با وجود قرنها مطالعه کیهانشناسی، بسیاری از سیارات منظومه شمسی و سایر منظومات همچنان مرموز و پر از شگفتی باقی ماندهاند. حتی سیارهای که ما آن را خانه خود مینامیم، یعنی کره زمین، عجایب ناشناخته بسیاری دارد که کنجکاوی انسان را برمیانگیزد و به نوبه خود سوالاتی را به دنبال خواهد داشت.
با جستجو درباره پاسخ این سوالات، فرضیههایی شکل میگیرند و مشاهدات و آزمایشات متعددی نیز روی آن انجام میشود. اغلب اوقات علل این پدیدهها تحولاتی عجیب هستند که دانشمندان درباره وقایع پنهان آن انگشت به دهان میمانند. برخی مواقع نیز علت این وقایع کشف میشود و با کشف آنها دانش ما گستردهتر خواهد شد. با این وجود همچنان اسرار جدیدی در انتظار ماست و همیشه معماهای حل نشده زیادی برای حل کردن وجود دارد. هر بار که در کشف علل پنهان یک واقعه و رمز و راز آن موفق شدیم، بازهم ذهن ما به دنبال پاسخهای بیشتری میگردد.
انسان به عنوان اشرف مخلوقات دائماً نیاز به دانستن در وی القا میشود و لذا همواره در صدد است تا پدیدههای مختلف را به روش علمی تفسیر کند. در ادامه 10 واقعیت اسرار انگیز که با علم حل شده، بیان گردیده است. با دیجی رو همراه شوید تا همراه یکدیگر به تفسیر علمی این وقایع بپردازیم.
1- امواج سیاره زحل
از بسیاری جهات منظره سیاره زحل که کیوان نیز لقب گرفته، همانند زمین است. سیاره زحل چندین دریا و دریاچه دارد و کانالهای رودخانه در آن دیده میشود. با این حال این اشکال که به ظاهر شبیه جریان آب هستند به هیچ وجه حاوی آب نیستند. همچنین، به واسطه عبور جریان آب، این اماکن به این شکل ظاهری پدید نیامدهاند.
دمای سطح سیاره زحل تا 179 درجه زیر صفر میرسد و این دما برای آب بسیار پایین است. در حقیقت آب در چنین دمایی قطعاً یخ زده است حال آن که تصاویر مشاهده شده، مایعی در جریان را نشان میدهند. دانشمندان معتقدند مخلوطی از متان مایع، اتان و سایر هیدروکربنهای مقاوم به سرما و یخبندان این اشکال ظاهری شبیه آب را تشکیل میدهند. دانشمندان در این زمینه با یکدیگر هم عقیده هستند که سیاره زحل یک جهان مرطوب است اما به دلیل کمبود امواج، دریاچهها، دریاها و رودخانهها اشتباه گرفته میشوند.
به علاوه مضاف بر گرانش کم کیوان، باد نیز وجود دارد و همانطور که تپههای شنی این سیاره به اثبات رسیده است، باید امواج نیز وجود داشته باشند. برخی بر این باورند که احتمالاً دریاچهها یخ زده و یا شاید آنها با مادهای تار مانند پوشانده شدهاند که حرکت امواج غیرقابل مشاهده شده است. این نظریهها بر پایه عدم وجود امواج بنا شده است اما دادههای جدید نشان میدهد که شواهدی از این قبیل کاملاً نادرست هستند.
مطالعات اخیر نشان دادهاند که امواج وجود دارند و تنها آنها قابل مشاهده نبودهاند زیرا در طول فصل زمستان هوا سنگین، سرد و متراکم است و لذا بادها برای حرکت دادن و یا ایجاد امواج بسیار ضعیف هستند. با گرم شدن ماه و نزدیک شدن به فصل تابستان بادها نیز تقویت شده و سریعتر حرکت میکنند و لذا امواج در رادار تشخیص داده خواهند شد.
در این صورت امواج سیاره زحل به دانشمندان کمک میکند که شرایط آب و هوایی این سیاره را ارزیابی کنند. همچنین پایین بودن ویسکوزیته مایع امواج و ترکیب شیمیایی آن نیز نشان داده شده و به تعیین سرعت بادهای پوشاننده نیز کمک میکند. با بررسی مستقل مدلهای آب و هوایی، رمز و راز سیاره زحل و امواج آن حل گردید.
