ذهن ما به گونه‌ای برنامه‌ریزی شده که به اخبار منفی اولویت می‌دهد. در زمان شیوع و همه‌گیری ویروس کرونا بسیاری از کشورها قوانین قرنطینه خاص خود را اعمال کردند، تا هم از بیماری مصون بمانند و هم از بار تحمیل شده بر بخش درمانی کاسته شود. با اینکه قرنطینه شدن، احتمال ابتلا به بیماری‌های واگیردار را کاهش می‌دهد اما خود باعث بروز برخی آسیب‌ها و پیامدهای دیگر می‌شود. یکی از این پیامدها استفاده بیش از حد معمول از محتواهای آنلاین به عنوان منبع دسترسی به اطلاعات، تفریح و تعامل با دوستان و آشنایان است. و البته همان‌طور که می‌دانید حجم بالای اطلاعات در اینترنت عاملی کلیدی برای اعتیاد به آن به شمار می‌رود.
عادت کردن به جستجوی مفرط اطلاعات در طول روز، پیامدهای منفی بسیاری دارد؛ مخصوصاً هنگامی که بیشتر اخبار نیز پیرامون موارد منفی بچرخند. با همه‌گیر شدن بیماری و افزایش مشکلات اجتماعی ناشی از آن تقریبا غیرممکن است که خود را از این اخبار منفی، استرس‌زا و ناامید کننده دور نگه داریم.
با این حال، با استفاده از الگوهایی که قبل از پاندمی و بعد از آن به دست آورده‌ایم، این اخبار بد را دسته‌بندی کردیم و به پدیده‌ای برخوردیم که “Doomscrolling” یا “Doomsurfing” نامیده می‌شود، و می‌تواند به سلامت روان ما بیش از آنچه که فکر می‌کنیم، آسیب بزند.
علت پدید آمدن Doomscrolling چیست؟
در زمان‌هایی که ما خود را در شرایط عدم اطمینان و قطعیت می‌بینیم، اطلاعات یکی از مکانیسم‌های اصلی دفاعی ما است. مطلع بودن از اخبار به ما حس امنیت داده و در نقش ابزاری کمکی برای مدیریت بحران عمل می‌کند. با این حال اطلاعات منفی زیاد، تاثیرات روانی غیرقابل جبرانی بر روح و روان ما خواهد گذاشت. پروفسور گراهام دیوی (Graham Davey)، از دانشگاه ساسیکس (SUSSEX) بیان می‌دارد:
تحقیقات نشان می‌دهند که این تغییرات در حالات روانی، نگرانی‌های شخصی افراد را تشدید می‌کند؛ حتی هنگامی که این نگرانی‌ها مستقیما ارتباطی با اخبار بدی که منتشر می‌شود نداشته باشند.
به گفته این محقق، روشی که هم اکنون برای ارائه اطلاعات استفاده می‌شود، با 15 یا 20 سال پیش بسیار متفاوت شده است. این تغییرات تاثیرات بسیار شدیدی بر سلامت روحی افراد دارد. اخبار در حال حاضر نسبت به گذشته به راحتی قابل دسترس هستند و اطلاعات بصری بیشتری فراهم می‌کنند، به همین دلیل نیز تاثیرگذارترند.
با توجه به گسترش استفاده از فناوری‌های موبایلی چنانچه فرد به طور مداوم در معرض انواع اخبار قرار داشته باشد، این مساله می‌تواند باعث تجربه‌های سخت و علت بسیاری از بیماری‌ها و نشانه‌های آن مانند استرس، مشکلات خواب، اختلالات خلقی متغیر، رفتارهای پرخاشگرانه و افسردگی باشد.
در ادامه، پروفسور گراهام دیوی می‌گوید:”تحقیقات ما همچنین نشان می‌دهند این تغییرات در شدت حالت افراد حتی در مورد نگرانی‌های شخصی‌شان که ربطی به این اخبار ندارند نیز تاثیرگذار هستند.” هم چنین پروفسور توضیح می‌دهد که چرا نمی‌توان این اقیانوس اخبار منفی را هدایت کرد. شگفتی دیگر این است که ذهن انسان به گونه‌ای طراحی شده است که به اخباری که او را می‌ترسانند و یا حس ناامنی به او می‌دهند، اهمیت بیشتری دهد! به این نظریه، “جهت‌گیری منفی‌نگری” می‌گویند.
لورتا بریونینگ (Loretta Breuning) استاد دانشگاه کالیفرنیا و نویسنده کتاب “عادات یک ذهن شاد” در مورد این تمایل به اهمیت دادن به محتوای منفی می گوید:
طبیعت ما این گونه است که به طور غریضی به دنبال پیدا کردن پاداش‌ها و دوری از خطرات هستیم. اما دوری از خطر در اولویت قرار دارد.
این محقق بیان می‌دارد که ذهن انسان به طور ذاتی به سمت اخبار منفی جذب می‌شود زیرا به گونه‌ای برنامه‌ریزی شده که خود را در برابر آن‌ها محافظت کند، نه این که آن‌ها را نادیده بگیرد.
چگونه عادت Doomscrolling را در خود از بین ببریم؟
برای متوقف کردن این مشکل یک روش مشخص و از پیش تعیین شده وجود ندارد. با این حال، راهکارهایی هستند که با کمک آن‌ها می‌توانیم میزان ساعاتی که صرف بالا و پایین کردن محتواها و اخبار منفی می‌کنیم و تاثیر آن‌ها را روی خودمان را کاهش دهیم.
- ساعت خود را به جای گوشی کوک کنید: اگر هر روز گوشی خود را برای بیدار شدن تنظیم می‌کنید، بدین ترتیب اولین چیزی که صبح‌ها به آن نگاه می‌کنید و آخرین چیزی که شب‌ها به آن می‌نگرید همان گوشی تلفن همراه است. نگه داشتن گوشی همراه خارج از اتاق خواب کمک می‌کند که برای خود حد و حدودی قائل شوید که این موضوع برای ادامه مسیر اهداف سلامت به شما کمک می‌کند.
- پیاده‌روی بدون تلفن همراه: سعی با پیاده‌روی کردن روزانه، هم ویتامین D مورد نیاز خود را از خورشید کسب کنید و هم با دوری از ایمیل‌ها، آهنگ‌ها و پادکست‌ها برای دقایقی به ذهن خود آرامش دهید.
- از حالت سیاه و سفید استفاده کنید: طراحان اپلیکیشن‌ها از طراحی‌های پرزرق و برق برای جلب توجه کاربران استفاده می‌کنند. قرار دادن گوشی‌تان روی حالت سیاه و سفید از جذابیت آن کم می‌کند و کمک می‌کند راحت‌تر آن را کنار بگذارید.
- اپلیکیشن‌های فضای مجازی خود را کم کنید: محبوب‌ترین اپلیکیشن‌های خود را نگه دارید و بقیه را پاک کنید تا استرس، اضطراب، افسردگی و… نیز در شما کاهش پیدا کند. همچنین با این کار می‌توانید چک کردن محتواهای تکراری در اکانت‌های مختلف خود را متوقف کنید.
- برای تغییر عادت‌ها خود اراده راسخ داشته باشید: یکی از دوستان خود را که او هم می‌خواهد زمان چک کردن صفحات مجازی را کم کند پیدا کنید و اهداف خود را با او در میان بگذارید. از او بخواهید که به طور مرتب ببیند که عادت‌های شما چگونه پیش می‌روند.
