پرینت سه‌بعدی یک فناوری هیجان‌انگیز است که به کاربران امکان خلق اشیاء پیچیده سه‌بعدی را می‌دهد. با این حال، شروع کار با پرینتر سه‌بعدی می‌تواند چالش‌های خاص خود را داشته باشد و کاربران تازه‌کار اغلب به دلیل اشتباهات ابتدایی دچار مشکلات متعددی می‌شوند. آشنایی با این اشتباهات و پرهیز از آن‌ها نه‌تنها باعث افزایش کیفیت چاپ‌های اولیه می‌شود، بلکه از هدر رفتن هزینه پرینت سه بعدی و زمان بیهوده بر اثر چاپ‌های خراب جلوگیری می‌کند. مواردی مانند تنظیم نادرست بستر چاپ، استفاده از فیلامنت نامناسب، تنظیمات ناصحیح نرم‌افزار اسلایسر، عدم کالیبراسیون صحیح چاپگر و طراحی نامناسب مدل چاپی نیز از جمله مسائلی هستند که باید از آن‌ها آگاه باشید.
برای مثال رشته‌رشته شدن ناخواسته فیلامنت (Stringing) یا چاپ مدل در هوا (به دلیل عدم استفاده از ساپورت) همگی نشانه‌هایی از تنظیمات غلط یا طراحی نامناسب هستند. آشنایی با این علائم اولیه به کاربر کمک می‌کند تا در مراحل بعدی تنظیمات مناسب را اعمال کرده و از هدررفت وقت و مواد مصرفی جلوگیری کند.
انتخاب فیلامنت و مواد
معمولاً برای شروع کار فیلامنت PLA (پلی‌لاکتیک اسید) توصیه می‌شود؛ زیرا دمای کاری پایین‌تری نیاز دارد، کمتر تاب می‌خورد و به بستر داغ یا محفظه بسته پیشرفته‌ای نیاز ندارد. از خرید فیلامنت‌های ارزان و بدون برند معتبر اجتناب کنید تا از کیفیت مواد اولیه مطمئن باشید.
فیلامنت‌ها حساس به رطوبت هستند و با جذب آب کیفیت چاپ کاهش می‌یابد و فیلامنت‌های مرطوب منجر به سطح چاپ ضعیف و عیوب متعددی می‌شوند. برای پیشگیری، فیلامنت‌ها را در بسته‌بندی دردار یا همراه با کیسه سیلیکاژل نگهداری کرده و در صورت مرطوب شدن، آن‌ها را با دستگاه خشک یا در فر کم‌دما خشک کنید.
کالیبراسیون و تنظیمات اولیه
تنظیم نبودن دقیق ارتفاع بستر یکی از دلایل اصلی مشکلات لایه اول است؛ اگر بستر هم‌سطح نباشد یا فاصله نازل تا بستر به‌درستی تعیین نشده باشد، ممکن است فیلامنت به خوبی به بستر نچسبد. همیشه قبل از شروع چاپ، بستر را به‌صورت دستی یا خودکار کالیبره کنید.
مقدار خروج فیلامنت باید مطابق تنظیمات باشد. چاپ مکعب‌های کالیبراسیون و تنظیم دقیق گام‌های اکسترودر (E-steps) و چک کردن کشش تسمه‌های محورها باعث بهبود دقت ابعادی قطعه می‌شود.
پس از انجام کالیبراسیون، بهتر است با یک مدل ساده (مانند مکعب آزمون) چاپ بگیرید تا تنظیمات دستگاه را ارزیابی کنید. این کار به شناسایی مشکلات اولیه کمک می‌کند و از هدررفتن فیلامنت جلوگیری می‌نماید.
تنظیمات نرم‌افزار اسلایسر
هر نوع فیلامنت دمای نازل، دمای بستر و تنظیمات خنک‌کننده خاص خود را دارد. استفاده از تنظیمات پیش‌فرض بدون تغییر می‌تواند باعث تاب‌خوردگی، رشته‌شدن یا قطع چاپ شود. قبل از شروع پرینت، دمای پیشنهادی سازنده فیلامنت را چک کنید و در صورت امکان با چند پرینت آزمایشی بهترین تنظیمات را پیدا کنید.
ضخامت لایه (Layer Height) تعیین‌کننده‌ی وضوح چاپ است. ضخامت ۰.۲ میلی‌متر معمولا تعادل خوبی بین سرعت و کیفیت ایجاد می‌کند. همچنین برای تقویت قطعه، افزایش ضخامت دیواره‌ها (Shell Thickness) موثرتر از افزایش درصد پرشدگی داخلی است.
هنگام آماده‌سازی مدل، جهت‌یابی مناسب آن روی بستر را تعیین کنید و بخش‌های اورهنگ را شناسایی نمایید. Claudia Lambert از UPTIVE پیشنهاد می‌کند جهت چاپ را طوری انتخاب کنید که سطوح بحرانی مدل برای افزودن ساپورت معین شوند. اگر قسمت‌هایی از مدل در هوا قرار می‌گیرند، حتماً آن‌ها را با ساختار نگهدارنده (Support) پشتیبانی کنید؛ در غیر این صورت، چاپ در هوا رخ می‌دهد.
افزایش سرعت بیش از حد، کیفیت خروجی را کاهش می‌دهد. معمولاً هشدار داده می‌شود که چاپ با سرعت زیاد می‌تواند منجر به کاهش کیفیت شود؛ بنابراین از سرعت پیش‌فرض شروع کنید و به تدریج آن را افزایش دهید. همچنین در لایه اول، سرعت را کاهش دهید و دمای بستر را مطابق نوع فیلامنت تنظیم کنید؛ تجربه نشان داده کاهش سرعت لایه اول باعث بهبود چسبندگی می‌شود.
