۱۴۸ سال پیش در چنین روزی یعنی در ۲۵ نوامبر سال ۱۸۶۷ میلادی ماده منفجرهی دینامیت توسط آلفرد نوبل ثبت شد.
در راه پیشرفت تکنولوژی، بشریت کارهای زیادی انجام شده است. بعضی از این فعالیت ها وقتی که در راه درست استفاده نشود نه تنها انسان را به کمال نمی رساند، بلکه موجب ویرانی و صدمات جبران ناپذیری در پیکره ی بشریت می شود. یکی از این اختراعات دینامیت است که نوبل شیمیدان، مهندس، مبتکر و اسلحهساز سوئدی به عنوان مخترع آن شناخته میشود. دینامیت در سال ۱۸۶۶ در کرومل (هامبورگ، آلمان) اختراع و در سال ۱۸۶۷ به ثبت رسید.
آلفرد برنهارد نوبل (Alfred Bernhard Nobel) در روز ۲۱ اکتبر سال ۱۸۳۳ میلادی در استکهلم، سوئد به دنیا آمد. نوبل، نوهی یکی از دانشمندان معروف قرن هفدهم میلادی، اولاس رودبک (۱۶۳۰-۱۷۰۸)، فرزند سوم امانوئل نوبل و آندریته آلسل بود. او همراه با خانوادهاش در سال ۱۸۴۲ به سن پترزبورگ مهاجرت کرد. در آن جا پدرش (که اولین تخته چندلایی را اختراع کرده بود) یک کارخانه اسلحه سازی ساخت که در آن مینهای آبی تولید میکرد.
در سال ۱۸۵۹، ادارهی کارخانهی خانوادگی آنها به عهده پسر دوم یعنی لودویگ نوبل (۱۸۳۱-۱۸۸۸) گذاشته شد که آن را وسیع تر کرد. با این حال این شرکت خانوادگی بعد از مدتی ورشکسته شد و آلفرد به همراه خانوادهاش به آمریکا مهاجرت نمود. او تمام وقت خود را به تحقیق دربارهی مواد منفجره، به خصوص ایمن سازی و استفاده بهتر از نیتروگلیسیرین پرداخت. این ماده (نیتروگلیسیرین) در سال ۱۸۴۷ توسط آسکانیو سوبررو کشف شده بود.
پس از چندی در پی آزمایشها گوناگون، چندین انفجار در کارخانهای که خانواده اش در هلنبوری خریداری کرده بودند به وقوع پیوست که در پی یکی از آن انفجار ها؛ در سال ۱۸۶۴ واقعه ی تلخی به وقوع پیوست و برادر کوچکتر آلفرد و چند نفر از کارگران کشته شدند.
تولد دینامیت
نوبل دریافت که اگر نیتروگلیسیرین جذب یک ماده خنثی مانند دیاتومایت گردد، در هنگام جابجایی به مراتب امن تر خواهد بود و آن مخلوط را در سال ۱۸۶۷ به نام دینامیت ثبت کرد. او برای این کار از ترکیب سه واحد نیتروگلیسیرین و یک واحد دیاتومایت (که متشکل از ۸۶٪ سیلیس، ۵٪ سدیوم، ۳٪ منیزیم و ۲٪ آهن است.) به علاوه مقدار کمی کربنات سدیم استفاده کرد و آن را برای اولین بار در یک مراسم شکار در ردهیل، در کشور انگلستان به نمایش درآورد که مورد استقبال قرار گرفت.
دینامیت قدرت تخریب بالایی دارد ولی در دستهی مواد منفجرهی آتشزا قرار نمیگیرد. دینامیت اولین مادهی منفجرهی قابل کنترلی به حساب میرود که از باروت قدرت بیشتری دارد. نوبل با دقت بر ساخت و تولید دینامیت نظارت داشت و به سرعت باعث تعطیلی کارگاه های تولید کنندگان غیر مجاز میشد. هر چند بعضی تاجران آمریکایی با ایجاد تغییرات کمی در ترکیب اصلی دینامیت؛ نوبل را دور زدند، با این حال این اختراع ثروت زیادی را نصیب نوبل کرد. او از سال ۱۸۹۴ تا روز مرگش صاحب اسلحهسازی بزرگ بوفورس بود و در تغییر آن از یک کارخانه ذوب آهن به یک توپخانه سازی مدرن و یک کارخانه تولید مواد شیمیایی نقشی اساسی داشت.
وی در آخرین وصیت نامه خود سرمایه حیرت انگیزش را برای تامین هزینههای جایزهی نوبل اختصاص داد.عنصر شیمیایی نوبلیم به احترام او نامگذاری شدهاست.
جایزهی نوبل
گفته میشود که انتشار مطالبی دروغین دربارهی فوت نوبل در یک روزنامه فرانسوی در سال ۱۸۸۸، در حالی که او را به خاطر اختراع دینامیت گناه کار خوانده بود، موجب شد تا او به فکر ایجاد تصویر بهتری از خود نزد آیندگان باشد. در این نشریه این گونه نوشته بود:
«فرشته مرگ مردهاست، دکتر آلفرد نوبل، فردی که برای ایجاد راهی برای کشتن افراد بیشتر در زمان کمتر ثروتمند شده بود؛ دیروز فوت کرد.»
در تاریخ ۲۷ نوامبر ۱۸۹۵ در باشگاه نروژی ها-سوئدیها در پاریس، آلفرد نوبل آخرین وصیت نامه خود را امضا کرد و بیشتر دارایی خود را به جایزهای اختصاص داد تا همه ساله بدون توجه به ملیتی خاص، به افراد شایسته اهدا گردد.
درگذشت آلفرد نوبل
او در روز ۱۰ دسامبر ۱۸۹۶ در سانرمو، ایتالیا بر اثر سکته قلبی در گذشت و مبلغ ۳۱ میلیون کرون سوئد، در حدود ۴٫۲ میلیون دلار آمریکا به جایزه نوبل اختصاص داد. آلفرد برنارد نوبل هرگز ازدواج نکرد. آرامگاه او در استکهلم قرار دارد.