جهان علم و کلکسیونرها در انتظار یک رویداد بی‌سابقه است: حراج بزرگ‌ترین قطعه شهاب سنگ مریخی که تاکنون روی زمین کشف شده است. این شهاب سنگ 25 کیلوگرمی، با نام NWA 16788، قرار است در حراجی ساثبیز نیویورک (Sotheby’s) در روز چهارشنبه به فروش برسد. ارزش تخمینی این سنگ آسمانی بین 3.3 تا 7 میلیون دلار برآورد شده است. اما چرا این شهاب سنگ مریخی تا این حد ارزشمند است؟ پاسخ در منشأ فرازمینی و نادر بودن آن نهفته است. با ما در دیجی رو همراه باشید.
این شهاب سنگ، که حدود 70 درصد بزرگ‌تر از نمونه دیگر شناخته شده مریخی است، تقریباً 7 درصد از کل مواد مریخی موجود روی زمین را تشکیل می‌دهد. ابعاد آن 375 میلی‌متر در 279 میلی‌متر در 152 میلی‌متر است و به گفته ساثبیز، در نوامبر 2023 توسط یک شکارچی شهاب سنگ در صحرای ساهارا، در کشور نیجر، کشف شد. داستان این شهاب سنگ مریخی به یک برخورد عظیم سیارکی با سطح مریخ بازمی‌گردد که آن را از سیاره سرخ جدا کرده و پس از سفری 225 میلیون کیلومتری، به زمین آورده است.
ویژگی‌های منحصربه‌فرد شهاب سنگ مریخی
کاساندرا هاتون (Cassandra Hatton)، معاون بخش علمی و تاریخ طبیعی ساثبیز، در مصاحبه‌ای اظهار داشت:
این شهاب سنگ مریخی، بزرگ‌ترین قطعه‌ای از مریخ است که تاکنون کشف کرده‌ایم و بیش از دو برابر نمونه قبلی است.
از بین بیش از 77,000 شهاب سنگ شناخته شده روی زمین، تنها 400 مورد منشأ مریخی دارند، که این موضوع نادر بودن این کشف را برجسته‌تر می‌کند.
برای تأیید منشأ مریخی این شهاب سنگ، تکه کوچکی از آن جدا شده و به آزمایشگاهی تخصصی ارسال شد. تحلیل‌ها نشان داد که این سنگ یک «اولیوین-میکروگابروئیک شِرگوتایت» (olivine-microgabbroic shergottite) است، نوعی سنگ مریخی که از سرد شدن آرام ماگمای مریخ شکل گرفته است. بافت درشت‌دانه این شهاب سنگ، حاوی کانی‌های پیروکسن و اولیوین است و سطح شیشه‌ای آن، که احتمالاً نتیجه حرارت شدید هنگام ورود به جو زمین است، نشانه‌ای از سفر پرماجرایش به زمین محسوب می‌شود. هاتون توضیح داد:
سطح شیشه‌ای این سنگ اولین سرنخ بود که نشان داد این فقط یک سنگ معمولی روی زمین نیست.
اهمیت علمی شهاب سنگ
این شهاب سنگ پیش‌تر در آژانس فضایی ایتالیا در رم به نمایش گذاشته شده بود، اما مالک آن مشخص نشده است. آزمایش‌ها نشان می‌دهند که این شهاب سنگ احتمالاً در سال‌های اخیر به زمین برخورد کرده است. ترکیب شیمیایی منحصربه‌فرد آن با داده‌های به دست آمده از کاوشگر وایکینگ در سال 1976 مقایسه شده و تأیید می‌کند که این سنگ متعلق به سیاره مریخ است.
اهمیت این شهاب سنگ مریخی نه تنها در اندازه و نادر بودن آن، بلکه در ارزش علمی آن برای مطالعه سیاره سرخ است. این سنگ می‌تواند اطلاعات ارزشمندی درباره تاریخچه زمین‌شناسی مریخ، فرآیندهای تشکیل سنگ‌های آن و حتی احتمال وجود حیات در این سیاره ارائه دهد. برای کلکسیونرها و دانشمندان، این شهاب سنگ مانند گنجی است که داستان میلیون‌ها سال سفر در فضا را روایت می‌کند.
حراجی ساثبیز و دیگر آثار شگفت‌انگیز
حراجی روز چهارشنبه بخشی از رویداد «Geek Week 2025» ساثبیز است که شامل 122 اثر از جمله شهاب سنگ‌ها، فسیل‌ها و مواد معدنی با کیفیت جواهر است. یکی دیگر از آثار برجسته این حراج، اسکلت یک سراتوسوروس ناسیکورنیس جوان است که در سال 1996 در معدن بون کابین در نزدیکی لارامی، وایومینگ کشف شد. این اسکلت، متعلق به دوره ژوراسیک پسین (حدود 150 میلیون سال پیش)، از حدود 140 استخوان فسیلی به همراه برخی مواد بازسازی شده تشکیل شده و ارزش تخمینی آن بین 6.6 تا 10 میلیون دلار است.
سراتوسوروس، دایناسوری دوپا با بازوهای کوتاه، شباهت‌هایی به تیرانوسوروس رکس دارد، اما کوچک‌تر است. این دایناسور می‌توانست تا 7.6 متر طول داشته باشد، در حالی که تیرانوسوروس رکس تا 12 متر رشد می‌کرد. این اسکلت توسط شرکت فوسیلوژیک در یوتا آماده‌سازی و نصب شده و آماده نمایش است.
چرا شهاب سنگ مریخی این‌قدر جذاب است؟
شهاب سنگ‌های مریخی نه تنها به دلیل نادر بودنشان، بلکه به خاطر ارتباط مستقیمشان با سیاره‌ای که قرن‌هاست تخیل بشر را به خود مشغول کرده، جذابیت خاصی دارند. این شهاب سنگ خاص، با منشأ تأیید شده و ویژگی‌های منحصربه‌فرد، فرصتی بی‌نظیر برای کلکسیونرها، دانشمندان و علاقه‌مندان به فضا فراهم می‌کند تا تکه‌ای از مریخ را در اختیار داشته باشند. حراجی ساثبیز این امکان را فراهم کرده تا این گنج آسمانی به دست کسانی برسد که ارزش واقعی آن را درک می‌کنند.
شهاب سنگ مریخی NWA 16788 نه فقط یک سنگ، بلکه بخشی از تاریخ کیهانی مریخ است که حالا در دسترس بشر قرار گرفته است. این کشف شگفت‌انگیز، پلی بین زمین و سیاره سرخ ایجاد کرده و فرصتی برای مطالعه و تحسین عجایب کیهان فراهم می‌کند. حراجی ساثبیز با ارائه این شهاب سنگ و دیگر آثار علمی، بار دیگر نشان داد که علم و هنر می‌توانند در کنار هم، داستان‌هایی بی‌نظیر خلق کنند.