2- منطقه تاریک گرینلند
تا رسیدن فصل تابستان، صفحه یخی گرینلند با توجه به هوای این منطقه به صورت یک صفحه سفید و عظیم مشاهده میشود. سپس با افزایش دما لبهی غربی زمینه تاریک شده زیرا جلبکها در آن رشد میکنند. این منطقه به اصطلاح تاریک در سالهای اخیر به طور فزایندهای رشد کرده و بزرگتر شده است. دانشمندان به دنبال کشف دلایل این پدیده هستند. آنها در جستجوی این هستند که بدانند چه عواملی باعث افزایش جلبکهای این منطقه شده است.
صفحه یخی بزرگترین جزیره جهان یعنی گرینلند مساحتی برابر با ۱.۷۱ میلیون کیلومتر مربع یا به طور دقیقتر ۶۵۶ هزار متر مربع دارد که سه برابر ایالت تگزاس در آمریکا گزارش شده است. ضخامت این ورقه یخی حدود یک مایل است و البته ممکن است در برخی مکانها بزرگتر نیز باشد. سالانه بیش از ۵۰۰ میلیارد پوند یخ از این صفحهی یخی آب میشود.
دانشمندان دریافتهاند که افزایش اندازه منطقه تاریک و رشد جلبکها ارتباطی تنگاتنگ با کاهش ابعاد صفحه یخی گرینلند دارد. اکنون راز پنهان رشد جلبکهای منطقه تاریک حل شده است. علت آن لایهای از کربن و غبارهای غنی از فسفر است که این بخش را میپوشاند. این لایه از ذرات میزان نور خورشید را که به فضا منعکس میکند، کاهش داده و باعث گرم شدن یخ میگردد.
در نتیجه در فصل بهار یخها ذوب میشوند و جلبکهای خفته در زیر زمین به سطح زمین مهاجرت میکنند. در این هنگام دما از منفی ۲۴ درجه افزایش مییابد و به همین خاطر در زیر نور آفتاب، گیاهان قادر به رشد و فتوسنتز هستند. رنگ سبز تیره جلبکها نیز به دلیل محافظت از آنها در برابر تابش نور خورشید ایجاد میشود. رشد گیاهان با وجود گرد و غبار غنی از فسفر که از هیدروکسیلات – ماده معدنی فسفات حاوی کلسیم، اکسیژن و هیدروژن- تامین میگردد، تسهیل خواهد شد. بنابراین جلبکها منطقهای تاریک را در صفحهی یخی گرینلند پدید میآورند. گرد و غبار فسفر نیز از مجاورت سنگها در معرض یخ تولید میگردد.
کشف راز رشد منطقه تاریک گرینلند به دانشمندان کمک میکند میزان ذوب شدن یخ گرینلند را ردیابی کنند زیرا جو گرم باعث رسوب بیشتر فسفر از سنگهای آن محل شده و در نتیجه گرد و غبار بیشتری از فسفر در معرض یخها قرار خواهد گرفت و به نوبه خود تامین کننده فسفر مورد نیاز برای رشد جلبکها خواهد بود. با این شرایط مواد مغذی افزونتری برای جلبکها تولید میشود و یخها نیز گرمتر شده و این چرخه بارها و بارها ادامه مییابد.
3- آبشار خون در قطب جنوب
یک رودخانه قرمز ترسناک از یخچال طبیعی تیلور در شرق قطب جنوب عبور میکند. رودخانه در دهانهی یخچال طبیعی از روی صخرهای به دریاچه بونی سقوط میکند. درست دقیقا شبیه نام آن، یک رودخانه خون به این دریاچه میافتد. چه چیزی باعث ظهور عجیب این دریاچه مرموز خون شده است؟!
علل این پدیده از سال ۱۹۱۱ که آبشار خون توسط دانشمندان کشف گردید، پنهان مانده است. برخی جلبکها را علت اصلی ایجاد دریاچه مرموز میپنداشتند اما این فرضیه هرگز تایید نشد. دانشمندان دانشگاه آلاسکا این پدیده را به روش علمی اینطور بیان کردهاند که آهن اکسید شده در آب نمک به رنگ غیرمعمولی قرمز در میآید. همانند آهن موجود در آب شور که با اکسیژن هوا تماس میگیرد، اکسید میشود و در واقع زنگ میزند، رنگ آبشار نیز قرمز میگردد.
