گاهی سخت‌ترین چیز در پس انداز کردن صرفا شروع آن است؛ این که بدانیم از کجا و چگونه شروع کنیم. در این مقاله سعی داریم یک راهنمای گام به گام و ساده را ارائه نماییم تا بتوان به وسیله آن، یک استراتژی موفق برای پس انداز کردن، چه در کوتاه مدت و چه در بلندمدت، ارائه نمود.
1- هزینه‌های خود را ثبت کنید
اولین گام برای پس انداز کردن این است که بفهمید چقدر هزینه می‌کنید. تمام هزینه‌های خود را یادداشت کنید برای مثال از پولی که برای تهیه‌ی یک خوراکی کم هزینه از سوپرمارکت صرف می‌کنید تا یک فنجان قهوه.
هنگامی که هزینه‌های خود را یادداشت نمودید آنها را دسته بندی کنید. یعنی مواردی مانند بنزین، خریدهای فروشگاهی و یا اجاره‌ی خانه را در دسته بندی‌های جداگانه قرار دهید. هم چنین برای این که مطمئن شوید چیزی را از قلم نینداخته‌اید، می‌توانید جمع همه‌ی هزینه‌ها را با حساب بانکی خود چک کنید.
یادداشت: برای ثبت کردن هزینه‌ها می‌توانید از برنامه‌های رایگانی که به این منظور طراحی شده‌اند نیز استفاده کنید. امروزه حتی بعضی از اپلیکیشن‌های بانکی گزینه‌هایی برای ثبت هزینه‌ها دارند که این کار را به صورت خودکار نیز انجام می‌دهند.
2- میزان پس انداز خود را تعیین کنید
پس از این که به صورت کلی دریافتید که ماهانه چه میزان هزینه دارید، وقت آن است که بودجه خود را به صورتی واقع بینانه و کاربردی تقسیم بندی کنید. بودجه بندی شما باید به گونه‌ای باشد که با توجه به درآمدی که دارید هزینه‌های بخش‌های مختلف زندگی را پوشش دهد تا از صرف هزینه‌ی زیاد جلوگیری نماید. هم چنین در اختصاص هزینه‌های خود مواردی که ممکن است از قبل پیش بینی نشوند را نیز بگنجانید. برای مثال هزینه‌ای برای تعمیر سرویس خودرو خود نیز باید در نظر داشته باشید، هر چند این گونه هزینه‌ها دائمی و ماهانه نیستند.
یادداشت: در انتها به دسته بندی هزینه‌های خود دسته‌ای به نام پس انداز نیز اضافه کنید. سعی کنید که میزان پس انداز خود را با توجه به نسبت درآمد و هزینه تعیین نمایید، مثلا 10 یا 15 درصد از درآمد خود را به پس انداز اختصاص دهید.
3- دنبال راه‌هایی باشید که مخارجتان را کم کنید
اگر هزینه‌های شما به گونه‌ای است که نمی‌توانید به مقدار مطلوبی پس‌انداز نمایید، شاید زمان آن رسیده باشد که به فکر کم کردن مخارجتان باشید. خرج‌های غیرضروری که می‌توانید کاهششان دهید (مانند تفریحات و غذای بیرون) را شناسایی نمایید. حتی برای کاهش هزینه‌های ثابت ماهیانه مانند اشتراک سایت‌ها و شبکه‌های تلویزیونی آنلاین و هزینه شارژ یا قبض تلفن همراهتان نیز راه حلی پیدا کنید.
در ادامه چندین راهکار برای کاهش هزینه‌های روزمره را ارائه خواهیم کرد:
– از مراسم و رویدادهای جمعی که توسط شهرداری و سایر نهادهای دولتی یا به پشتوانه مردمی و گروه‌های مردم نهاد برگزار می‌شود، استفاده نمایید تا هزینه تفریحاتتان را کاهش دهید و یا حتی به صفر برسانید.
