ژاپن در یکی از بلندپروازانهترین اقدامات خود در زمینه امنیت زیستی، به استفاده از فناوریهای نوین روی آورده تا از صنعت طیور خود در برابر شیوع ویرانگر آنفولانزای پرندگان محافظت کند. مقامات این کشور با درک عمیق از خطرات این بیماری، روشی پیشگیرانه و هوشمندانه را آغاز کردهاند: مقابله با آنفولانزای پرندگان با پهپاد لیزری. این پهپادهای مجهز به لیزر، وظیفه دارند تا پرندگان وحشی حامل ویروس را پیش از آنکه فرصتی برای نزدیک شدن به مزارع و انتقال بیماری داشته باشند، فراری دهند. این رویکرد نه تنها یک گام بزرگ در حفاظت از سرمایههای اقتصادی است، بلکه الگویی جدید برای مدیریت بحرانهای بهداشتی در سطح جهانی ارائه میدهد. با دیجی رو همراه باشید.
آنفولانزای پرندگان: یک تهدید جدی برای صنعت طیور
آنفولانزای پرندگان، یکی از بزرگترین و مخربترین تهدیدها برای صنعت طیور در سراسر جهان به شمار میرود. یک بار شیوع این ویروس در یک منطقه میتواند به نابودی کامل مزارع، معدومسازی میلیونها پرنده و خسارات اقتصادی هنگفت منجر شود. ژاپن طعم تلخ این فاجعه را به خوبی چشیده است. در اوایل سال جاری میلادی، شیوع گسترده این بیماری در استان چیبا باعث شد تا مقامات مجبور به معدومسازی بیش از 3.3 میلیون پرنده تنها در عرض دو ماه شوند. در سطح ملی، این بحران به از دست رفتن حدود 4.6 میلیون قطعه از طیور کشور منجر شد.
متهمان اصلی در چرخه انتقال این ویروس، پرندگان وحشی، به ویژه کلاغها، کبوترها و پرندگان آبزی مهاجر هستند. این پرندگان میتوانند بدون اینکه خود علائمی از بیماری نشان دهند، ناقل ویروس باشند و آن را از طریق فضولات، بزاق یا ترشحات بینی به محیط منتقل کنند. به محض اینکه ویروس به گلههای داخلی و پرورشی برسد، با سرعتی باورنکردنی پخش شده و مزارع را ناچار به اتخاذ اقدامات شدیدی مانند معدومسازی انبوه میکند. اینجاست که اهمیت استراتژیهای پیشگیرانه مانند مقابله با آنفولانزای پرندگان با پهپاد لیزری آشکار میشود.
شرکت NTT، پیشگام نوآوری و رهبر این تحول
برای جلوگیری از تکرار چنین فجایعی، غول فناوری ژاپن، شرکت نیپون تلگراف و تلفن (NTT)، با همکاری شرکتهای تابعه خود یعنی NTT e-Drone Technology و NTT East و همچنین استانداری چیبا، یک راهحل نوآورانه مبتنی بر پهپاد توسعه داده است. این شرکت با استفاده از مدل پهپاد BB102 خود، یک سیستم خودکار برای دور کردن پرندگان طراحی کرده است.
برخلاف پهپادهای معمولی که برای سمپاشی یا نقشهبرداری استفاده میشوند، این پهپادها وظیفهای کاملاً متفاوت دارند: گشتزنی شبانهروزی بر فراز مزارع پرورش طیور. آنها به پروژکتورهای لیزری قرمز و سبز مجهز شدهاند که به صورت متناوب و چشمکزن نورافشانی میکنند. این روش به گونهای طراحی شده که برای پرندگان ایجاد ناراحتی کرده و آنها را از منطقه دور میکند، بدون آنکه کوچکترین آسیبی به آنها وارد سازد.
پهپادهای لیزری چگونه کار میکنند؟ یک سپر دفاعی هوشمند
مکانیسم مقابله با آنفولانزای پرندگان با پهپاد لیزری بسیار هوشمندانه و کارآمد است. پهپاد BB102 به طور خودکار بر فراز مزارع پرواز کرده و محیط را برای شناسایی پرندگان وحشی اسکن میکند. به محض تشخیص حضور پرندگان، پهپاد چندین پرتو لیزر قرمز و سبز را به صورت چشمکزن به سمت آنها میتاباند تا آنها را فراری دهد. تحقیقات علمی ثابت کرده است که این رنگها، به ویژه در الگوی چشمکزن، تأثیر بازدارنده قوی بر روی حیواناتی مانند کبوتر، کلاغ و حتی گوزن دارند.