آبهای شور پر از نمک از یک دریاچه زیرزمینی به لبه یخچال طبیعی راه یافته و آب با فشار از طریق شکافها و مجاری یخچال عبور میکند. ایجاد این پدیده حدود یک و نیم میلیون سال طول کشیده است. آب یخ زده به هیچ وجه نمیتواند در میان یخچال و مجاری آن جریان یابد اما گرمای نهان انجماد آب نمک اشباع شده در آب و فشارهای زیاد قائده یخچالهای طبیعی از یخ زدگی آب جلوگیری میکند. در این حالت آب نمک در دمای بالاتر از انجماد حفظ شده و جریان خواهد یافت.
4- جمجمه پارازورولوفوس
دیرینه شناسی از جمله علوم دقیق است زیرا که متون در این زمینه مستندات بیشماری را به وضوح به خوانندگان و محققان نشان میدهد. بحثها در زمینه دیرین شناسی فراوان و غالباً طولانی مدت هستند. این روند در مورد چگونگی رشد جمجمههای پارازورولوفوس در گونههای نادر دایناسورها نیز صادق بوده و اختلافات و مشاجرات دانشمندان درباره آن دههها به طول انجامیده است.
این جمجمه نادر شامل یک بخش لولهای تاج مانند عظیم است که در امتداد مرکز و جلوی صورت حیوان رشد کرده و سوراخهای بینی روی آن قرار دارد. تری گیتس، دیرینه شناس، میگوید ” تصور کنید بینی شما در صورتتان بزرگ و تا پشت سرتان کشیده شده و سپس به اطراف چرخانده شده و بالای چشم میچسبد.”
آیا برجستگی عجیب و غریبی که دقیقا مانند سایر دایناسورهای شبیه اردک ایجاد گردیده، صرفاً برای شنا ایجاد شده است؟!
این توضیحات و فرضیات یک بار مطرح شد اما اکنون دانشمندان راز تاج لولهای را کشف کردهاند. این نوع جمجمهها جهت تشدید کردن صدا و مشاهده تصاویر طراحی شدهاند که برای برقراری ارتباط با گونههای خاص خود به کار میرفتند. همانطور که موزه طبیعت و علوم دنور بیان میکند، در ۷۵ میلیون سال پیش دریای باریکی، قاره امریکای شمالی را جدا کرده و این دایناسورها با جمجمههای خاص از آن زمان کشف شدهاند.
5- هزارپای قطار در ژاپن
اگر چه نام علمی این موجودات Parafontaria laminata armigera است اما بندپایان سمی بومی ژاپن به صورت عامیانه ” هزارپای قطار” نامیده میشوند زیرا این نوع هزارپایان به صورت انبوه دیده شده و قطارها را در مسیر خود متوقف میکنند. هزارپای انبوه که برای اولین بار در سال ۱۹۲۰ مشاهده شد از مسیرهای ریل قطارها در کوههای جنگلی ژاپن با تراکمی انبوه عبور کرده که در این هنگام قطارها باید متوقف میشدند. پس از آن بعد از ۸ سال که دوباره برگشتند دیگر مانع عبور قطارها نشدند.
این پدیده به عنوان یک راز باقی ماند تا اینکه کیلو نیجیما، محقق موسسه تحقیقات جنگلداری و محصولات جنگلی، به راز این مسئله پی برد. هزارپاها ابداً مجذوب مسیرهای قطار نبودند. بر طبق این کشف آنها در حال سفر به مناطق جدید برای یافتن غذا بوده که به صورت اتفاقی در آن اطراف مسیرهای قطار قرار داشته است.
چرخه زندگی آنها ۸ سال طول میکشد و کل جمعیت هزارپای سمی مراحل زندگی همزمان را تجربه میکنند. آنها تنها بندپایان غیر حشرهای هستند که در این چرخه زندگی هشت ساله به تکامل رسیده اند. بالغین و پوره های سن هفتم که دقیقاً یک مرحله کمتر از هزار پای بالغ هستند، به قدری زیادند که هر آنچه را میتوانند مصرف میکنند و مجبورند برای یافتن برگهای مرده یا پوسیده بیشتر دوباره مهاجرت کنند. این نوع هزارپا قابلیت دفاعی غیرمعمول نیز دارند و در صورت حمله درندگان سیانید از خود آزاد میکنند و همین امر آنها را برای بقا قدرتمندتر کرده است.