– اشتراک مواردی که استفاده چندانی از آنها ندارید را لغو نمایید (خصوصا اگر به صورت خودکار تمدید می‌شوند).
– تنها 1 بار در ماه برای سرو غذا به رستوران بروید و در صورت لزوم از غذاخوری‌های ارزان غذا سفارش دهید.
– هر زمان که برای انجام خرجی غیرضروری وسوسه شدید، متعهد شوید که به اندازه یک «بازه زمانی صبر و آرامش» درنگ نمایید. با گذشت این چند روز، ممکن است دیگر آن تب و تاب اولیه را برای خرج کردن نداشته باشید و بواسطه عبور از آن التهاب از ذخیره کردن پولتان خشنود شوید.
4- برای پس‌اندازتان هدف‌گذاری کنید
یکی از بهترین راه‌ها برای پس‌انداز کردن تعیین هدف است. به این فکر کنید که با پس‌اندازتان چه کارهایی می‌توانید انجام دهید؛ مثلا ممکن است درصدد برگزاری مراسم عروسیتان در آینده نزدیک یا در حال برنامه ریزی برای سفری تفریحی باشید و یا حتی به فکر دوران بازنشستگی خود هستید. سپس محاسبه نمایید که برای هر یک از این اهداف چه میزان سرمایه احتیاج خواهید داشت و چقدر طول می‌کشد تا این پول را ذخیره نمایید. در ادامه به طور مثال چندین نمونه از اهداف بلند مدت و کوتاه مدت را بیان خواهیم کرد.
کوتاه مدت (1 تا 3 ساله):
- بودجه اضطراری (هزینه‌های ضروری زندگی برای 3 تا 9 ماه)
- تعطیلات
- پیش پرداخت خرید یک خودرو
بلند مدت (بیش از 4 سال):
- پیش پرداخت خرید خانه یا بازسازی خانه فعلی
- هزینه تحصیل فرزند
- بازنشستگی
اگر به دنبال پس‌انداز برای تامین هزینه‌های تحصیل فرزندتان یا برای بازنشستگی هستید، پس‌اندازتان را در حساب‌های سپرده (مثل سپرده کوتاه مدت یا بلند مدت یا سپرده های طلا یا سپرده ارزی) قرار دهید. اگر چه سرمایه‌گذاری همواره با ریسک همراه است و ممکن است سرمایه خود را از دست بدهید، اما در روی دیگر سکه، شانس رشد و ترقی سرمایه شما قرار دارد که همراه با رشد بازار، افزایش می‌یابد (خصوصا با نگاه بلند مدت). در گام 6 در این مورد توضیحات بیشتری ارائه می‌شود.
یادداشت: برای دستیابی به هدفی کوتاه مدت و معقول که به اندازه کافی جذاب باشد و اکنون پول لازم برای انجام آن را ندارید، تلاش نمایید (مانند خرید یک گوشی جدید یا هدایایی برای عزیزانتان). دستیابی به اهداف کوچکتر و لذت بردن از نتیجه این پس‌اندازی که انجام دادید، از نظر روانی به شما روحیه‌ای دو چندان برای پس‌انداز بیشتر و سریعتر و تقویت عادت پس‌انداز کردن می‌دهد.
5- بر مبنای اولویت‌هایتان تصمیم بگیرید
بعد از هزینه و درآمد، اهداف بیشترین تاثیر را در نحوه پس‌انداز کردن دارند. مطمئن شوید که اهداف بلند مدت را همواره در نظر دارید (اهداف بلند مدت نباید در اولویت دوم نسبت به اهداف کوتاه مدت قرار بگیرد).
یادداشت: نحوه اولویت‌بندی اهدافتان از پس‌انداز کردن را به درستی یاد بگیرید تا بتوانید ایده واضحی از نحوه شروع برای ذخیره سرمایه پیدا کنید. به طور مثال اگر قرار است در آینده نزدیک ماشینتان را عوض کنید، بایستی شروع به پس‌انداز برای خرید ماشین جدید بکنید.