نقش الگوی چشمکزن در این فرآیند بسیار حیاتی است. اگر نور به صورت مداوم تابانده شود، پرندگان ممکن است پس از مدتی به آن عادت کرده و اثر بازدارندگی آن از بین برود. اما فلاشهای متناوب و نامنظم از این سازگاری جلوگیری میکنند. به عبارت دیگر، این پهپادها یک “تور محافظ هوایی” نامرئی بر فراز مزرعه ایجاد میکنند و پرندگان وحشی و ویروسهای احتمالی همراهشان را در فاصلهای امن نگه میدارند.
راهحلی پاک، بیصدا و هوشمند در برابر روشهای سنتی
این سیستم پهپادی در مقایسه با روشهای سنتی مانند توپهای گازی (که با ایجاد صدای بلند پرندگان را میترسانند) یا نصب تورهای فیزیکی، مزایای قابل توجهی دارد.
| روشهای سنتی | محدودیتها | مزایای پهپاد BB102 |
| توپهای گازی | ایجاد آلودگی صوتی شدید و نیاز به راهاندازی دستی | کاملاً بیصدا و تمام خودکار |
| تورهای فیزیکی | نصب پرهزینه، نیاز به نیروی کار زیاد و پوشش محدود | پوشش هوایی گسترده و منعطف |
| مواد شیمیایی | آلودگی زیست محیطی، هزینههای بالا و خطرات بهداشتی | راهحلی سازگار با محیط زیست و بدون مواد شیمیایی |
این سیستم در تمام شرایط آب و هوایی کار میکند و با حذف نیاز به مواد شیمیایی، یک جایگزین کاملاً دوستدار محیط زیست است. این تغییر پارادایم همچنین وابستگی به اقدامات واکنشی و تلخ مانند معدومسازی انبوه را کاهش داده و به کشاورزان کمک میکند تا هم از گلههای خود و هم از معیشتشان محافظت کنند.
حمایت علمی و دولتی: پشتوانهای محکم برای آینده
این برنامه تنها یک ایده فناورانه نیست، بلکه ریشه در تحقیقات علمی و سیاستگذاریهای دولتی دارد. مطالعات متعدد، شیوع آنفولانزای پرندگان در ژاپن را به مسیرهای مهاجرت پرندگان در اواخر زمستان و بهار مرتبط دانستهاند. پهپادهای لیزری با ترساندن این ناقلان بالقوه پیش از فرود آمدن در نزدیکی مزارع، مشکل را از ریشه حل میکنند.
دولت ژاپن نیز با ارائه یارانههای تشویقی، از کشاورزان برای پذیرش این فناوری حمایت میکند. این برنامه کاملاً در راستای استراتژی کلان این کشور برای توسعه “کشاورزی دقیق” و مدیریت مزارع مبتنی بر هوش مصنوعی قرار میگیرد.
ژاپن، الگویی برای جهان در پیشگیری هوشمند
سیستمهای بازدارنده لیزری پیش از این نیز در فرودگاههای اروپا و آمریکای شمالی برای دور نگه داشتن پرندگان از باندهای پرواز استفاده میشدند. اما نوآوری ژاپن با ترکیب سه عنصر کلیدی تحرک (پهپاد)، اتوماسیون (پرواز خودکار) و یکپارچهسازی در سطح مزرعه، این فناوری را یک گام بزرگ به جلو برده است.
کارشناسان معتقدند در صورت موفقیت کامل این طرح، کشورهایی مانند هلند، کره جنوبی و ایالات متحده که خود با چالشهای مشابهی در صنعت طیور مواجه هستند، میتوانند راهحلهای مشابهی را اتخاذ کنند. این امر میتواند نشانگر یک تغییر جهانی از “واکنش به شیوع” از طریق معدومسازی، به “پیشگیری از شیوع” از طریق بازدارندگی هوشمند باشد.
عصر جدیدی در حفاظت از مزارع و زنجیره تأمین غذا
در نهایت، پروژه مقابله با آنفولانزای پرندگان با پهپاد لیزری چیزی فراتر از یک ارتقاء تکنولوژیک است؛ این طرح حاکی از یک رویکرد هوشمندانهتر، پاکتر و انسانیتر برای حفاظت از زنجیره تأمین غذای جهانی است. ژاپن با دور نگه داشتن پرندگان وحشی بدون آسیب رساندن به آنها، در حال تعیین یک استاندارد جدید در امنیت زیستی مزارع است و به مرغداران این امکان را میدهد که با خیالی آسودهتر و با کاهش ریسک مواجهه با یک فصل ویرانگر دیگر، بر پرورش گلههای سالم تمرکز کنند.