6- حملات نهنگ قاتل
قایقهای شناور در سواحل اسپانیا مورد حمله نهنگهای سرکش قرار میگرفتند به طوری که برخی از این حملات بسیار شدید بود. در ۲۲ سپتامبر سال ۲۰۲۰ یک قایق بادبانی مورد حمله سه نهنگ قاتل قرار گرفت و سکان خود را از دست داد. صاحب کشتی ۴۵ فوتی، گریم واکر، این چنین به یاد میآورد:” میخواستم وقتی حیوانات حمله کردند، قایق را ۹۰ درجه بچرخانم، آنها روی سکان را گاز گرفتند و شروع به تکان دادن آن کردند. سکان از این طرف به آن طرف میچرخید، نمیتوانستم آن را بگیرم، حیوانات دستههای آن را شکسته بودند”
در همان روزی که نهنگهای قاتل قایق بادبانی را مورد حمله قرار دادند، وزارت حمل و نقل اسپانیا هشدار اقدامهای حفاظتی را اعلام کرد و حرکت قایقهای با اندازه کمتر از ۵۰ فوت در محل حملات نهنگها ممنوع شد.
دلیل حمله این نهنگها همچنان به عنوان یک راز باقی مانده بود تا اینکه محققان تصاویر حملات چند نهنگ قاتل را که همگی جوان بودند، بررسی کردند. به نظر میرسد که دو نهنگ از میان آنها به شدت مجروح شده بودند. اگرچه مشخص نبود که آیا جراحات آنها قبل یا بعد از حمله بوده است اما محققان معتقدند که در هر صورت حیوانات احساس خطر کرده و لذا این رفتار آنها را توجیه میکند.
7- رشتههای اکتین و سلولهای استخوانی
عملکرد و ساختار سلولها به گونهای است که واقعاً استخوان ندارند اما ساختارهایی دارند که عملکردهایی مشابه بافت همبند را انجام میدهند. در هر دو گونه گیاهان و حیوانات، رشتههای اکتین “رشتههای پروتئینی نازک و انعطاف پذیر” از سلولها و عملکردهای سلولی پشتیبانی میکنند، رشد میکنند، کوچک میشوند، با سایر ساختارها پیوند میخورند و با حرکت سلولها منشعب میشوند.
این که رشتههای اکتین چگونه از طریق پیوند دادن به یکدیگر زنجیرهها را تشکیل میدهند، روندی که به عنوان “پلیمریزاسیون” شناخته میشود، برای دانشمندان یک راز بود. رازی که علم شبیه سازی با ابر رایانه به حل آن کمک کرد. محققان کشف کردند که رشته اکتین در یک طرف بسیار سریعتر از طرف دیگر بلند میشود. انتهایی که با سرعت کمتری طولانی میشود، به عنوان یک محل اتصال عمل میکند و یک اتصال سریع ایجاد کرده و اجازه میدهد واکنش پلیمریزاسیون ادامه یابد.
این توانایی سلولها را قادر خواهد ساخت تا کارهای مختلف را انجام دهند. به عنوان مثال گریگوری ووت، استاد برجسته خدمات عالی دانشگاه شیکاگو، میگوید:” وقتی سلول بخواهد به جلو حرکت کند، رشته اکتین را در یک جهت خاص پلیمری خواهد کرد. سپس رشتههای اکتین به غشای سلولی فشار میآورند که به سلول اجازه دهد در جهت خاصی حرکت کند.” دانش و علم ارتقا یافته در زمینه عملکرد رشتههای اکتین، کاربردهای درمانی مهم و گستردهای دارد.
8- قدرت گل
چارلز داروین نمیتوانست بفهمد که چگونه گیاهان گلدار برای اولین بار تکامل یافتهاند و همواره از این راز نفرتانگیز میترسید که نظریههای تکامل وی را زیر سوال ببرد. داروین در سال ۱۸۷۹ در نامهای به دوست گیاه شناس خود، دکتر جوزف هوکر، به طور صریح اعتراف کرد:” تکثیر سریع گیاهان در زمانهای اخیر و قضاوت درباره آن یک راز نفرت انگیز است. هنگامی که برای سایر موجودات زنده از جمله پستانداران زمان بیشتری برای تکثیر لازم بود، چگونه گیاهان گلدار میتوانستند با سرعت فزایندهای رشد کنند؟! چرا تکامل تدریجی آنژیوسپرمها وجود ندارد؟!”
داروین همچنین میپرسد:” چرا ما نمیتوانیم فرمهای مابین سوزنی برگان و گیاهان گلدار را ببینیم و چرا زمانی که این فرمها ظاهر میشوند تنوع بیشتری نسبت به قبل دارند؟!”