6- از ابزار مناسب استفاده نمایید
اگر اهداف کوتاه مدت برای سرمایه‌گذاری در سر دارید، از حساب‌های سپرده استفاده نمایید.
– سپرده کوتاه مدت: بانک‌ها بر مبنای پایین‌ترین رقم موجودی حساب شما در طول ماه درصدی سود پرداخت می‌کنند و قابل برداشت و واریز می‌باشند (بر مبنای مصوبات بانک مرکزی: 10 درصد سود سالانه).
– سپرده بلند مدت: برای مدتی سرمایه شما در حساب بانکیتان بلوکه می‌شود و به تناسب مدت زمانی که اجازه بلوکه شدن پولتان را بدهید (سپرده بلند مدت 3 ماهه، 6 ماهه و 1 ساله)، درصدی سود به آن تعلق می‌گیرد و به صورت ماهانه به حسابتان واریز می‌شود. لازم به ذکر است که سود پرداختی در این نوع از سپرده بالاتر از سپرده کوتاه مدت است (بر مبنای مصوبات بانک مرکزی: تا حداکثر 18 درصد سود سالانه).
برای اهداف بلند مدت می‌توانید به گزینه‌های دیگری فکر کنید:
- حساب‌های بازنشستگی که بدون مالیات هستند.
- خرید سهام در بورس یا خرید واحد سرمایه از صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک. این گزینه‌های سرمایه‌گذاری از طریق حساب‌های بورسی قابل دسترسی هستند. به یاد داشته باشید که در این گزینه‌ها ریسک سرمایه‌گذاری بالاتر است و امکان از دست رفتن بخشی از سرمایه شما وجود دارد. در رابطه با صندوق‌های سرمایه‌گذاری به گزینه‌هایی رجوع کنید که بیمه داشته باشند.
یادداشت: شما مجبور نیستید که تنها یک گزینه را جهت سرمایه‌گذاری انتخاب کنید، بلکه چه در خود بازار سهام و چه در نگاه کلی سرمایه‌گذاری توصیه می‌شود که با بررسی کامل گزینه‌های مختلف و در نظر گرفتن نرخ تعادل، هزینه اولیه و نرخ سود آنها، سبد سرمایه (و سبد سهام) تشکیل دهید.
7- به طور خودکار پس‌اندازتان را جدا نمایید
برخی از بانک‌ها گزینه انتقال خودکار بین حساب جاری و حساب پس‌اندازتان را برای شما فراهم می‌کنند. شما می‌توانید زمان، مقدار و مقصد انتقال وجه پس‌اندازتان را تعیین نمایید. حتی می‌توانید تعیین کنید که درصدی از تمامی واریزی‌های شما به حساب پس‌اندازتان منتقل شود.
نکته: با تقسیم کردن درآمدها بین خرج‌های جاری و پس‌انداز به صورت خودکار، دیگر نیاز چندانی به فکر کردن راجع به چند و چون ذخیره سازی درآمدتان نخواهید داشت. با انجام این کار عموما وسوسه خرج کردن آنی پول‌هایتان نیز کاهش می‌یابد.
8- نظاره‌گر رشد پس‌اندازتان باشید
هر ماه به بودجه پس‌اندازتان و میزان رشد ماهانه آن توجه کنید. با اینکار علاوه بر تقویت انگیزه‌هایتان برای پایبندی به رفتار پس‌انداز کردن، می‌توانید خطاها و مشکلاتتان در این مسیر را به سرعت شناسایی کنید و درصدد رفع و رجوع آن برآیید. درک نحوه صحیح پس‌انداز کردن حتی ممکن است الهام بخش راه‌هایی جدید برای ذخیره کردن پول و سرمایه‌گذاری بهتر جهت دستیابی سریعتر به اهدافتان باشد.
