شاید هرگز آنقدر کنجکاو نبوده‌اید که به آسمان شب نگاه کنید و از خود بپرسید: ” نحوه شکل‌گیری ماه چگونه بوده است؟”
با این وجود، از دیدگاه انسان همواره ماه در آسمان معلق بوده و شاید تردیدی درباره‌ی آن وجود نداشته باشد اما حقیقت این است که ماه همیشه آنجا ساکن نبوده است. در طی قرون مختلف، نظریه‌های زیادی در مورد نحوه‌ی شکل‌گیری ماه مطرح شده‌اند اما دانشمندان دلیل و برهان قطعی ندارند که نشان دهد این نظریه‌ها صحیح هستند.
برخی از کارشناسان امیدوارند که سفر به ماه به انسان‌ها کمک کند بتوانند نظریه‌ها پیرامون نحوه‌ی شکل‌گیری ماه را ثابت یا رد کنند. اما تجزیه و تحلیل مواد قمری که از گشت‌وگذارهای ناسا در ماه کشف و به زمین آورده شدند سؤالات زیادی را به وجود می‌آورد که جواب هم دارند. ماه بسیاری از مواد مشابه زمین را دارد اما چیزهای عجیب و ناشناخته‌ای هم در آن دیده می‌شود. شاید جسم غول‌پیکری به هنگام شکل‌گیری زمین به آن برخورد کرده و یک تکه از آن جدا شده و به شکل ماه درآمده و یا شاید هم ماه به طور جداگانه تشکیل شده و به طریقی راه خود را به مدار زمین پیدا کرده است. شاید مردم هیچوقت نتوانند بفهمند منشأ شکل‌گیری ماه کجاست یا چرا زمین تنها یک قمر دارد. بهتر است هنگام خواندن این نظریه‌ها همه‌ی آن‌ها را در یک سطح در نظر بگیرید. در ادامه به معرفی 6 نظریه درباره‌ی نحوه شکل‌گیری ماه می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
1. نظریه برخورد عظیم
اکثر دانشمندان معتقدند که زمين حدود 4.5 میلیارد سال پیش شکل گرفته و به طور کلی بر این باورند که مدت کوتاهی پس از آن ماه شکل گرفته است. شاید محبوب‌ترین نظریه در مورد نحوه‌ی شکل‌گیری ماه نظریه‌ی برخورد عظیم باشد. دو جسم موردنظر اشیاء فضایی یا جهان‌هایی هستند که هنگام برخورد در حال شکل‌گیری بوده‌اند. یکی از این دو جسم زمین و دیگری یک شیء به اندازه مریخ بوده که به آن تئا می‌گویند. این دو جسم با یکدیگر برخورد کرده و بقایای آن‌ها در نهایت ماه را تشکیل می‌دهد.
به نظر می‌رسد که تجزیه و تحلیل سنگ‌های ماه از این نظریه پشتیبانی می‌کند چون این سنگ‌ها حاوی ایزوتوپ‌هایی اکسیژن شبیه به ایزوتوپ‌های سنگ‌های زمین هستند. ترکیبات شیمیایی دورافتاده به دانشمندان امکان بررسی ترکیب تئا را می‌دهد.
2. نظریه شکافت
در قرن 19 پسر چارلز داروین، جورج، این تئوری را مطرح کرد که ماه از مواد خارجی پرتاب شده از هسته چرخشی فوق‌العاده داغ زمین تشکیل شده است. این مواد در فضا سرد شده و به شکل یک جسم مداری یعنی ماه درآمده‌اند. بیشتر کارشناسان این نظریه را رد کرده و می‌گویند زمین آنقدر سریع نمی‌چرخد که مواد زیادی از آن جدا شود.
3. نظریه شکل‌گیری همزمان ماه و زمین
طبق این نظریه، زمین و ماه در یک زمان و از مواد یکسانی تشکیل شده‌اند. بر اساس این فرضیه، زمین با گرد و غبار کیهانی تشکیل شده و ماه در مجاورت آن با همان گرد و غبار در جای دیگری شکل گرفته است. این نظریه موقعیت ماه در نزدیکی زمین را نیز بررسی می‌کند. همچنین در این نظریه توضیح داده می‌شود که چرا زمین و ماه از مواد یکسانی تشکیل شده‌اند. با این حال، در این نظریه مواد قمری که با زمین تفاوت دارند بررسی نشده و به چیزی درباره‌ی آن‌ها اشاره نشده است.
4. نظریه تسخیر یا تصرف
این نظریه می‌گوید که ماه جای دیگری شکل گرفته و در نهایت با جاذبه زمین تسخیر شده تا اینکه در نهایت در یک مدار ثابت می‌افتد. چندین نوع از این ماه در منظومه شمسی وجود دارد از جمله قمرهای مریخ: فوبوس و دیموس و همچنین تریتون، ماه نپتون که به نظر می‌رسد قمرهایی تسخیرشده باشند. با این حال، این نظریه چند مشکل دارد. اول و مهمتر از همه اشیاء تسخیر شده معمولا مثل ماه کروی نیستند. دوم و عینی‌ترین نقد علیه این نظریه این است که ماه و زمین هر دو از مواد تقریبا یکسان تشکیل شده‌اند و به این معناست که منشأ ماه، زمین است.
5. نظریه برخورد سیارک‌ها
نظریه برخورد سیارک‌ها به زمانی اشاره می‌کند که سیاره‌های منظومه شمسی میلیاردها و میلیاردها سنگ‌ریزه بودند. طبق این نظریه، خرده‌سنگی که در نهایت به در هم آمیختن سیارات منظومه شمسی منجر شد به شکل‌گیری ماه نیز منجر شده است. ماه نزدیک زمین شکل گرفته و طبیعتا در یک مدار قرار می‌گیرند. با این حال، شواهدی که از این نظریه پشتیبانی کند وجود ندارد.
6. نظریه ماهک
محققان موسسه فناوری، نظریه‌ای درباره‌ی شکل‌گیری ماه دارند که مشکلات نظریه‌های دیگر را بررسی کرده است. به جای اینکه یک برخورد بزرگ به شکل‌گیری ماه منجر شده باشد آن‌ها این نظریه را مطرح کرده‌اند که برخورد چند سیارک کوچکتر باعث شده است قمرها و ماهک‌هایی شکل بگیرند. هنگام چرخش زمین، سنگ‌های کوچک این سیارک‌ها یک حلقه تشکیل داده و سرانجام با هم به شکل‌گیری ماه کمک کرده‌اند. در اصل، این نظریه بیان می‌کند که از زمان حیات زمین چندین ماه وجود داشته و ماه فعلی آخرین شکل آن است.