گیاه شناس اسکاتلندی، ویلیام کاروترز، با استفاده از این بیان داروین یعنی راز نفرتانگیز نظریه تکامل را مورد تجدید نظر قرار داد و ادعاهایی نیز در مورد فسیلها ارائه نمود که مدافعان نظریه تکامل به سختی آن را قبول کردند. به نظر میرسد داروین دلایل خوبی داشت که از تکثیر سریع آنژیوسپرمها ناراحت شود.
به گفته پروفسور ریچارد باکس ” راز نفرتانگیز” تا به امروز حل نشده باقی مانده است. با این حال آنچه تعجبآور نیست، تردیدهایی است که داروین در مورد نظرات خود درباره تکامل زندگی حتی ماهها قبل از مرگ داشت. او عقیده داشت ترس از اینکه گیاهان گلدار میتوانند پایهای برای به چالش کشیدن ایده توسعه یافته زندگی باشند، وجود دارد. با توجه به سازگاریهایی با محیط در طول میلیونها سال، راز افکار داروین در مورد قدرت گل و تاثیرات احتمالی آن بر زندگی اکنون حل شده است.
9- فضولات هندسی مکعبی شکل
فضولات ومبات بینی مودار شبیه براکتهای ذغالی است. این موجود زنده در طول شبانه روز حدود ۱۰۰ مکعب هندسی فضولات دفع میکند. اینکه چگونه ومبات این کار شگفت انگیز را انجام میدهد، یک معما بود. اکنون که محققان این معما را حل کردهاند، راه حل را به همان اندازه شگفت انگیز میدانند.
سانگوان یونگ عضو تیم تحقیقاتی بیوفیزیک دانشگاه کرنل بود که جواب را پیدا نمود. یافتهها هیچ تردیدی باقی نمیگذارند که روده های این حیوان بسیار خاص هستند. ومبات بینی در دشتهای علفی و جنگلهای اکالیپتوس استرالیا زندگی میکنند. روزها را در تونلها سپری کرده و در شب به تغذیه گیاهان میپردازند. حیوانات برای نشان دادن قلمرو، لکهای پشت سر خود میگذارند.
Road kill که شبیه ومبات است بخشی از راز این معما را در مورد چگونگی توانایی تولید مکعب های هندسی توسط این حیوانات بر ملا کرد. رودهها حاوی دو شیار بیشتر هستند. تشریح دو رحم اضافی این مسئله را سادهتر میکند. مدل ریاضی دو بعدی از روده حیوانات نشان میدهد که بخشهایی از روده در طی چندین روز منقبض میشود و مدفوع بعد از خروج مواد مغذی و آب، از مواد دفعی تولید میگردد. قسمتهای سفتتر روده با سرعت بیشتری منقبض شده و نواحی نرم با سرعت کمتر که در این نواحی به دلیل شیارهای خاص گوشههای مدفوع شکل مکعبی میگیرد.
10-لکه سفید
در یکی از نسخههای نقاشی معروف ادوارد مونک، لکه سفیدی دیده میشود. این لکه در سمت راست تصویر پشت سر پرتره قابل تشخیص است. مونک ۴ پرتره فریاد مدرن را خلق کرده است که یکی از آنها با قیمت ۹۱ میلیون پوند، حدود ۱۲۵ میلیون دلار آمریکا، در سال ۲۰۱۲ به فروش رسید. تحسین برانگیزترین اثر مونک در موزه ملی نروژ نمایش داده میشود.
برخلاف سایر اثرهای مونک، چندین لکه سفید روی این اثر نقاشی دیده میشود. از آنجا که ادوارد مونک اغلب در خارج از منزل نقاشی میکشید، برخی معتقدند که این لکهها آثار پرواز پرندهای در بالای سر مونک و نقاشیهایش میباشد و به عبارت دیگر حاصل فضولات پرندگان است. برخی دیگر بر این باورند که لکههای سفید گچ یا رنگ است و زمانی که مونک مشغول کشیدن نقاشی بوده، روی این اثر پاشیده شده است.
هنگامی که دانشگاه اسلو، تیمی را برای بررسی مواد و تکنیکهایی که این هنرمند در نقاشی خود استفاده کرده، استخدام کرد، راز لکهها نیز کشف شد. اسکن فلورسانس اشعه C ماکرو این راز را حل نمود. از این اشعه برای آزمایش نمونهای از لکه سفید استفاده کرده بودند. فردریک ونمورت، دانشجوی کارشناسی ارشد این دانشگاه علت را موم نقاشی و ذوب آن روی تصویر توصیف کرد.