال و اتصالات دائمی ارزش قائل هستند.
چالش‌های استفاده از گوشی‌های ساده
در حالی که استفاده از گوشی‌های ساده مزایای خاص خود را دارد، چالش‌هایی را نیز به همراه دارد که در نتایج مطالعه نیز به برخی از آن‌ها اشاره شده است. اگر بخواهیم به طور خلاصه چند مورد دیگر از این چالش‌ها را ذکر کنیم، می‌توانیم به موارد زیر اشاره نماییم:
- محدودیت در دسترسی به اطلاعات و خدمات: گوشی‌های ساده به اندازه گوشی های هوشمند به اینترنت و اپلیکیشن‌ها دسترسی ندارند. این امر می‌تواند یافتن اطلاعات، برقراری ارتباط با دیگران و استفاده از برخی خدمات را دشوار کند.
- عدم امکان استفاده از اپلیکیشن‌های محبوب: بسیاری از اپلیکیشن‌های محبوب مانند شبکه‌های اجتماعی، خدمات بانکی و تاکسی‌های آنلاین فقط بر روی گوشی های هوشمند قابل دسترس هستند.
- انزوای اجتماعی: در دنیایی که ارتباطات به طور فزاینده‌ای از طریق رسانه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها انجام می‌شود، عدم استفاده از گوشی هوشمند می‌تواند منجر به انزوای اجتماعی شود.
- مشکلات در مواقع اضطراری: در صورت بروز مشکل یا نیاز به کمک فوری، نداشتن گوشی هوشمند می‌تواند چالش‌برانگیز باشد.
نتیجه‌گیری
استفاده از گوشی های هوشمند یا ساده، تصمیمی شخصی است که باید با در نظر گرفتن مزایا و معایب هر دو گزینه گرفته شود. برای برخی افراد، مزایای سادگی، تمرکز و عدم وابستگی به دنیای دیجیتال، فواید بیشتری نسبت به محدودیت‌ها و چالش‌های آن دارد. اما در نهایت، انتخاب نوع گوشی به سبک زندگی، نیازها و ترجیحات فردی هر شخص بستگی دارد.