تنظیم دما و نگهداری تجهیزات
دمای اعلام‌شده در نمایشگر چاپگر همیشه دقیق نیست. برای اطمینان، دمای واقعی نازل و بستر را با ابزار دقیق (مانند دماسنج مادون‌قرمز) اندازه‌گیری کنید. دمای نازل ۱۰ درجه کمتر از مقدار تنظیم‌شده یا نرسیدن بستر به دمای تنظیم‌شده، مشکلاتی نظیر تاب‌خوردگی قطعه را به همراه دارد.
در چاپ قطعات ظریف و اورهنگ‌ها از فعال‌شدن به‌موقع فن اطمینان حاصل کنید. عدم خنک‌کنندگی کافی می‌تواند باعث ذوب‌شدن بیش از حد نقاط باریک یا تغییر شکل لایه‌های بالایی شود.
چاپگر را در فضایی تمیز و با دمای یکنواخت نگهداری کنید. سعی کنید دمای محیط نزدیک دمای اتاق باشد؛ به گفته کارشناسان، تغییر زیاد دما می‌تواند کیفیت چاپ را کاهش دهد. گردوغبار و کثیفی را نیز کنترل کنید، زیرا ذرات معلق ممکن است وارد نازل یا قطعات متحرک شوند.
نظافت و بازرسی منظم چاپگر را فراموش نکنید. توصیه می‌شود پس از هر چند چاپ یا در فواصل زمانی مشخص، مطمئن شوید پیچ‌ها شل نباشند و نازل، تسمه‌ها و فن‌ها تمیز و سالم باشند. اگر نازل مسدود شد، آن را تمیز یا تعویض کنید و پس از هر بار چاپ، سطح بستر را نیز کاملاً پاک نمایید. همچنین جدول زمانی تعویض قطعات فرسوده را رعایت کنید تا هنگام چاپ دچار نقص نشوید.
طراحی مدل و جلوگیری از مشکلات ساختاری
از ایجاد تغییرات ناگهانی ضخامت در مدل خودداری کنید. اگر ناگهان از بخش‌های بسیار نازک به حجم انبوه تغییر کنیم، قسمت‌های نازک ضعیف شده و ممکن است بشکنند. بهتر است ضخامت دیواره‌ها را یکنواخت نگه داشته و از عبور ناگهانی از نازکی به حجم زیاد جلوگیری کنید.
قطعات یا دیواره‌های خیلی نازک (کمتر از قطر نازل) ممکن است لایه اول را به خوبی تشکیل ندهند و چسبندگی کاهش یابد. در طراحی مدل، ضخامت مناسبی برای قسمت‌های باریک در نظر بگیرید تا چاپ بدون مشکل انجام شود.
گوشه‌های تیز باعث تمرکز تنش می‌شوند و احتمال ترک‌خوردگی را افزایش می‌دهند. افزودن فیلت (گوشه‌گرد) در لبه‌ها، ضمن کاهش تمرکز تنش، به استحکام و کیفیت قطعه کمک می‌کند. در طراحی، اطمینان حاصل کنید که گوشه‌های تیز با فیلت مناسب جایگزین شده‌اند.
اگر مدلی دارای اورهنگ است و زیر آن چیزی قرار ندارد، حتماً ساپورت (تکیه‌گاه) مناسب طراحی کنید. طراحی بدون ساپورت این برآمدگی‌ها منجر به چاپ ناقص می‌شود (همانند تصویر بالا). پس از شناسایی اورهنگ‌ها، گزینه تولید ساپورت را در نرم‌افزار فعال کنید.
استفاده از خدمات حرفه‌ای
در برخی موارد، ممکن است پروژه‌های پرینت سه‌بعدی پیچیده یا نیازمند دقت و تجهیزات خاصی باشند که در اختیار کاربران مبتدی قرار ندارد. در چنین شرایطی، استفاده از خدمات حرفه‌ای پرینت سه‌بعدی می‌تواند راه‌حلی ایده‌آل باشد. این خدمات معمولاً توسط شرکت‌ها یا کارگاه‌های تخصصی ارائه می‌شوند که دارای تجهیزات پیشرفته، مواد باکیفیت و تیم‌های مجرب هستند. با بهره‌گیری از این خدمات، می‌توانید از مزایای زیر بهره‌مند شوید.
نتیجه‌گیری
پرینت سه‌بعدی نیاز به صبر و یادگیری مداوم دارد. با این حال، آگاهی و پرهیز از اشتباهات رایج مبتدیان باعث می‌شود سریع‌تر به نتایج موفق برسید. پیش از شروع پروژه‌های بزرگ، از مدل‌ها و تنظیمات ساده استفاده کنید، تنظیمات چاپگر را مرحله‌به‌مرحله کنترل کنید و همواره مقالات و تجربیات افراد مجرب را مطالعه نمایید. انجمن‌های آنلاین پرینت سه‌بعدی نیز منبع ارزشمندی برای یافتن راه‌حل مشکلات و کسب اطلاعات بیشتر هستند. رعایت این نکات به شما کمک می‌کند تا ضایعات فیلامنت و زمان صرف‌شده را کاهش داده و لذت بیشتری از تجربه چاپ سه‌بعدی ببرید.
